Ciao tutti – ontdekkingsblog door Italië de beste tips voor Italië
Aan de oostkust van Sicilië, tussen het barokke Noto en het pittoreske vissersplaatsje Marzamemi, ligt het natuurreservaat Riserva di Vendicari, sinds 1984 een beschermd natuurgebied. Het reservaat is ruim 1500 hectare groot en strekt zich uit langs de zee. Erwin neemt je in deze blog mee naar dit schitterende stukje Siciliaanse kust.
Erwin: ‘De geschiedenis van het gebied gaat ver terug. Zo zijn er in het noorden van het park de overblijfselen van de Griekse stad Eloro te vinden; in het zuiden tref je sporen van de Byzantijnen aan. Ongeveer in het midden van het natuurreservaat staat de middeleeuwse verdedigingstoren Torre Sveva, die waarschijnlijk is gebouwd door Peter van Aragón. Van later datum zijn de resten van de voormalige tonijnfabriek, de Tonnara di Vendicari, gebouwd in de achttiende eeuw.
Het Riserva di Vendicari ligt ingesloten tussen de azuurblauwe Middellandse Zee en de Strada Provinciale 19 (P19), die Noto en Pachino verbindt. Het natuurreservaat is tegen betaling van een klein bedrag te bezoeken via een van de vijf officiële ingangen.
Wanneer je de oude tonijnfabriek en de Torre Sveva wil bezoeken, kun je het beste kiezen voor Ingresso Vendicari. Je vindt de ingang ongeveer halverwege het natuurreservaat aan de oostzijde van de SP19. Eenmaal bij de ingang is er een klein veldje waar je je auto kunt parkeren (aan de rand van de weg parkeren kan ook).
Als we hebben betaald, lopen we via het ruime wandelpad richting de zee. Voor we de azuurblauwe zee kunnen zien, passeren we de voormalige zoutvlakte, de Pantano Grande. De zoutpannen die na een grote overstroming in de jaren vijftig van de vorige eeuw in onbruik raakten, vormen de perfecte plek voor vogelaars.
Het moerasachtige gebied is namelijk een populaire stopplaats voor verschillende trekvogels die vanuit Afrika naar Noord-Europa vliegen. Helaas voor ons is het tijdens ons bezoek niet de beste tijd om vogels te spotten. We zien alleen een enkele kleine zilverreiger en wat aalscholvers.
Wanneer we het pad verder volgen, horen we op de achtergrond het rustgevende geruis van de zee steeds luider worden. Langzaam zien we achter de macchia mediterranea, het groene struikgewas, de zee te voorschijn komen.
We lopen richting de indrukwekkende overblijfselen van de oude tonijnfabriek met de kenmerkende schoorsteen. Vlak voor de fabriek steken we nog een kanaaltje over dat bij hoog water de voormalige zoutpannen van vers zeewater voorziet. Deze verbinding is nog intact en zorgt ervoor dat de zoutpannen niet volledig opdrogen, hetgeen cruciaal is voor de trekvogels.
In de achttiende eeuw werd er gestart met de bouw van de tonijnfabriek, die flinke concurrentie had van de naburige fabrieken in onder meer Avola, Marzamemi, Noto en Syracuse. In 1884 werd de fabriek gesloten, om na een reeks verbouwingen in 1914 weer open te gaan voor productie. Na de landing van de geallieerden in 1943 en de slechte resultaten raakte de fabriek in verval – en daarmee in de vergetelheid.
Dat we nu kunnen genieten van deze industriële archeologie, de prachtige natuur en de paradijselijke stranden van het Riserva di Vendicari mag een klein wonder heten. In 1970 stond het bedrijf Isab (Industria Siciliana Asfalti e Bitumi) op het punt om op deze locatie een raffinaderij te bouwen.
Het gemeentebestuur van Noto, waar Vendicari deel van uitmaakt, was voor deze plannen, maar onder druk van de oppositie in Europa zag het bedrijf af van deze locatie en koos het voor het iets noordelijker gelegen Marina di Melilli.
Naast de oude tonijnfabriek staan nog een paar gebouwen, met onder meer de indrukwekkende vierkante Torre Sveva di Vendicari. De toren staat inmiddels met de voeten in zee; de aangebrachte betonblokken zorgen ervoor dat de zee het gebouw niet verder opslokt.
Vanaf de toren loopt een wandelpad evenwijdig aan de zee richting het strand van Calamosche. Aan het begin van het wandelpad zijn de zogenaamde Griekse bassins te zien; ronde bassins uitgehouwen in de rotsen voor de verwerking van tonijn en voor het maken van de Romeinse vissaus garum. De bassins zijn het bewijs dat de verwerking van tonijn op deze locatie al teruggaat tot de tijd van de Grieken.
Vanaf deze plek heb je ook een schitterend uitzicht op de Torre Sveva en de oude tonijnfabriek, met op de achtergrond het Spiaggia di Vendicari.
Als we terug wandelen, is het tijd om te genieten van het fijne zilvergrijze zand van Spiaggia di Vendicari. Omdat we in een natuurpark zijn, zijn er strikte regels voor bezoekers, die ervoor zorgen dat het strand een oase van rust is. Je zult hier geen radio’s of sportende strandbezoekers aantreffen. Een ideale plek dus om je bezoek aan het natuurreservaat af te sluiten.’
Check voor je bezoek de website van het Riserva di Vendicari voor actuele informatie over het natuurreservaat. Op de site vind je ook een handige interactieve plattegrond met de verschillende archeologische vindplaatsen, stranden en wandelpaden.
