Vroegboekkorting bij hu openair villages & campings

Viva Sant’Agata! – het feest van de heilige Agata in Catania

Begin februari viert heel Catania feest. Ter ere van de heilige Agata, de beschermheilige van de stad, die Catania al eeuwenlang beschermt tegen het verzengende vuur van de Etna. Nog altijd wordt Agata aangeroepen als de Etna onrustig is.

De officiële feestdag van deze geliefde heilige is 5 februari. De stad is dan het decor van een processie die meer dan vierentwintig uur kan duren en die continu wordt opgehouden door een stroom aanbidders.

Er flakkeren overal in de stad kaarsjes en lichtjes en in elke keuken worden minne gebakken, kleine gebakjes in de vorm van een vrouwenborst die herinneren aan het lugubere verhaal van Agata.

Agata was namelijk een kuise, beeldschone vrouw die weigerde zichzelf over te geven aan de wellusten van een Romeinse consul. Zwaar beledigd gaf de man opdracht om de arme Agata op gruwelijke wijze te straffen: hij liet haar borsten afsnijden.

Borsten als gebakjes

Dat gruwelijke gebeuren wordt nog elk jaar in herinnering gebracht door het eten van geglazuurde gebakjes in de vorm van volle witte borsten, met een tepel in de vorm van een gekonfijte kers. Deze zogenaamde minne zijn een vast onderdeel van het feest van de heilige Agata.

Ze moeten altijd perfect van vorm zijn. Het deeg moet langdurig gekneed worden, zodat de minne soepel en veerkrachtig als echte vrouwenborsten zijn. Dat brengt namelijk geluk en bescherming.

Let wel: il conto delle minne, de som van de minne moet altijd even zijn: twee borsten, twee gebakjes voor elke vrouw. Neem dus niet al te grote gebakjes!

Het lijdensverhaal van de heilige Agata

Agata werd in het jaar 231 geboren als dochter van een rijk echtpaar in Catania. Al op zeer jonge leeftijd wijdt ze haar leven aan het christendom. Als de Romeinse consul Quintianus laat blijken een oogje op haar te hebben, vlucht Agata naar Palermo.

Quintianus komt haar echter al snel op het spoor en dwingt haar terug te keren naar Catania. Agata gaat inderdaad terug naar haar geboortestad, maar weigert in te gaan op de avances van de consul, wat hem tot wanhoop drijft. Zijn liefde slaat van het ene op het andere moment om in pure haat.

Hij laat haar oppakken en keer op keer martelen. Quintianus zorgt er zelfs voor dat Agata’s borsten worden afgesneden en dat zij over haar hele lichaam verminkt wordt. Uiteindelijk bezwijkt Agata in de gevangenis aan haar verwondingen, op 5 februari 251.

Je kun deze plek des onheils overigens nog steeds bekijken in de Chiesa di Sant’Agata al Carcere, achter het Romeinse amfitheater aan het Piazza Stesicoro.

Agata’s lichaam wordt na haar dood gebalsemd en gewikkeld in een rode sluierdoek. Vanaf het moment van haar dood wordt zij vereerd en al in 252, amper een jaar na de wrede moord, wordt ze heilig verklaard.

Vervolgens werd Agata bijgezet in de christelijke catacomben, bij de heuvel van San Domenico. Na het Edict van Milaan, dat in februari 313 wordt uitgevaardigd, wordt haar lichaam bijgezet in de Santa Maria di Betlemme. Later wordt Agata nog een keer verplaatst, dit keer naar de Sant’Agata La Vetere. In 1040 worden haar relieken meegenomen naar Constantinopel.

Gelukkig is de heilige inmiddels weer terug in Catania en wordt haar aanwezigheid elk jaar op 5 februari groots gevierd.

Het zomerse feest voor Sant’Agata

De stoffelijke resten van Agata werden op 17 augustus 1226 teruggebracht naar Catania, door de soldaten Gisliberto en Goselmi. Daarom wordt het feest van Sant’Agata op 17 augustus nog eens dunnetjes over gedaan, met onder meer een processie. Mooi om bij te wonen als je komende zomer Sicilië bezoekt!

