Na haar succesvolle boek Koffiebars en carabinieri maakte Miriam Bunnik een muzikaal vervolg, dat net zo’n klinkende titel mee kreeg: Vivaldi en Volare.
Italië ís muziek; muziek is Italië
’O sole mio en La donna è mobile, zingende gondeliers en de opera’s van Verdi. Italië ís muziek, en muziek is Italië. Miriam Bunnik vroeg zich af hoe dat komt. Ze gaat op onderzoek uit en belandt onder meer in Arezzo waar een monnik in de elfde eeuw het notenschrift uitvond.
In Florence bezoekt ze het moderne operagebouw waar ze meer hoort over het ontstaan van de opera. Ze gaat naar Cremona waar ze met een vioolbouwer praat over zijn stadsgenoot Stradivarius, en naar Napels om de fascinerende geschiedenis van het conservatorium te achterhalen.
Maar ze zoekt ook de bekende italodisco-artiest Ryan Paris op in Tor San Lorenzo, laat zich rondleiden in het voormalige huis van Lucio Dalla in Bologna en kijkt haar ogen uit op een volksmuziekfestival in de Salento.
Haar ervaringen tekende ze op in Vivaldi en Volare, dat zo niet alleen een swingende reis door Italië is maar ook een verrassende ontdekkingstocht door de geschiedenis van de muziek.
Lees een fragment uit Vivaldi en Volare
We delen alvast de ouverture van Miriams muzikale meesterwerkje: ‘In 2021 – het jaar waarin mijn boek Koffiebars en carabinieri verscheen en Italië onder andere het EK voetbal, het WK banketbakken en het EK volleybal bij zowel de mannen als de vrouwen won en Laura Pausini een Golden Globe kreeg – won de rockband Måneskin in mijn woonplaats Rotterdam het Eurovisiesongfestival.
Italië was van begin af aan publiekslieveling, maar moest het opnemen tegen een Frans chanson en een Zwitsers dweeplied die door de jury als beste waren beoordeeld. Maar het eigenzinnige rocknummer Zitti e buoni, over anders-zijn en tegen de stroom in gaan, was precies wat Europa (en vooral Italië) op dat moment nodig had.
Het publiek koos massaal voor de vier jonge Italianen. Daarmee was dit lied, met zijn ietwat puberale tekst en rauwe stemgeluid, het uithangbord van de Italiaanse muziek geworden.
En dat zette me aan het denken. Wat is nu eigenlijk typisch Italiaanse muziek? Is dat opera of juist la canzone italiana van Sanremo? En hoe komt het dat Italië en muziek zo met elkaar vervlochten zijn?
In Italië is muziek overal: in de koffiebar, in de metro, in de openlucht. Menig Italiaan waagt zich op weg naar zijn werk aan een al dan niet valse noot. Gezongen, gefloten, maar immer opgewekt. Ook Pinocchio liet zich verleiden om niet naar school te gaan bij het horen van de fluiten en de trommels van het poppentheater.
Lento, allegro, andante… Nog altijd worden in de muziek Italiaanse termen gebruikt, en elke Italiaanse stad – van noord tot zuid, inclusief de eilanden – heeft wel een muzikale held om te eren of een traditie om in stand te houden.
Italië is muziek, en muziek is Italië. Waarom is dat? Daar wilde ik het fijne van weten. Ik pakte mijn rugzak en reisde naar Italië, op zoek naar verhalen van deskundigen die het mysterie voor mij konden ontsluiten.
Ik ontdekte dat de Italianen van ongekend belang zijn geweest voor de westerse muziek. Om maar eens wat te noemen: de muzieknotatie werd in de elfde eeuw uitgevonden door een monnik uit Arezzo en opera was een bedenksel van Florentijnse kunstliefhebbers in de vijftiende eeuw. De piano is er bedacht, de mooiste en bekendste viool komt ervandaan en het conservatorium is er ontstaan.
De verhalen die ik op mijn reizen hoorde, heb ik opgetekend en gebundeld in dit boek, als een muzikale reis door de laars. Een reis langs Sardijnse herdersmuziek, de Genuese school en een uniek songfestival. Langs operazangers, verhalenvertellers en begenadigde componisten als Verdi en Vivaldi. Met op de achtergrond het geluid van opzwepende tarantella’s en het mooiste volkslied ter wereld.
Er bleek ontzettend veel te vertellen; daarom is mijn selectie beperkt en gebaseerd op persoonlijke smaak. Ik heb geprobeerd om er van alles – klassiek, pop, volks, disco – iets uit te pikken, met een lichte voorkeur voor de meest iconische verhalen – noem ze clichés.
En zo komen in dit boek twee van mijn grootste liefdes samen: Italië en muziek. Want, zoals de Italiaanse componist Ludovico Einaudi zegt: Forse la musica è la cosa più vicina all’amore, misschien is muziek wel dat wat het dichtst bij liefde in de buurt komt.’
Geniet van alle welluidende verhalen in
Vivaldi en Volare – een muzikale reis door Italië | Miriam Bunnik | ISBN 9789028452121 | € 20,99 |Nieuw Amsterdam | bestel Vivaldi en Volare bij je lokale boekhandel of via deze link bij bol.com (ook beschikbaar als e-book)
