10 culinaire gerechten die zijn vernoemd naar Italianen

Er zijn heel wat smaakvolle gerechten die hun naam danken aan Italianen. We zetten de tien bekendste in dit artikel voor je op een rijtje, van Bellini en carpaccio tot pizza margherita en vincisgrassi.

Bellini

Giuseppe Cipriani, de eigenaar van Harry’s Bar in Venetië, waar ook de beroemde carpaccio ontstond, moest direct aan een schilderij van Bellini denken toen hij voor het eerst een cocktail van prosecco en perziken brouwde.

De kleur van het drankje was volgens Cipriani precies hetzelfde als de kleur van de pij van een heilige op een van Bellini’s schilderijen. Als eerbetoon aan zijn stadgenoot besloot Cipriani het drankje dan ook zijn naam te geven.

Rossini

Eigenlijk is een Rossini hetzelfde als een Bellini, maar dan gemaakt met fragole, aardbeien, in plaats van met perzik, zodat het drankje een mooie rode kleur krijgt. De naam van deze cocktail is ontleend aan de componist Gioacchino Rossini.

Carpaccio

Venetië is de bakermat van de carpaccio, een inmiddels klassiek geworden voorgerecht met rauw vlees. Hoewel het gerecht op menige menukaart prijkt, is de oorsprong van de carpaccio echter nauwelijks bekend.

Bijna niemand weet dat dit Italiaanse voorgerecht van plakjes zeer dungesneden ossenhaas met een sausje van tabasco, mayonaise en witte peper zijn naam dankt aan een Venetiaanse schilder, Vittore Carpaccio.

Het gerecht carpaccio werd in 1950 voor het eerst geserveerd. De eerder genoemde Giuseppe Cipriani wilde voor een van zijn vaste gasten, gravin Amalia Nani Mocenigo, graag iets bijzonders maken. Ze leed aan bloedarmoede en moest van de huisarts rauw rood vlees eten. Cipriani besloot haar te verrassen en maakte zijn allereerste carpaccio.

Hij noemde dit gerecht naar de schilder Vittore Carpaccio, aangezien de rode kleur van de ossenhaas Cipriani deed denken aan de helderrode kleur die de schilder vaak gebruikte.

Hij had een paar dagen eerder veel werk van Carpaccio gezien in een museum in de buurt, dat een grote overzichtstentoonstelling van zijn werk hield. Door een samenloop van omstandigheden is de schilder daarom nu beroemder vanwege de associatie met het gerecht dan vanwege zijn, overigens prachtige, schilderijen.

Pizza margherita

In eerste instantie was pizza echt armeluisvoedsel, dat eigenlijk alleen op straat werd gegeten. Pas in 1889 werd de pizza ook een gewild gerecht in de hogere kringen, met name dankzij het bezoek van koning Umberto I aan Napels.

Umberto’s echtgenote Margherita was voor de gelegenheid meegekomen omdat ze graag een keer een pizza wilde eten, hetgeen toen in Turijn nog niet mogelijk was.

De beroemde pizzabakker Raffaele Esposito, die een kleine pizzeria in de Spaanse Wijk runde, was de gelukkige. Hij werd ontboden op het paleis van Capodimonte en mocht in de koninklijke keuken aan de slag.

Raffaele maakte drie verschillende soorten pizza: een pizza met olijfolie en kaas, een met kleine visjes en een met tomaat, mozzarella en gescheurde blaadjes basilicum, naar de kleuren van de Italiaanse vlag.

Koningin Margherita liet zich de laatste pizza het beste smaken en Raffaele doopte de pizza ter ere van haar tot de pizza margherita. In de pizzeria van Raffaele, die inmiddels Pizzeria Brandi heet, hangt nog steeds de aanbevelingsbrief die het koninklijk paar als dank voor de heerlijke pizza liet bezorgen (die je terugvindt in deze blog over de historie van de pizza).

Negroni

Een bijzondere Italiaanse cocktail is de Negroni, een aperitivo van Campari, gin en zoete rode vermout.

Het drankje zou ontstaan zijn in 1919, toen Camillo Negroni, een Florentijnse edelman, in zijn stamcafé Casoni Bar wel eens iets anders wilde bestellen dan de Americano die hij normaal gesproken altijd dronk (een mix van Campari, vermout en spuitwater).

Negroni was echter niet zo heel inventief, dus het enige dat hij uiteindelijk wilde was een scheut gin in zijn cocktail. De barman van Casoni had daar echter geen problemen mee en stelde de allereerste Negroni samen.

Pasta alla Norma

Een bord pasta alla Norma omvat naast aubergine ook een zachtzoete tomatensaus en gezouten ricotta. Deze pasta is hét gerecht van Catania. Over het ontstaan doen – zoals het bij smakelijke Italiaanse verhalen bijna hoort – twee verschillende verhalen de ronde.

