Vandaag is het dubbel feest in Rome: het is namelijk de feestdag van de heiligen Petrus en Paulus, die volgens de overlevering beiden op deze dag (en zelfs binnen het zelfde uur) zouden zijn gestorven. Goethe was op 30 juni 1787 in Rome ten tijde van de feestelijkheden ter ere van Petrus en Paulus en tekende het volgende dagboekfragment op: Goethe in Villa Borghese ‘Het grote Petrus- en Paulusfeest is eindelijk ook gekomen; gisteren zagen we de verlichting van de koepel en het op de Engelenburcht aangestoken vuurwerk. De verlichting wekt de indruk van een gigantisch sprookje, men gelooft zijn …

‘Ik ging écht naar Rome. […] Ik kende de stad al en ik hield van haar alsof ze een mens was, met diezelfde begeerte, met diezelfde angst om haar kwijt te raken, de angst om haar niet volledig te bezitten, die nu eenmaal bij de liefde horen. Ik verlangde nu al naar de dag waarop de hartstocht overgaat in kalme genegenheid, die dag waarop ik zozeer deel van haar zou uitmaken dat ik me net als alle werkelijke bewoners zou beklagen over haar gebreken en haar ongemakken. Wat ik in die tijd nodig had was óf een kluizenaarsgrot om me …

Tijdens een verblijf op Sicilië ontmoet de Italiaanse schrijver Andrea Camilleri een mysterieuze, onbekende man. Deze man laat hem een unieke verzameling notities zien, die zijn geschreven door Caravaggio. De beroemde en beruchte schilder, die leefde van 1571 tot 1610, blijkt tijdens zijn verblijf op Sicilië en Malta (1606-1609) een soort dagboek te hebben bijgehouden. In Zwarte zon, een historische roman waarin deze teruggevonden zeventiende-eeuwse aantekeningen zijn verwerkt, staan de kwellingen en catastrofes van Caravaggio tijdens de laatste jaren van zijn leven centraal; hij is in die periode voortdurend op de vlucht. Camilleri baseert zich in deze reconstructie op een …

Geniet van een echt Romeins pastagerecht: tonnarelli cacio e pepe, waarvan we in deze blog het recept delen. Tonnarelli is de benaming voor platte, bijna vierkante, verse spaghetti die vooral in Rome gegeten wordt. Met een beetje olijfolie, geraspte pecorino romano (schapenkaas) en zwarte peper tover je een van de lekkerste pastagerechten op tafel. Aangezien de pastavorm tonnarelli hier in Nederland niet of nauwelijks te verkrijgen is, duik je voor een écht Romeins gerecht wat eerder de keuken in om ook de pasta zelf te maken. Hiervoor heb je nodig (voor vier tot zes personen): 470 gram bloem, plus wat …

De wijk Testaccio is voor de meeste toeristen nog onontgonnen terrein. Toch is deze buurt een bezoek meer dan waard, zowel voor kunstliefhebbers als voor lekkerbekken! Tijdens de bloeiperiode van het Romeinse Rijk bevond zich op de plek waar nu Testaccio ligt de Porticus Aemilia, de binnenhaven van Rome. Hier werden vanuit Ostia, de haven aan zee, enorme kruiken met Spaanse olijfolie aan land gebracht. De olijfolie werd door de havenarbeiders overgedaan in kleinere vaten die gemakkelijker te vervoeren waren. Als de grote amforen waarin de olie was aangekomen geleegd waren, werden ze vernietigd. De kruiken waarin de olie was …

Zaterdagavond aten we op het terras van een restaurantje op een steenworp afstand van de Campo de’ Fiori de lekkerste melanzane alla parmigiana ooit. Mijn medereizigers en ik wilden dan ook graag het recept, zodat we ook op een Nederlands terras (of aan de keukentafel) de Romeinse sfeer zouden kunnen oproepen. Helaas wilde de kok zijn geheime recept niet onthullen, maar in La cucina verde vond ik een recept dat dicht in de buurt komt van het Romeinse equivalent! Maar eerst iets meer over de melanzana, oftewel de aubergine. Carlo Bernasconi: ‘Wat is deze eierplant niet allemaal aangedaan! Als ‘mela …

