Afgelopen jaar heb ik heel wat Italiaanse kookboeken uitgeprobeerd. Uit sommige maakte ik slechts één recept, andere kwamen niet van het aanrecht af en zijn inmiddels helemaal stuk gekookt. Van deze laatste de lekkerste vijf op een rijtje: Veg! Met stip op 1, dit geweldige groentekookboek! Ik schreef al eerder: ‘Soms krijg je een kookboek in handen waarvan je letterlijk geen genoeg krijgt. Je leest ’s ochtends bij het ontbijt alvast wat recepten om iets lekkers voor die avond uit te kiezen, en neemt het ’s avonds weer mee naar bed om even heerlijk weg te dromen bij prachtige foto’s …

Een eindejaarslijstje met de 12 mooiste boeken die in 2012 op Ciao tutti voorbij kwamen, met steeds een mooie zin afkomstig uit het boek. Wie de kookboeken mist, geen paniek: vanmiddag volgen de lekkerste culinaire titels van het afgelopen jaar Mr Gwyn – Alessandro Baricco ‘Jasper Gwyn heeft me geleerd dat we geen personages zijn, we zijn verhalen,’ zei Rebecca. ‘We blijven hangen bij het idee dat we een personage zijn dat verwikkeld is in God weet wat voor avontuur, ook het meest eenvoudige, maar wat we moeten begrijpen, is dat wij het hele verhaal zijn, niet alleen dat personage. …

Vanochtend zagen we al een glimp van deze schitterende dame, door Antonio Canova geschapen uit het marmer maar zo levensecht dat ze als het ware zo op kan staan en weg kan wandelen. Vanmiddag bekijken we het beeld wat gedetailleerder. Allereerst het model, Pauline Bonaparte, de zus van Napoleon. Zij trouwde in 1803 met Camillo Borghese, die Canova de opdracht gaf zijn vrouw in het marmer te vereeuwigen. Grote vraag is of Pauline zelf heeft geposeerd voor het beeld. In dat geval zou een keizerlijke hoogheid zich naakt voor een kunstenaar hebben vertoond, wat volgens de Romeinen in die tijd …

Wees gerust, er is niets gruwelijks gebeurd tijdens de nachtmis eerder deze week. Bloed op het altaar is het waargebeurde verhaal van een 16-jarig meisje dat vermist raakt in een kerk in Potenza, in het zuiden van Italië. Het is opgetekend door Tobias Jones, die onder andere The Dark Heart of Italy (vertaald als Het andere Italië) en twee misdaadromans schreef. Jones maakte documentaires voor de BBC en voor de RAI en is columnist voor The Observer en Internazionale. In Bloed op het altaar vertelt hij het verhaal van Elisa Claps, die op een zondagmorgen in 1993 afspreekt met een …

Vandaag is er alle tijd om bij te komen van Kerstmis, alle stukken panettone, glazen wijn en spumante, kerstkransjes en ander lekkers. Niks moet alles mag, een ideale dag om je heerlijk terug te trekken met een goed boek, zoals het intrigerende Van hier honderd jaar. Van hier honderd jaar vertelt het verhaal van de boerenfamilie Mele, een familie die in het binnenland van Sardinië woont, in het ondoordringbare berggebied Barbagia. Als Ninnìu geboren wordt, spreekt zijn oudere broer Graziano een wens uit: zelf verwacht hij niet oud te worden, maar Ninnìu wenst hij een leven toe van honderd jaar. Ninnìu …

Is koken een kunst? Al in de Romeinse tijd en de middeleeuwen bestonden receptenboeken, bijeengebracht door de koks van kloosters en van vorstelijke en adellijke families. Dus daar waar goed gegeten werd en grote huishoudens in goede banen geleid moesten worden. Dikwijls gingen deze teksten, gekopieerd en wel, van generatie op generatie over. Later werden ze gedrukt. Zo publiceerde Bartolomeo Sacchi (later Platina genaamd) in 1474 zijn De honesta voluptate et valitudine – ‘Over eerlijke genoegens en gezondheid’ – waarin hij de culinaire cultuur van het pauselijke Rome in kaart bracht, van recepten tot tafelmanieren. Er kwam ook een Italiaanse …

In deze spirituele gids voor de Eeuwige Stad neemt kunsthistoricus en priester Antoine Bodar ons mee langs de meest inspirerende, spirituele en muzikale plekken van Rome. Hij vertelt over monumenten als de Sint Pieter en de Spaanse Trappen, maar ook over bijzondere kerken, begraafplaatsen en pleinen. Bodar: ‘Wie wandelt, haast zich niet. Hij kent even geen zorgen en verheugt zich. Hij laat bij voorkeur gebeuren wat gebeurt. Nu eens ontmoet hij deze dan weer gene. Vrijelijk richt hij de blik rond, omhoog en omlaag. Hij beschouwt nader waarin hij zin heeft maar ziet vooral af van moeite die vermoeidheid zou …

Na bijna vijf maanden konden we dan eindelijk het resultaat zien van de opnames die hartje zomer in Florence plaatsvonden, van een vroeg bezoek aan de markt (met een portie trippa op de nuchtere maag) tot een koffieworkshop. Meer informatie over de plekken die we hebben bezocht vind je hier op Ciao tutti. Zin in nog meer Toscane-inspiratie? Kijk dan ook aanstaande zaterdag, 29 december, om 18.55 uur wederom naar Campinglife. Martijn Bak van Piazza Pinokkio, net ten zuiden van Florence, gaat dan met Sander Janson op pad in de Chianti. Da non perdere!

Het Romeinse Rijk spreekt enorm tot de verbeelding, want het is het grootste rijk dat de wereld ooit gekend heeft en de bakermat van ons huidige Europa. Er is dan ook veel geschreven over de levens van beroemde Romeinse keizers als Augustus, Hadrianus en Marcus Aurelius en over de val van het Romeinse Rijk. Veel minder bekend is de geschiedenis van de opkomst van het rijk. In De geboorte van Rome vertelt Anthony Everitt hoe Rome uitgroeide van een kleine slaperige marktplaats tot het kloppend hart van een machtig rijk dat zich uitstrekte van Groot-Brittannië tot ver in het Midden-Oosten. …

De schitterende zandscultpuren die samen het Piazza Marconi in Jesolo omtoveren tot een grote kerststal, zijn niet de enige kerstfiguren die van deze korrelige materie zijn gemaakt. In Rimini gaat elk jaar de Accademia della Sabbia, de Academie van Zand, aan de slag om eveneens een kerststal van zand te fabriceren. Op het strand in de buurt van het Terrazza a Mare in Lignano Sabbiadoro huizen van 8 december tot en met 6 januari Maria, Jozef, het kindje Jezus en alle andere hoofdrolspelers in het kerstverhaal. Je kunt je in deze periode echter niet alleen scharen rond een kribbe van zand, …

In de regio Abruzzo waan je je in deze periode bijna in Bethlehem. In het grottencomplex van Stiffe vind je namelijk een schitterende kerststal, die dankzij zijn behuizing wel heel echt aanvoelt. Alsof je ruim tweeduizend jaar terug in de tijd bent gereisd om getuige te mogen zijn van deze gebeurtenis… Nog tot en met 6 januari 2013 is deze bijzondere kerststal te zien, met op de achtergrond de enorme waterval die dankzij de hoogteverschillen in de grot te zien is. Als je bedenkt dat het water hier ondergronds een parcours van ruim 3 kilometer aflegt, met een hoogteverschil van …

De pastamaker van Varese maakt elk jaar een kerststal van pasta, in Napels staan er voetballers en pizzabakkers in de kerststal en in Jesolo (bij Venetië) bouwen ze elk jaar een kerststal van zand. Van meer dan 1500 ton zand, om precies te zijn. Sinds 8 december wordt het Piazza Marconi in Jesolo bevolkt door engelen, kamelen, herders, Maria’s en andere kerststalfiguren van zand. De zandsculpturen worden gemaakt door artiesten van over de hele wereld, onder wie ook een aantal Nederlanders. Van speciaal zand maken zij naar een idee van artistiek leider Richard Varano de meest schitterende scènes uit het …

Dit kunstwerkje, een heuse kerststal in een panettone, is gemaakt door de ambachtelijke banketbakkers van het Siciliaanse Fiasconaro. Als je het voor de eerste keer ziet, valt je mond open van verbazing en verwondering. Dat je zoiets prachtigs – en smakelijks! – kunt maken! De figuren in de kerststal zijn gemaakt van witte chocolade en noga. De kerststal is een echte panettone, gemaakt met Siciliaanse ingrediënten als sinaasappel, rozijnen en marsala. Helaas voor ons is het niet mogelijk om dit jaar van deze panettone te genieten. De panettones moeten namelijk al in het voorjaar besteld worden, omdat ze slechts in …

Eindelijk, weekend! Geen wekker,  lang ontbijten en bij een tweede cappuccino uitstippelen wat te doen en vooral wat te eten de rest van het weekend. Naar de markt, de delicatessenzaak, of een duik in de voorraadkast om van de lunch een feestje te maken. Met wat zoets toe – want ook dát is weekend. Ben je net zo dol op risotto als ik? Verras jezelf en je gasten dan eens met deze winterse risotto met chocolade uit het nieuwe kookboek Weekendlunch. Ideaal om het overschot aan chocoladeletters op een heerlijk Italiaanse manier weg te werken – en de beste combinatie …

Afgelopen zondag ging ik in toepasselijk gezelschap – want met mijn broertje – naar de film Alles is familie. In de film (die verder niets met Italië van doen heeft maar die je deze decembermaand zeker moet gaan kijken) wordt verrukkelijk gekookt, dus dat was ook voor broerlief en mij een reden om de keuken in te duiken. We werden vooral geïnspireerd door een van de vermakelijkste scènes uit de film, waarin een wild zwijn, geschept door Charley, wordt geserveerd op de motorkap van Rutmers auto. Wij maakten er, naar een recept uit het Alles is familie-kookboek, een smakelijker gerecht …

Hoewel Locatelli’s verhaal over caciocavallo te mooi is om niet met jullie te delen, vanmiddag een recept zonder deze bijzondere kaas, juist omdat hij zo moeilijk verkrijgbaar is. In plaats daarvan maken we onder de bezielende leiding van Locatelli calamari fritti, gebakken pijlinktvis. Locatelli: ‘Toen ik eens in de keuken stond van het restaurant van mijn vriend Vittorio in Porto Palo, zei hij: ‘Maak eens wat calamari fritti voor me.’ Dus ik sneed de inktvis plichtsgetrouw in ringen, bestoof ze met bloem en liet ze in de frituurpan glijden; legde een stuk keukenpapier in een vergiet, en toen de inktvisringen …

Giorgio Locatelli, beroemd chef-kok, vertelt in het vuistdikke kookboek Made in Sicily, meer over de kaas caciocavallo: ‘Op Sicilië kom je vaak recepten tegen die caciocavallo voorschrijven, maar die kaas is buiten het eiland lastig te vinden omdat hij verrassend genoeg van koemelk wordt gemaakt. En aangezien er niet veel runderen op Sicilië zijn, is de productie klein. De naam caciocavallo betekent ‘kaas te paard’. Deze kaas hoort tot de groep van de kneedkazen (kazen met pasta filata), net als mozzarella. Ze krijgen de vorm van plompe buideltjes met een gelige korst en worden met een touwtje dichtgebonden. De naam schijnt …

Doof vanavond vroeg het licht, steek wat kaarsjes aan en laat je meevoeren door deze poëtische film zonder tekst, maar met indrukwekkende scènes van het Zuid-Italiaanse platteland. Regisseur Michelangelo Frammartino verfilmt in Le Quattro Volte de vier stadia van het leven. Een oude herder slijt in de heuvels van Calabrië laatste dagen, in gezelschap van zijn geiten. Het lijkt idyllisch, met klingelende geitenbellen, een blaffende hond en een kerkklok die in de verte wordt geluid. Maar de herder is ernstig ziek en voelt zijn einde naderen. Hij denkt zichzelf te kunnen genezen met het stof dat zich verzamelt op de …

In de regio Friuli-Venezia Giulia kun je, ver weg van de door toeristen overspoelde pistes, nog genieten van een authentieke én betaalbare skivakantie. Van pistes voor gevorderden tot uitgestrekte langlaufgebieden en avontuurlijke sneeuwparken voor kinderen: in de noordelijke Italiaanse regio Friuli-Venezia Giulia kunnen wintersportliefhebbers hun hart ophalen, of je nu gaat voor snowboarden, skiën, nordic walking of (bob)sleeën. We bevinden ons hier in de nog onontdekte, meest noordoostelijke hoek van Italië, tegen de grens met Slovenië aan. In dit Alpengebied liggen 133 kilometer afdalingen op je te wachten, van Piancavallo, Tarvisio, Ravascletto-Zoncolan en Forni di Sopra tot Sella Nevea-Bovec. Beginners …

Onlosmakelijk verbonden met Kerstmis: een kerststal met Maria en Jozef rond de kribbe, de os, de ezel, de herders en hun schaapjes, de engelen en, wat later, de drie wijzen uit het oosten met hun kamelen en geschenken. Wisten jullie dat we deze traditie te danken hebben aan Franciscus van Assisi? Hij was het die in 1223 voor het eerst een kerststal neerzette – een levende welteverstaan, met echte dieren en mensen, en een pasgeboren kindje in de kribbe – in het Italiaanse dorp Greccio. Inmiddels heerst in elke kerk in Italië in december de kerststalkoorts. Vrijwilligers zijn uren, zo …