Muziekliefhebbers zijn van mening dat Bellini als hommage de benaming van een speciaal gerecht verdient bij de première van zijn achtste opera Norma.

Op het moment dat deze opera in 1831 in Milaan het levenslicht ziet, zou in Catania de pasta alla Norma zijn geboren. Het raffinement van Bellini’s opera, maar dan vertaald naar een gerecht.

Toen acteur Angelo Musco een artiestenlunch bij hem thuis organiseerde, bevond zich in het gezelschap scenarioschrijver Nino Martoglio. Als hij de smakelijke pasta met tomatensaus, gezouten ricotta en gebakken aubergine proeft, roept hij uit: ‘Maar dit is een echte Norma!’

Waarmee hij bedoelde dat het pastagerecht zinnenstrelend is, net als Bellini’s sublieme melodrama. Welke versie ook waar is, feit is dat je Catania niet kunt verlaten zonder een goede pasta alla Norma te hebben gegeten. Via deze link vind je het recept voor thuis!

Fettuccine Alfredo

De oorsprong van dit pastagerecht ligt in Rome. Het is bedacht door Alfredo di Lelio, die de pasta maar meteen zijn eigen naam gaf.

Hij maakte het gerecht met fettuccine (brede lintpasta), boter en Parmezaanse kaas voor het eerst in 1920, om te zien of het bij de gasten van zijn restaurant, Alfredo alla Scrofa, in de smaak viel.

Dat was het geval en sindsdien heeft Alfredo zijn fettuccine ontelbare keren bereid. Op de plek waar dit gerecht werd geboren, kun je nog altijd genieten van Alfredo’s originele recept, maar verder staat het in Italië bijna nergens op de kaart.

Caesarsalade

De eerste Caesarsalade werd in Mexico gemaakt door een Italiaanse Amerikaanse chef-kok, Caesar Cardini.

Het verhaal gaat dat Caesar Cardini in 1924 een restaurant had in Tijuana. Tijdens een druk weekend kwam hij door de toevloed van klanten zonder eten te zitten. Hij deed een creatieve poging om een bevredigend gerecht samen te stellen met wat er nog over was in de keuken.

Het werd meteen een hit onder de gasten en de reputatie van Caesars salade verspreidde zich snel, naar restaurants over de hele wereld.

Gelato Buontalenti

Bernardo Buontalenti was een Florentijn die op velerlei gebied uitblonk: als architect, als kunstenaar en als bedenker van festivals en feesten voor de familie De’ Medici. Het was zijn taak om met luxueuze banketten indruk te maken op de (vaak buitenlandse) gasten van De’ Medici.

Al snel wist Buontalenti waarmee hij voor de dag kon komen: een heerlijk koel stuk ijs als afsluiting van een copieuze maaltijd. Dat viel zo in de smaak dat de vraag naar ijs al snel enorm toenam.

Om het ijs nog verder te promoten werden er enorme kunstwerken van ijs gemaakt, die het hoogtepunt van elk banket gingen vormen. Opzichtige piramiden en obelisken van seizoensfruit, in ijs bevroren en overgoten met siropen van sterk geurende oranjebloesem, zoete jasmijn en geurige rozenblaadjes, trokken de aandacht naar zich toe en maakten ijs steeds populairder.

Het ingenieuze idee van Buontalenti leidde er langzaam maar zeker toe dat ijs ook populair werd onder de gewone bevolking. Inmiddels kun je je geen Italiaanse vakantie meer voor de geest halen zonder een lekker ijsje, en ook buiten Italië is er een keur aan gelateria’s met versgemaakt ijs te vinden.

Als eerbetoon aan talentvol ijsmaker Buontalenti staat bij veel Italiaanse ijssalons nog steeds Gelato Buontalenti op de kaart, verleidelijk roomijs op smaak gebracht met marsala.

Vincisgrassi

Deze variant op lasagne wordt vooral in Le Marche gemaakt. Het gerecht zou een verbastering zijn van de naam van de Oostenrijkse generaal Windischgratz, die in 1799 in Le Marche was om het op te nemen tegen de troepen van Napoleon, die Ancona wilde innemen.

Vincisgrassi bestaat net als lasagne uit laagjes deeg, afgewisseld met vleessaus en kaas. Via deze link vind je het recept.

Artusi

Niet één enkel gerecht maar een heel scala aan recepten is bekend geworden onder de naam Artusi. Het kookboek van Pellegrino Artusi, dat officieel La scienza in cucina e l’arte di mangiar bene heet (De wetenschap in de keuken en de kunst om goed te eten), wordt meestal kortweg ‘de Artusi’ genoemd.

In Saskia’s nieuwe boek Het perfecte recept lees je meer over deze culinaire held, wiens naam nog altijd in vrijwel alle Italiaanse keukens weerklinkt…