Toen ik in april in Rome was, heb ik natuurlijk een muntje in de Trevifontein gegooid, waarvan hierbij het levende bewijs: Zoals jullie wellicht weten, was ik hierdoor verzekerd van mijn terugkeer naar Rome. Al decennialang gooien toeristen en bezoekers een muntje in de fontein, met de heilige overtuiging dat ze dan nog eens zullen terugkeren. De oudste vermelding van het werpen van een muntje dateert van ongeveer 1870, maar pas in 1954 werd deze gewoonte door de film Three Coins in the Fountain wereldberoemd. Volgens de echte kenners moet je met je rug naar de fontein gaan staan. Je …

Van de aardige eigenaar van Perchè no! in Florence kregen we speciaal voor alle lezers van Ciao tutti het recept voor gelato di nocciola, oftewel hazelnootijs. Ingrediënten (voor 6-8 porties): 4 eieren | 0,5 liter volle melk | 2 dl slagroom | 50 gram zeer fijne kristalsuiker | 75 gram bruine basterdsuiker | 3 eetlepels Frangelico (hazelnootlikeur) | 150 gram hazelnoten, gepeld en geroosterd | 50 gram pure chocolade Klop twee eieren, twee eierdooiers, de kristalsuiker en de helft van de basterdsuiker los. Verwarm de melk totdat er luchtbellen naar boven komen. Schenk de melk dan bij het eiersuikermengsel. Doe …

ARS VITINAM MORES ANINUMQUE EFFINGERE POSSES PULCHRIOR IN TER RIS NULLA TABELLA FORET Zo luidt de tekst op het cartellino op de achtergrond van dit schilderij. Het is een variatie op de slotregels van een epigram van Martialis, die zich in net zulke bewoordingen uitliet over een jeugdportret van Marcus Antonius Primus. De woorden vormen, net als het lieftallige portret, een compliment voor het jonge meisje: ‘O kunst, als jij de zeden en de geest zou kunnen uitbeelden, dan zou er op aarde geen mooier schilderij te vinden zijn.’ Het meisje dat op dit schilderij is afgebeeld is de jonge Giovanna degli Albizzi. In 1486 …

We maken vandaag een uitstapje naar Rome, voor het jaarlijkse pinksterritueel in het Pantheon. De Romeinse brandweer laat tijdens de Pinkstermis rozenblaadjes door de oculus (het gat in de koepel) naar beneden dwarrelen, als symbool voor de vurige tongen die de Heilige Geest met Pinksteren op Maria en de Apostelen liet neerdalen. In Terug in Rome beschrijft Rosita Steenbeek dit feestelijke gebeuren: ‘Op Piazza della Rotonda staat een grote brandweerauto knalrood te glanzen in de zon. Daarachter klatert de fontein met de naam van paus Gregorius XIII erop, die deze fontein samen met achttien andere liet ontwerpen om te vieren …

Afgelopen zondag zette ik voor degenen die in de vakantie naar Italië afreizen allerlei soorten Italiaans ijs op een rijtje. Een oplettende lezer heeft misschien al opgemerkt dat een in Italië alom verkrijgbare ijssoort ontbrak. In elke zichzelf respecterende gelateria staat namelijk Nutella-ijs op de kaart, meestal vervaardigd van roomijs gemengd met Nutella. Paola Balducchi, de samenstelster van Het grote Nutella-kookboek, vond dat dit Nutella-ijs wel wat te wensen overliet en bedacht een eigen variant, die minstens zo lekker is als het Nutella-ijs uit een gelateria. Oordeel zelf! Ingrediënten (voor 4 personen): een halve liter melk | 2 eetlepels Nutella | 100 gram suiker …

David Hewson brak in Nederland door met Vaticaanse moorden, het eerste deel in een reeks misdaadthrillers met rechercheur Nic Costa in de hoofdrol. In Hewsons nieuwste thriller, De Romeinse lusthof, staat het leven en werk van Caravaggio centraal. In een verborgen studio in een afgelegen Romeinse wijk, waar het Vaticaan de prostitutie vroeger oogluikend toeliet, worden een man en een vrouw dood aangetroffen voor een van de mooiste schilderijen die rechercheur Nic Costa in zijn leven ooit heeft gezien: Evathia in Ekstasis, een tot dan toe onbekend erotisch schilderij van Caravaggio. Uit het onderzoek van de patholoog-anatoom blijkt dat de …

