Atri – een levendige stad vol geschiedenis

Atri is een van de oudste steden van Italië. Deze stad in de regio Abruzzo is zo rijk aan geschiedenis en cultuur dat het één groot openluchtmuseum lijkt, waar je door de tijd wandelt. Het is een plek waar verleden en heden prachtig samenkomen. Deze levendige stad zal je betoveren, zeker als je deze tips van Melanie van Villa Ferranti opvolgt.

Bloeiende beschaving

De geschiedenis van Atri gaat terug tot de klassieke oudheid. Rond het jaar 800 voor Christus lag hier een dorpje met de naam Piceno.

De uit Dalmatië afkomstige Illyriërs gaven de stad rond de vijfde eeuw voor Christus de naam Hatria of Hatrium. Een naam die je af en toe nog tegenkomt in de stad. Er zijn veel archeologische vondsten die wijzen op een bloeiende beschaving in de Romeinse tijd én daarvoor.

Atri heeft dan ook vele heersers en culturen zien komen en gaan. Elke overheerser heeft zijn sporen nagelaten in de vorm van architectuur, kunst en tradities. Van Romeinse amfitheaters tot middeleeuwse kerken, elke hoek van Atri vertelt een deel van het grote verhaal van de stad.

Bruisende ontmoetingsplek

Tegenwoordig is Atri een levendige stad, vooral in de zomer wanneer de pleinen en straten tot laat in de avond tot leven komen. Het centrale plein, Piazza Duomo, is een bruisende ontmoetingsplek voor Italianen van alle leeftijden. Hier genieten de inwoners van elkaars gezelschap, van heerlijke lokale gerechten en van het goede leven.

De levendige sfeer van de stad merk je ook wanneer je een van de vele festivals en evenementen bezoekt, die het hele jaar door worden gehouden. Van muziek- en kunstfestivals tot markten met lokale ambachten en producten, er is altijd iets te beleven in Atri. Deze evenementen trekken zowel lokale bewoners als bezoekers aan, wat bijdraagt aan de dynamische en gastvrije sfeer van de stad.

Kathedraal met keramieken borden

Aan het Piazza Duomo valt de Basilica di Santa Maria Assunta je vast meteen op. Als je goed kijkt, zie je dat de toren van de gotische kathedraal uit 1300 versierd is met borden van keramiek in verschillende kleuren, die gedurende de dag door de stand van de zon veranderen.

Overigens is de vorm van de toren, een achthoek met een piramide erop, uniek voor de tijd waarin de kathedraal is gebouwd. Het grappige is dat je dit ook terugziet in andere kerken in Atri en in andere dorpen en steden in Abruzzo. Het verhaal gaat dat de architect van de kathedraal het als eerste hier heeft toegepast, waarna het idee werd overgenomen door andere bouwers.

Ondergrondse kerk en waterreservoirs

Rond 300 voor Christus was op de plek waar nu de kathedraal staat een groot plein met daaronder badhuizen en waterreservoirs om het regenwater in op te slaan. Daarna is pas de kathedraal erbovenop gebouwd, waarna de reservoirs werden omgebouwd tot een ondergrondse kerk.

Dat alles is nu nog steeds (deels) bewaard gebleven en je kunt het met eigen ogen zien wanneer je een rondleiding boekt. De ingang van de ondergrondse kerk en oude reservoirs vind je in het klooster achter de kathedraal.

Eenmaal onder de grond zie je de bijzondere restanten van de kerk. De prachtige, eeuwenoude fresco’s zijn goed bewaard gebleven. Het is echt een bijzondere ervaring om hier rond te dwalen.

Achter in de kerk zie je de kanalen waardoor vroeger het water de reservoirs binnenstroomde. Eerst alleen het regenwater van het plein maar later werd ook water vanuit andere waterreservoirs in de stad hierheen geleid, zoals die onder het Palazzo Ducale, het vroegere paleis van de hertog.

Het paleis van de opvliegende hertog

Dit Palazzo Ducale werd bewoond door de aristocratische familie Acquaviva uit Napels. Het hoofd van de familie was de hertog van Atri.