Mariska reisde afgelopen zomer naar Catania om kennis te maken met de bijzondere beschermgodin van de stad. Mariska: ‘Terwijl de rest van Italië na Ferragosto het strand opzoekt en veel steden leger dan leeg zijn, bruist het in Catania van de mensen. Ze wachten allemaal op de kanonschoten die omstreeks het middaguur worden gelost, gevolgd door de eerste enthousiaste kreten. ‘Viva Sant’Agata!’

Op het imposante Piazza del Duomo is het meteen duidelijk dat het een speciale dag is: de barokke gebouwen zijn allemaal versierd met bloedrode banieren, met daarop een in gouddraad gestikte A. Bij de Cattedrale di Sant’Agata staan dranghekken opgesteld. Ieder heel uur wordt er een mis voorgedragen. Bovendien mogen gelovigen de relieken van Agata aanraken, onder scherp toeziend oog van de priesters en politieagenten.

Overal op straat staan verkopers met kaarsen, die soms wel meer dan een meter lang en een arm dik zijn. Hoe zwaarder je zonden zijn, des te groter moet de kaars zijn waarmee je ze af kunt kopen. Voor de prijs hoef je het niet te laten: het grootste exemplaar kost slechts zes euro en na het offeren ben je gelijk van al je zonden verlost.

Een eigen kaars meenemen heeft overigens niet hetzelfde effect. De kaarsen moeten gladder dan glad zijn en goudgeel als honing. Mocht je niet exact weten hoe zwaar je kaars moet zijn, dan kun je altijd advies inwinnen. Als je je zonden op tafel legt, hoor je hoeveel kilo kaars je precies nodig hebt.

Sommige gelovigen dragen hun hele gewicht mee in de vorm van een kaars. Niet alleen als berouw voor hun zonden, maar ook in de hoop op herstel, gezondheid, een nieuwe liefde of een kindje. Achter elke kaars, hoe groot of klein ook, zit een verhaal van verdriet, spijt, hoop en liefde.

Behalve kaarsen kun je ook medailles kopen met de beeltenis van de geliefde beschermheilige of een boeket om tijdens de vele missen in de kerk te offeren. Slechts een paar minuten na afloop van de mis wordt alles naar elders gebracht, om plaats te maken voor nieuwe kaarsen en bloemen.

De mannen die zich vandaag inzetten voor hun Agata, herkenbaar aan hun witte pijen (sacci genoemd), zwarte petjes en een medaille van Agata om de nek of trots op de borst gespeld, lopen af en aan.

Aan de zijkant van de kerk kun je de draagbaar zien waarop Agata na de laatste mis van acht uur mag plaats nemen voor een korte processie door de stad. Trots staan haar ‘bewakers’ naast de zilveren wagen, waarop Agata straks hoog boven de hoofden van de menigte haar weg zal vinden door de straten. Op 17 augustus is het parcours klein en overzichtelijk – binnen een uur mag Agata weer haar vertrouwde plekje in de kerk innemen.

Als de laatste klank van de avondmis wegsterft, wordt het beeld van Agata op de zilveren baar gehesen. Het publiek stuift als een wilde menigte op haar af, waardoor ze de kerk bijna niet kan verlaten.

Haar overdadige versieringen glinsteren in de zon, die haar profiel extra mooi doet uitkomen. Met haar lelieblanke huid, een frisse blos op de wangen, lichte ogen en golvende blonde haren is ze een dankbaar onderwerp van aanbidding.

Tijdens de processie wordt Sant’Agata onophoudelijk aangeraakt, aangeroepen en krijgt ze talloze kaarsen en bloemenboeketten aangeboden. Na haar korte triomftocht wordt zij weer de kerk binnengedragen, waar ze pas in februari weer uit zal komen.

Als besluit van deze bijzondere dag kleurt de hemel boven Catania rood, blauw, groen, roze en goud door een groots vuurwerk. Viva Sant’Agata!’

foto’s: Mariska Doesburg Giuseppe Lombardo,
Merle van de Reep & Rosario Scalia

Download de gratis Ciao tutti app voor nog meer tips

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *