Ciao tutti – ontdekkingsblog door Italië de beste tips voor Italië
Aan de voet van de Monte Velino in Abruzzo ligt een juweeltje van een opgraving: Alba Fucens. De naam ontleende dit stadje aan haar ligging: vanaf hier kon men in de oudheid prachtig de zon zien opkomen (alba betekent zonsopgang) boven het Lago di Fucino, dat eens tot de grootste meren van Italië behoorde, maar drooggelegd werd.
Vanwege zijn strategische ligging op de grens tussen de woongebieden van twee lokale stammen (de Marsi en de Aequi), was dit stadje al vóór de verovering door de Romeinen een belangrijke plaats. Rond 300 voor Christus stichtte Rome er de kolonie Alba Fucens, dat in 191 voor Christus de status van municipium kreeg en een volwaardige Romeinse stad werd.
Dwalen tussen de ruïnes van Alba Fucens
Wandel na aankomst eerst even omhoog, naar het twaalfde-eeuwse kerkje San Pietro in Alba Fucens, boven op de heuvel. Deze kerk werd gebouwd op de resten van de Tempel van Apollo, die uiteraard bij de antieke nederzetting hoorde.
Hoewel het kerkje gedeeltelijk werd verwoest bij zware aardbevingen in de jaren 1200 en 1915, is er werk gemaakt van de restauratie en kun je binnen nog prachtige gebeeldhouwde ornamenten en mozaïeken (cosmatenwerk) vinden. Ook zijn er indrukwekkende foto’s te zien van hoe de kerk er vlak na de aardbeving van 1915 aan toe was.
Ook van de Tempel van Apollo, die werd gebouwd in de derde eeuw voor Christus, zijn nog restanten zichtbaar in de kerk. Niet alleen in de vorm van antieke zuilen, maar ook in de vorm van graffiti op de muren. Zoek bijvoorbeeld op de wand aan je rechterzijde (wanneer je met je rug naar de ingang staat) naar een bijzonder aandenken uit de oudheid: een in de muur gekraste ‘tekening’ van een schip.
Na een bezoek aan de Tempel van Apollo daal je af naar het amfitheater van Alba Fucens. Op een inscriptie die hier werd gevonden en die boven aan de gereconstrueerde toegangspoort nog altijd gelezen kan worden, is bekend wie de bouw van deze arena financierde.
Dat was een zekere Naevius Macro, prefect der pretorianen onder keizer Tiberius, die geboren werd in Alba Fucens. Volgens sommige bronnen was hij ook degene die een kussen op het gezicht drukte van de oude keizer, die toch al op zijn sterfbed lag. Na Tiberius volgde het bewind van de beruchte keizer Caligula, bij wie Macro uiteindelijk in ongenade viel. Voordat hij zelfmoord pleegde, gaf hij nog opdracht tot de bouw van dit amfitheater in zijn geboorteplaats.
Vanaf het amfitheater wandel je verder naar beneden, naar het deel van het stadscentrum dat is opgegraven. Net als andere Romeinse steden was Alba Fucens ingedeeld volgens een schaakbordpatroon, met rechte straten van oost naar west (decumani) en van noord naar zuid (cardi).
Langs de zogenaamde decumanus maximus (tegenwoordig de Via del Miliario) vind je onder andere een huis van een welgestelde familie (domus) en een milliarium. Deze mijlpaal markeerde de afstand (68 mijl) tot aan de hoofdstad Rome – de hoofdweg van Alba Fucens was onderdeel van de Via Tiburtina Valeria, die van Rome naar de Adriatische Zee liep. Onder de inscriptie (gewijd aan de vierde-eeuwse usurpator Flavius Magnentius) zie je een reliëf waarop een gladiatorengevecht wordt uitgebeeld.
Parallel aan de Via del Miliario loopt de Via dei Pilastri, waar de colonnade nog zichtbaar is die voorheen overdekt was, zodat de winkeltjes langs deze weg beschermd waren en de mensen rustig en beschut konden winkelen. Je kunt hier onder andere een aantal tabernae vinden, de snack- en wijnbarretjes van de Romeinen, en ook een aantal antieke ‘zebrapaden’.
Aan de overkant van de straat vind je eerst de resten van het oude macellum, de markt van het stadje, en daarna die van een thermengebouw. Aan de zuidkant van de opgraving zie je wat er nog rest van de Tempel van Hercules, een belangrijke godheid die veel vereerd werd in dit gebied.
Hier werd een spectaculaire vondst gedaan: een gigantisch marmeren standbeeld van een zittende Hercules die het glas heft in zijn linkerhand, terwijl hij zijn rechterhand op zijn knuppel laat rusten. Deze zogenaamde ‘Hercules epitrapezios’ is tegenwoordig, net als veel andere vondsten uit Alba Fucens, te bewonderen in het Museo Archeologico in Chieti.
Alba Fucens bezoeken
Wil je ook een bezoek brengen aan Alba Fucens? In principe is de site altijd geopend en gratis toegankelijk (tenzij je graag een rondleiding met een gids wil).
De Chiesa di San Pietro in Alba Fucens wordt op verzoek geopend. Bel daarvoor enkele dagen van tevoren even naar Annamaria Di Mattia (0039-3406255973). Vlak bij de ingang van de opgraving vind je Ristorante l’Anfiteatro, waar je voor of na je bezoek wat kunt eten of drinken.