Nu vind je er het gemeentehuis van Atri en dus kun je op doordeweekse dagen gewoon binnenlopen om het eeuwenoude gebouw te bekijken. Onder het palazzo vind je de waterreservoirs die in verbinding stonden met de kathedraal.

Ook de stallen, wijnopslag en een gevangenis bevonden zich onder het palazzo. Een markant detail van deze laatste plek is dat de hertog een nogal opvliegende man zou zijn geweest, die veel vijanden maakte. Daar had hij een, in zijn ogen, handige oplossing voor: hij liet zijn vijanden in zijn ondergrondse gevangenis gooien (letterlijk, want het was een verticale gevangenis) en deed de deur dicht. Ze kregen geen eten en drinken en geen enkele vijand overleefde deze gevangenschap.

Rijk door schapenwol

Atri was een hele rijke stad. De inwoners dreven veel handel met de Etrusken die aan de andere kant van de Apennijnen woonden. Vooral door de handel in schapenwol werd de stad steeds groter en rijker.

Door de handel in wol vestigden veel notabelen maar ook kunstenaars uit andere delen van Italië zich in de stad. Atri kreeg zelfs een eigen munt. Deze woog driehonderdvijfenzeventig gram en droeg het gezicht van Silenus, de trouwe metgezel en leermeester van Dionysus, de god van de wijn. Je ziet de munt nu nog terug in een spoor van afbeeldingen in de straten van de stad.

Teatro Piceno – een intiem theater

Aan het Piazza Duomo vind je ook het bijzondere theater van Atri. Wanneer de deuren van het Teatro Piceno open zijn (en er geen voorstelling is) kun je even binnenlopen om de zaal te bewonderen, in de vorm van een hoefijzer. Dat is een typisch Italiaanse bouwstijl voor theaters, vanwege de goede akoestiek.

Met driehonderd zitplaatsen is het Teatro Piceno niet groot maar des te mooier en intiemer. Als je goed kijkt naar de schildering op het plafond, dan zie je Pegasus, het vliegende paard uit de Griekse mythologie. De doeken voor het podium zijn nog uit 1881!

Het allermooiste is natuurlijk wanneer je er een opera, klassiek concert of een andere voorstelling kunt bijwonen. Dan beleef je het theater zoals het bedoeld is!

Fijne plekken om te eten in Atri

Naast het theater kun je heerlijk lunchen bij Gastrobottega Piutosto. Het menu is iedere dag anders maar steeds verrassend én lekker. Bovendien hebben ze een uitgebreid assortiment aan lokale wijn.

Het is heerlijk toeven aan een van de tafeltjes met uitzicht op het theater en de kathedraal. Terwijl je luncht, geniet je van het Italiaanse leven en de bedrijvigheid op het plein.

Een andere goede plek om te lunchen is Hostaria Zedi (Piazza Tini). Ook hier zie je bijna uitsluitend Italianen en er staan vooral typisch gerechten uit de regio Abruzzo op het menu. Het ligt iets verder van het centrale plein maar het is absoluut geen straf om door de sfeervolle straatjes van Atri naar dit restaurant te wandelen.

In de zomer en het najaar vind je tal van plekken om buiten te eten. Dan staan de pleinen vol met tafeltjes en stoelen. Voor het diner is La Campana d’Oro (Piazza Duomo) een aanrader. Je eet er pizza maar ook verse pasta’s of een goed stuk vlees of vis. Wel handig om bij alle restaurants tijdig te reserveren, zeker ’s zomers, want anders heb je grote kans dat er geen plek meer is.

foto’s: La Campana d’Oro

Calanchi – heuvels van kalksteen

Overal rondom Atri zie je geërodeerde kalksteenheuvels met kloven, de zogenaamde calanchi. Dit landschap heeft sinds 1995 de status van beschermd natuurreservaat. Je kunt in de Calanchi di Atri prachtig wandelen. Er zijn drie routes van verschillende moeilijkheidsgraden, maar je kunt ook een excursie met gids maken.

Langs de route vind je een grote verscheidenheid aan flora en fauna. In de zomer kan het er door de warmte van de kalksteen behoorlijk heet worden dus je kunt het beste een ochtendwandeling maken. Het WWF-reservaat is altijd open en gratis toegankelijk.