6x proeven van Napels en omstreken – van echte Napolitaanse pizza tot paccheri met een ster
Het schilderij wordt ook wel ‘de herontdekte Caravaggio’ genoemd. Ecce Homo van Michelangelo Merisi da Caravaggio dook in 2021 namelijk plots op, tijdens een veiling in Madrid.
Het is nu tijdelijk te bewonderen in Napels, de stad waar het meesterwerk volgens experts geschilderd is. Iris & Joël van Ontdek Napels namen direct een kijkje in het Museo e Real Bosco di Capodimonte, waar Ecce Homo van Caravaggio in ieder geval tot 2 november 2025 te zien is.
Caravaggio’s schilderijen van Christus
Ecce Homo is Latijn voor ‘zie de mens’. Volgens het evangelie van Johannes waren dit de woorden die Pontius Pilatus sprak toen hij Jezus toonde aan het volk, gegeseld en gekroond met doornen.
Ecce Homo | Caravaggio (1606-1609) | Museo del Prado Madrid
Het moment dat hieraan voorafging, de geseling, schilderde Caravaggio ook. Oorspronkelijk voor de San Domenico Maggiore, maar tegenwoordig wordt het werk permanent tentoongesteld in het Museo e Real Bosco di Capodimonte.
Flagellazione | Caravaggio (1607) | Museo e Real Bosco di Capodimonte Napels
Beide schilderijen van Christus zijn nu dus naast elkaar te zien in dit museum. Dat Ecce Homo een werk van Caravaggio was, is echter pas recent duidelijk geworden.
De herontdekte Caravaggio
In april 2021 wordt door veilinghuis Ansorena in Madrid een schilderij van een leerling van José de Ribera ter veiling aangeboden. De titel van het schilderij was Ecce Homo, de startprijs was vastgesteld op € 1500,-.
De hamer zou het veilingblok echter nooit raken, want op het laatste moment werd de veiling door het Spaanse Ministerie van Cultuur stopgezet. Verschillende experts menen op de foto’s namelijk een schilderij van Michelangelo Merisi da Caravaggio te herkennen. Na grondig onderzoek worden hun vermoedens bevestigd.
Ecce Homo zou door Caravaggio geschilderd zijn in zijn eerste periode in Napels (1606-1607) en uiteindelijk terecht zijn gekomen in de collectie van koning Filips IV van Spanje.
De herontdekking wordt gezien als een van de belangrijkste kunstontdekkingen in de recente geschiedenis, maar is niet onomstreden. Critici zeggen te veel verschil te zien in zijn werk uit dezelfde periode (duidelijk te zien in het Museo di Capodimonte, waar de twee Napolitaanse schilderijen naast elkaar hangen).
Ecce Homo lijkt veel vluchtiger geschilderd met minder afwerking en een minder dramatische compositie. Een verklaring hiervoor zou Caravaggio’s mentale toestand kunnen zijn. Hij was immers een man die opgejaagd werd en continu op de vlucht was.
foto: Museo e Real Bosco di Capodimonte Napels
Terug in Napels
Ecce Homo werd na het onderzoek en een uitgebreide restauratie in mei 2024 onthuld in het Museo del Prado in Madrid. Hier is het onderdeel van de permanente collectie. Alleen in uitzonderlijke gevallen mag het schilderij het museum (en het land) op tijdelijke basis verlaten.
De tentoonstelling in het Museo Capodimonte in Napels, ter ere van de 2500ste verjaardag van de stad, is zo’n uitzondering. Hier is Caravaggio’s werk sinds eind juli te bewonderen, zoals we al schreven naast De geseling van Christus. De tijdelijke tentoonstelling duurt in ieder geval tot 2 november 2025.
Praktische info voor je bezoek
Het Museo e Real Bosco di Capodimonte ligt in het park op de Capodimonte-heuvel in Napels. De toegangspoorten vind je aan de Via Capodimonte 24 en de Via Miano 71.
De tentoonstelling is op doordeweekse dagen geopend van 08.30 tot 17.00 uur en op zon- en feestdagen van 08.30 tot 19.30 uur. Tickets voor het museum kosten € 15,- (je hoeft geen speciaal ticket voor de Caravaggio-tentoonstelling te hebben).
Nog meer Caravaggio’s in Napels
Toen de roemruchte schilder na de moord op zijn rivaal Ranuccio Tomassoni weg moest uit Rome, vond hij in 1606 zijn toevlucht in Napels. Hier schilderde hij ook De zeven werken van barmhartigheid, te bewonderen in de Pio Monte della Misericordia.
Caravaggio’s laatste werk, Het martelaarschap van de Heilige Ursula uit 1610, is te zien in de Gallerie d’Italia aan de Via Toledo.
