Begin deze maand bonsde het hart van menig kunsthistoricus harder dan ooit. Zou het waar (kunnen) zijn? Zou het doek dat in een Zwitserse kluis werd gevonden inderdaad van Leonardo da Vinci zijn? Het lijkt in elk geval als twee druppels water op de schets die Da Vinci ooit van Isabella maakte en die nu in het Louvre te zien is: Experts zijn niet direct overtuigd van de authenticiteit van het schilderij. Oordeel zelf en bestudeer zowel de schets als het schilderij dat uit de Zwitserse kluis tevoorschijn kwam: Het doek waar Isabella d’Este op schittert, meet 61 bij 45 …

In deze tijd van het jaar kun je geen osteria of trattoria in Mantova en omgeving bezoeken, of er staan tortelli con la zucca op de kaart. We proefden dan ook veelvuldig van deze pasta gevuld met pompoen en een aantal bijzondere ingrediënten (die we verderop onthullen). De eerste kennismaking met deze specialiteit was bij Ristorante Locanda Vittoria in Pozzolo sul Mincio. Chef-kok Nicola verraste ons eerst met salame mantovana en polenta en vervolgens met twee soorten tortelli met pompoen: eentje met boter en salie, de ander met tomatensaus en salsiccia (worst). Beide om je vingers bij af te likken …

Hoewel we de stamboom van de De’ Medici-familie bijna uit ons hoofd kennen en ook de Borgia’s en Sforza’s weinig geheimen voor ons hebben, zijn we lang niet zo vertrouwd met de familie Gonzaga, die als hertogen van Mantova toch ook aanzienlijke invloed uitoefenden op het politieke bestel in het land dat we nu kennen als Italië. De pracht van de Gonzaga’s Om onze kennis een beetje bij te spijkeren volgen we geen ‘saaie’ geschiedenislessen, maar lezen we de roman De pracht van de Gonzaga’s, waarin het verhaal van de hertogen van Mantova op een aanstekelijke manier wordt verteld, vol …

Een bezoek aan Mantova laat je vroeg of laat kennismaken met Isabella d’Este. Deze dame werd geboren in Ferrara, als dochter van hertog Ercole I d’Este en Leonora van Napels. Reeds op zesjarige leeftijd was Isabella klaar voor haar verloving. Alle Italiaanse edellieden wilden haar hand – niet zozeer vanwege het meisje zelf, maar vooral vanwege haar invloedrijke afkomst. Toen bekend werd dat er een verlovingsring om haar vinger geschoven mocht worden, kwamen vooraanstaande mannen van heinde en verre naar Ferrara om zich als verlovingskandidaat voor te stellen. De ambassadeur van de markies van Mantova arriveerde als een van de …

Mantova is een van de Italiaanse steden die wat ondergesneeuwd is geraakt door de nabijheid van grotere parels. In de schaduw van Verona en Venetië wordt Mantova, of Mantua, vaak overgeslagen. Ten onrechte, zo wisten we al na een eerder bliksembezoek, maar pas nu we zelf ook de tijd nemen voor een uitgebreid bezoek aan de stad ontdekken we hoe bijzonder Mantova is. De makers van de nieuwe film over Romeo en Julia, die waarschijnlijk begin 2014 in de Nederlandse bioscopen gaat draaien, ontdekten Mantova eveneens. Terwijl ze in Verona waren om de mooiste filmlocaties te zoeken, bezochten ze deze …

We zijn niet de enigen die de dag plukken rondom het Gardameer. Al eeuwen geleden zorgde de omgeving voor de nodige inspiratie, onder andere bij Gaius Valerius Catullus. Catullus werd rond 84 voor Christus geboren in Verona. Zijn vader was een vriend van Caesar en een politieke carrière leek dan ook voor Catullus weggelegd. De Romein besteedde zijn tijd echter liever aan poëzie. In Sirmione, een plek die hij regelmatig bezong in zijn gedichten, liet hij een schitterende villa bouwen. De restanten van deze villa, de zogenaamde Grotte di Catullo (Grotten van Catullus), zijn nog steeds te bezoeken. Catullus’ wijngaarden …