De Galleria degli Uffizi heeft ontelbaar veel kunstwerken in haar collectie waarbij de hoofdrol is weggelegd voor Venus, de godin van de Schoonheid. Op het schilderij dat we in deze blog bespraken, The Tribuna of the Uffizi van Johann Zoffany, zie je vooraan een van de beroemdste werken waarop Venus staat afgebeeld, de Venus van Urbino van Titiaan. Het schilderij is op het doek van Zoffany een beetje een vreemde eend in de bijt, aangezien het in die tijd in Florence nog niet zo gewoon was om een vrouw zo open en bloot af te beelden, zonder enige bedekking en …

De Galleria degli Uffizi is tegenwoordig een van de beroemdste musea ter wereld, maar het enorme gebouw was eigenlijk bedoeld om de kantoren (uffizi) van de gemeente Florence en de belangrijkste gilden te kunnen huisvesten. Hertog Cosimo I belastte Vasari met de opdracht het enorme complex vorm te geven. Hoewel Vasari vol enthousiasme aan de slag ging, heeft hij de voltooiing niet mee mogen maken. Toen hij in 1574 stierf, ging de leiding over op Bernardo Buontalenti (die ook het ijs heeft uitgevonden – zie deze blog), die de bouw samen met Alfonso Parigi wist te voltooien. Francesco I, de …

Je kunt in Italië geen gelateria voorbij wandelen zonder een paar minuten te staan watertanden bij al die bergen ijs, in vrolijke kleuren en voorzien van vers fruit om aan te duiden welke vruchten als basis hebben gediend. Maar ook de talloze soorten chocolade- en notenijs lachen je toe, waardoor je vaak nog voordat de dag goed en wel begonnen is zwicht voor een coppa (bakje) of cono (hoorntje). Gelukkig mag je de minder bekende soorten ijs vaak eerst even proeven, vraag hier dus gerust om. Met al die lekkere, exclusieve smaken zou het immers zonde zijn om niet van …

Italië is het lievelingsland van Rindert Kromhout. Hij kan er de mooiste, gekste, spannendste en vrolijkste verhalen over vertellen. Waar kun je leren gladiator te worden? Hoe bestel je het grootste ijsje in het Italiaans? Hoe lang houdt Venetië het hoofd nog boven water? Wat is de engste begraafplaats van Rome? Waar staat het gouden huis van Nero? Hoe werkt de maffia? Welke Italiaanse heilige kan vliegen? Zonder zijn boek kun je als kind niet naar Italië gaan! Het meest gekuste everzwijn Ook over Florence weet Rindert Kromhout bijzondere verhalen te vertellen, zoals over het meest gekuste everzwijn. ‘Op de Mercato …

Naar aanleiding van mijn eerste blogstukjes over Florence vorige week vroeg trouwe lezer Joris Wouters mij: ‘Waarom toch ‘Florence’ en niet ‘Firenze’? Weet jij waar die gewoonte vandaan komt om deze Italiaanse stad een Franse naam te geven?’ Tijdens mijn studie in Florence had ik me er ook al over verbaasd dat de Vlamingen – net als de Italianen – de stad heel klinkend Firenze noemen, terwijl wij in Nederland de stad alleen kennen onder haar Franse naam, Florence, vaak ook nog uitgesproken als ‘Florans’ waardoor alle Italiaanse charme die in het vrolijke Firenze zo mooi weerklinkt al snel ver …

Op het Piazza della Signoria is nog een werk van Michelangelo’s hand te bewonderen – zo wil het verhaal althans. Schuin achter David, op de hoek van het Palazzo Vecchio die grenst aan de Via della Ninna en Piazzale degli Uffizi, zie je als je goed kijkt een in steen gekrast profiel van een man. Volgens de overlevering zou niemand minder dan Michelangelo dit portret hebben getekend. Het hoe en waarom – daar zijn de Florentijnen het niet over eens. Volgens sommigen zou hij het portret met zijn armen op zijn rug in de steen hebben gekerfd, toen iemand zijn …

‘De grootste kunstenaar kan niets verzinnen dat niet vooraf al in de steen bestaat, maar als zijn hand niet met zijn geest meegaat zal hij het nooit van ’t ruwe marmer winnen.’ Aldus Michelangelo, die inderdaad met zijn beitel de meest natuurlijke vormen uit een blok marmer tevoorschijn kon toveren. Hij liet zich zelfs niet uit het veld slaan door de bijnaam van het blok marmer waaruit hij zijn David moest zien te scheppen. Hoewel het blok door veel van zijn collega-beeldhouwers en andere betrokkenen spottend il rotto (het beschadigde) werd aangeduid – aangezien het blok marmer een aantal barsten …

In Magnifico! laat Gino D’Acampo zien hoe je gerechten kunt maken die simpel en sexy zijn. Zoals hij het zelf verwoordt: ‘Als je indruk op iemand wilt maken, kies je recepten uit het hoofdstuk Romantico. Deze zijn voor twee personen, samengesteld uit luxe ingrediënten en veel effectiever dan een bos bloemen. En ik denk dat ze ook zullen werken wanneer de maaltijd niet romantisch is, maar iets bijzonders voor je moeder, beste vriend of baas.’ Kortom, Italiaans eten was nog nooit zo sexy – en dat komt mooi uit vandaag. Vanwege la festa della mamma twee gerechten om indruk mee te …

‘Pas na vier dagen kwam er iemand aan zijn deur. Na vier lange stille dagen in het steeds valer wordende licht van een ongewoon milde novembermaand, die Sandro meer dan genoeg tijd gaven om uit te maken of de twee kamers die Luisa voor hem had gevonden als kantoor, hem bevielen. Als hij al niet bezig was te bedenken wat hij daarin eigenlijk zou moeten gaan doen. Sandro had niet gedacht dat hij met zijn eerste klus meteen in het diepe gegooid zou worden. Hij had zich voorgesteld dat hij zich rustig zou kunnen inwerken. Maar zo zit de wereld …

Zoals Marlena de Blasi in haar boek Duizend dagen in Toscane schrijft, wordt bruschetta door buitenlanders bijna altijd verkeerd uitgesproken, soms tot ergernis van de Italianen. ‘Meestal moeten de obers en de Italianen die in de buurt zitten te eten alleen maar lachen. Maar welke naam er ook aan wordt gegeven, goed landbrood, niet te dik gesneden en licht geroosterd boven de as van een houtvuur, bedruppeld met extra vergine olijfolie en bestrooid met fijn zeezout is al van oudsher een door en door Toscaanse gastronomische lekkernij. De toevoeging van fijngehakte, verse tomaten is heerlijk, vooral hartje zomer, evenals de …

Tegenover de Duomo vind je de bronzen deuren van het Baptisterium, de doopkapel van Florence. Het verhaal wil dat de bijnaam van de deuren – ‘de poort naar het paradijs’ – te danken is aan Michelangelo, die de deuren zo mooi vond dat hij ze ‘waardig achtte het paradijs af te sluiten’. Helaas kun je het Baptisterium niet door deze deuren betreden, maar alleen al door ze te bekijken straalt iets van de hemelse grandeur op je af… De deuren bevatten tien bronzen panelen, van links naar rechts en van boven naar beneden: 1 – het scheppingsverhaal, de zondeval en …

Florence, Firenze, de hoofdstad van Toscane, de bakermat van de renaissance… Elk jaar trekken honderdduizenden toeristen van over de hele wereld naar deze stad om de Duomo van Brunelleschi te bewonderen, over de Ponte Vecchio te lopen en de meesterwerken van Leonardo da Vinci, Sandro Botticelli en Michelangelo op foto of film vast te leggen. Als inleiding op een warme meimaand over Florence en Florentijnse zaken vandaag een fragment uit Klein reismozaïek. Italiaanse impressies van Hella Haasse, dat ze in 1953 tijdens een bezoek aan Italië optekende: ‘Op weg naar Fiesole verdwalen wij in het heuvelland buiten Florence. Een smal pad, …