Alles wat je altijd al wilde weten over het bidet

Wie als Noord-Europeaan voor het eerst een Italiaanse badkamer binnenstapt, kijkt meestal verbaasd op: wat is dit gekke wastafeltje zo direct op de grond, meestal naast het toilet? Veel mensen gebruiken het bidet om na een dagje strand de voeten van al het zand te ontdoen. Hoe handig ook, dat is niet waar het bidet voor is bedoeld…

Bidets zijn er tegenwoordig in alle soorten en maten, maar in essentie is het gewoon een soort wastafeltje waar je op gaan zitten om na het toiletgebruik de geslachtsdelen en het gebied bij de anus te wassen. Dit kan met een washandje ter assistentie, maar gebruikelijk is om dit gewoon met de hand te doen, zonder zeep.

Voor mensen die het bidet niet regelmatig gebruiken voelt dit vaak onprettig, maar over het algemeen is het bidet een stuk hygiënischer dan toiletpapier. Daarnaast is het ook een stuk beter voor het milieu.

Het extra gebruik van water weegt niet op tegen het gebruik van (vochtig) toiletpapier. Waar een rol toiletpapier soms wel tien liter water kost om te produceren, verbruikt een bidet ongeveer 250 milliliter water per wasbeurt.

De koningin van Napels
Wanneer en door wie het bidet is uitgevonden, is niet helemaal duidelijk. Er zijn aanwijzingen dat de Romeinen al vergelijkbare objecten gebruikten. Wat in ieder geval bekend is, is dat de eerste getuigenis van het bidet van 1710 dateert.

Christophe des Rosiers, de koninklijke meubelmaker, installeerde toen namelijk een bidet in het huis van de Franse koninklijke familie. Het Franse woord bidet betekent pony – het verwijst naar de manier waarop men plaatsneemt: een been aan elke kant, net zoals bij het berijden van een pony. Of je daarbij met je hoofd naar de kraan of juist de andere kant zit, verschilt per persoon.

De eerste schriftelijke verwijzing, en waarschijnlijk het moment dat het bidet naar Italië kwam, komt uit 1726. Maria Carolina van Oostenrijk, koningin van Napels, wilde een bidet in haar persoonlijke badkamer in het Palazzo Reale in Caserta. In de inventaris wordt het genoemd als ‘strano oggetto a forma di chitarra’ (vreemd object in de vorm van een gitaar).

Een bidet was overigens niet alleen vreemd in andermans ogen, het zorgde ook voor wat ophef, want het bidet werd toen door velen nog gezien als een ‘werktuig van prostitutie’. Veel mensen kenden het bidet namelijk vooral als iets uit bordelen.

Deze associatie is ook heel lang de reden geweest dat het bidet in de Verenigde Staten geen voet aan de grond kreeg. Overigens is het allereerste Italiaanse bidet nog steeds te zien als je een bezoek brengt aan het Koninklijk Paleis in Caserta.

Geen badkamer zonder bidet
In 1975 werd in Italië de ‘bidet-plicht’ ingevoerd. In artikel zeven van het Decreto Ministeriale Sanità staat dat in elke badkamer niet alleen een opening of ventilatiesysteem verplicht is, maar dat er ook minstens één badkamer voorzien moet zijn van een toilet, een douche of ligbad, een wastafel en een bidet.

Dat bidet staat er niet voor de sier. Uit een Franse enquête uit 1995 blijkt dat maar liefst 97% van de Italianen een bidet gebruikt; het meest van alle Europeanen. Nummer twee is Portugal met 92%, terwijl in Duitsland (6%) en Groot-Brittannië (3%) het bidet amper wordt gebruikt.

Maar waarom is het bidet in Italië dan zoveel populairder dan in de rest van Europa? Een reden kan zijn dat Italianen nu eenmaal, al eeuwenlang, veel meer met hun persoonlijke verzorging bezig zijn dan de rest van Europa.

Een bidet is nou eenmaal hygiënischer en beter voor je dan wc-papier: Italiaanse maagdokters hebben relatief minder patiënten met urineweginfecties. Dat komt omdat het gebruik van het bidet helpt om bacteriën te verwijderen die zich aan de mond van de urinebuis en de blaas hechten. Ook voor mensen met aambeien is een bidet een goede optie, omdat toiletpapier voor extra irritatie kan zorgen.

Met zoveel argumenten voor het bidet blijft de vraag waarom wij er dan niet massaal aangaan. Gebrek aan ruimte hoeft het niet te zijn: in 1960 werd de zogenaamde washlet geïntroduceerd, waarbij de spoelfunctie van een bidet direct in het toilet is gemonteerd (in Italië werd dit overigens geen succes).

Volgens sommigen is het nog steeds de eerdergenoemde associatie van het bidet met bordelen, maar de meest aannemelijke reden is eenvoudiger: onbekend maakt onbemind. Het bidet is voor ons dusdanig onbekend terrein dat we het met zijn allen toch niet echt aandurven.

Hoewel: misschien is het eindelijk tijd voor de wereldwijde doorbraak van het bidet. Nu er massaal wc-papier werd gehamsterd, wint het bidet wereldwijd wellicht terrein.

In elk geval weet je tijdens je volgende reis naar Italië dat het niet is bedoeld om je voeten te wassen – al blijft het ook daarvoor een handig badkameraccessoire…