Volgens de inwoners van Cremona werd er in hun stad voor het eerst torrone, Italiaanse noga, gemaakt. Het lekkers zou deel uit hebben gemaakt van een bruidsbanket, zo staat in een document van 25 oktober 1441. Dat wordt nog elk jaar gevierd, met een nabootsing van het huwelijksbanket met tafels vol noga. Wij nemen alvast een voorproefje! Gaitri Pagrach-Chandra, auteur van het zeer succesvolle Nederlands bakboek, neemt je mee in de wereld van zoete lekkernijen.  Na het enorme succes van Het Nederlands bakboek (Kookboek van het Jaar 2012), betreedt Gaitri nu ook internationale gronden. Ze beschrijft met charme en precisie de lekkerste recepten voor …

Het koken van lekkere, voedzame maaltijden die niet duur zijn, dat willen we toch allemaal? In het nieuwe kookboek van Jamie Oliver, Bespaar met Jamie, schotelt de beroemde Engelse topkok je 120 lekkere low-budget recepten voor. Jamie leert je om slim in te kopen, het meeste uit je ingrediënten te halen, tijd te besparen en minder voedsel te verspillen. Zo kun je ook met een klein budget lekker en gezond koken – zonder in te leveren op goede smaak! Het resultaat is allesbehalve zuinig: vrolijke gerechten vol kleur en bomvol smaak – comfort food waar je blij van wordt. Bovendien: …

Langzamerhand zie je ze weer verschijnen op de menukaart, de funghi porcini – Italiaans voor eekhoorntjesbrood – al heeft het Italiaans letterlijk niks van doen met eekhoorns. Porcini betekent ‘biggetjes’, hetgeen een verwijzing is naar het flinke formaat van de paddenstoelen. Als een van de weinige paddenstoelsoorten kan eekhoorntjesbrood wel tot 3 kilo wegen! Ook een hoedje met een diameter van 35 centimeter is geen uitzondering. Toch zijn de kleinere exemplaren het lekkerst; die zijn steviger en dus ook smaakvoller. De nootachtige en soms zelfs vleesachtige smaak van de paddenstoelen is bij de kleinere exemplaren veel intenser. Je hoeft er …

Monique van Loon is een van de meest invloedrijke foodwriters van dit moment. Ze schrijft, onderneemt, kookt, eet en is oprichter van het populaire Culy.nl. ‘Ik vind het heerlijk om mensen vrolijk te maken met lekker eten, mezelf incluis. Waarom voor matig eten of een saaie presentatie kiezen als je voor hetzelfde geld, met nét even wat meer moeite, een mooi en goed gerecht kunt maken?’ In haar boek, The Culy way of life, dat vandaag verschijnt, laat Monique zien dat culinair genieten op 1001 manieren kan. Van een dinner for one tot het ’s nachts naar de keuken sneaken. …

Hoe bekend de Chianti ook is, er zijn nog steeds kleine pareltjes te vinden die nog niet zo bekend zijn bij de grote hordes toeristen. Zo ontdekten wij onlangs het dorpje Montefioralle. Dit pittoreske pareltje in de Chianti dateert al van 1085 en is daarmee een van de oudste plaatsjes in deze streek. Dat ook Montefioralle zich zwaar heeft moeten verdedigen tegen de Florentijnen en de Sienezen die hier af en aan de baas waren, blijkt wel uit de enorme vestingwal. Je kunt het nu niet goed meer zien, maar ooit werd het dorp omringd door twee dikke muren. Inmiddels …

Nu de druiven grotendeels geplukt zijn (hier en daar hangen nog wat trossen die gebruikt worden voor de zoetere dessertwijnen), is het bijna tijd om de olijven te plukken. Voor het zover is, duiken we eerst nog even in de wijze woorden die de Italiaanse olijfolie met zich mee brengt, met een aantal spreekwoorden met olie in de hoofdrol. Olio nuovo, vino vecchio. ‘Nieuwe olie, oude wijn’ – Olijfolie gebruik je het best als hij nog ‘nieuw’ is, dus net is geperst. Wijn daarentegen moet in veel gevallen eerst rijpen en wordt vaak beter naarmate hij wat ‘ouder’ is. L’olio …

Om je dag met Italiaanse flair te beginnen: het swingende Mambo italiano! ‘A boy went back to Napoli because he missed the scenery the native dances and the charming songs but wait a minute, something’s wrong… ’cause now it’s Hey mambo, mambo italiano Hey mambo, mambo italiano Go go go, you mixed up siciliano All you calabrese do the mambo like-a crazy with the Hey mambo don’t wanna tarantella Hey mambo no more of mozzarella Hey mambo, mambo italiano try an enchilada with a fish-a-baccala-la-la Hey goomba I love how you dance the rumba But take some advice paesano learn-a …

Na Anieks verhaal over de Borgia-vertrekken in Vaticaanstad, staan we vanmiddag stil bij hoe Lucrezia Borgia een kok inspireerde tot een nieuwe creatie. Volgend weekend reizen we namelijk naar Bologna, waar we de échte tagliatelle, lasagne en tortellini gaan proeven. Volgens de kenners worden deze pastasoorten vooral in Bologna en omgeving tot in perfectie bereid. De lezers van onze culinaire special hebben het vast al gelezen, het mooie verhaal over het ontstaan van de tagliatelle. Het is te leuk om het niet met jullie allemaal te delen. Volgens een eeuwenoud verhaal werden de eerste borden tagliatelle namelijk in 1487 opgediend, ter gelegenheid …

Na hun hoofdrol in de prachtige televisieserie wordt de beruchte Borgiafamilie nu uitgebreid beschreven in de roman Schoonheid en schande van Sarah Dunant. We interviewden de schrijfster over haar nieuwe boek, waarbij Sarah Dunant zich keer op keer liet ontvallen dat ze de Borgia-vertrekken in het Vaticaans Apostolisch Paleis zo ontzettend mooi en bijzonder vond. ‘De Sixtijnse Kapel is er niets bij,’ zo vertrouwde ze Saskia toe. Voordat we later deze maand Sarah Dunant verder aan het woord laten, vroegen we Aniek Rooderkerken – die als kunsthistorica gespecialiseerd is in de Italiaanse renaissance – ons mee te nemen naar de …

Afgelopen zondag ging in Gaiole in Chianti de zeventiende editie van L’Eroica van start, een inmiddels wereldwijd bekende fietstour over de strade bianche van Toscane waaraan dit jaar maar liefst 39 verschillende nationaliteiten deelnamen. Het maximaal aantal deelnemers is vastgesteld op 5000. Door de toegenomen belangstelling heeft de organisatie dit jaar voor het eerst een loting voor deelname in moeten stellen. Het gaat nadrukkelijk niet om de competitie; het is een jaarlijks terugkerend festijn voor gepassioneerde, veelal oudere fietsers (70% is ouder dan 40 jaar), van wie een minderheid vrouw is (al is dit jaar een record aantal deelnemers vrouw, …

Het is Kinderboekenweek. Ook op Ciao tutti besteden we tijdens deze periode geregeld aandacht aan een kinder- of jeugdboek – uiteraard altijd met een Italiaans tintje. Vandaag De woede-uitbarsting van Beth: ‘Maar het meest veelzeggend was, tot slot, het zeventienjarige meisje Beth dat gisteren in Turijn de kamer van de rector van haar school is binnengegaan en zich heeft vastgeketend aan een verwarming. Het spontane protest van het meisje kreeg direct bijval van de meerderheid van de leerlingen van haar school die het gebouw bezetten en de rector en het lerarenkorps naar de gymzaal stuurden. Een medeleerling van het meisje …

Officieel staat de afkorting DOC voor Denominazione di Origine Controllata. Het is een keurmerk voor wijn; een fles mag pas een DOC-keurmerk dragen als de wijn aan bepaalde kwaliteitseisen voldoet. Zo wordt er onder meer gelet op het percentage aan druivenvariëteit en de geografische herkomst. Italianen gebruiken de afkorting echter ook om aan te duiden dat ze over een rasechte inwoner van een stad of een gebied praten. Zo vroeg ik een vriendin uit Florence ooit om culinaire tips voor de stad. Ze stuurde me allerlei restaurants toe die, zoals ze schreef in de begeleidende mail, waren aanbevolen door un …

Terwijl wij in Friuli-Venezia Giulia en Toscane verblijven, attendeerden Ciao tutti-lezers Anne Coen en Paul Grimmon van bere.bene in het Belgische Lier ons op het wijnhuis Podere29. We vroegen Anne om ons iets meer te vertellen over dit wijnhuis, waarmee een bijzondere geschiedenis verbonden bleek te zijn. Anne: ‘Podere29 was de naam die het Opera Nazionale Combattenti gaf aan het perceel waar het huidige wijnhuis van Giuseppe Marrano staat. In 2004 kocht Marrano in de località Borgo Tressanti nabij Cerignola, op 10 kilometer van de Adriatische kust, het terrein waar tot dan graan geteeld werd. Hij begon met de aanplant …

De herfst heeft niet alleen mooie kleuren, maar ook heerlijke smaken! De Italiaanse kazen, hammen en olijfolies uit het Karstgebied in Friuli Venezia Giulia (Italiaans: Il Carso) zijn in dit jaargetijde op hun best… Buon appetito! Een ruwe diamant Het ruige Karstlandschap van Friuli Venezia Giulia – grofweg van de rivier Isonzo tot aan Trieste – is een ruwe diamant: de rotsachtige omgeving is bezaaid met pittoreske gehuchtjes midden in de spectaculaire natuur, die langzaam afloopt naar het blauw van de Adriatische Zee. Een van de meest indrukwekkende bezienswaardigheden is de Grotta Giganta – een, inderdaad, gigantische grot. En dan …

Ken je dat? Na uren slingeren door een verlaten Italiaanse heuvellandschap zie je ineens in de verte een dorpje opdoemen. Prachtig! Je besluit erheen te rijden en te stoppen om er even rond te kijken, in alle rust te genieten van je ‘ontdekking’. Zodra je de parkeerplaats op draait, sta je weer met beide benen op de grond: alleen maar Nederlandse nummerborden. Natuurlijk doet het aantal toeristen niets af aan de schoonheid van een plek, maar zou het niet geweldig zijn om nog echt onontdekte Italiaanse dorpjes te verkennen? Het kan, in Friuli Venezia Giulia. Vandaag geven we vijf juweeltjes …

De Friulani eten deze feestelijke, gevulde cake eigenlijk alleen met Kerstmis. Maar wie deze kerst een goed gelukte gubana op tafel wil zetten, kan beter een keertje geoefend hebben… Bovendien is het stiekem ook een heerlijke herfstige cake! Gubana? Dat klinkt niet erg Italiaans. Dat klopt, en dat heeft te maken met een fenomeen dat je in heel Friuli Venezia Giulia zult tegenkomen: Slavische invloeden. De geografische ligging heeft in deze streek een behoorlijke stempel gedrukt, op de taal, de keuken, de gebruiken… Guba is een Slavisch woord, en betekent ‘vouw’ of ‘vouwen’. De echte, originele Friulaanse gubana wordt gemaakt …

Midden in de Chianti ligt het Castello Vicchiomaggio. Hier wordt niet alleen een bijzonder goede Chianti gemaakt, maar het is ook de plek waar Leonardo Da Vinci in elk geval een deel van zijn Mona Lisa schilderde. Sinds 1964 is het castello in handen van de familie Matta, die van de wijnboerderij tevens een restaurant en luxe hotel hebben gemaakt: Inspiratiebron voor Da Vinci’s Mona Lisa Deze familie is maar wat trots op hun beroemde gast en wijzen ons dan ook graag op sporen van zijn aanwezigheid. Zo vertellen ze ons dat Leonardo da Vinci, terwijl hij op het kasteel …

Het is Kinderboekenweek in Nederland! Tot en met 13 oktober staan kinderboeken extra in het zonnetje. Ook op Ciao tutti besteden we tijdens deze periode geregeld aandacht aan een kinderboek – uiteraard altijd met een Italiaans tintje. Vandaag gaan we aan tafel met Die rare Romeinen, een boek vol waanzinnige feiten over een stoer volk dat zo’n 2000 jaar geleden in het grootste deel van Europa de baas was: de Romeinen. Maak kennis met hun krankzinnige keizers, strenge straffen en vreemde (vr)eetgewoontes. Lees het antwoord op de volgende vragen: *wat droegen Romeinse soldaten onder hun uniform? *hoe zorgden de rijke …