Vroegboekkorting bij hu openair villages & campings

De naam van de roos van Umberto Eco – dertig jaar na dato

Het valt niet mee De naam van de roos van Umberto Eco te benoemen. Is het een middeleeuwse kroniek, een detective, een ideologische sleutelroman of een allegorie? Wie één oog dichtknijpt en in het boek kijkt als in een ver verwijderde spiegel, zal in elk geval gemakkelijk de monnikskappen en kardinaalsmijters uit de middeleeuwse dagen verwarren met de moderne tekens van macht.

De naam van de roos verscheen precies dertig jaar geleden. Het wordt beschouwd als Umberto Eco’s oerwerk; de roman vormde het begin van een subliem schrijverschap. Nu, na drie decennia, vond Eco het tijd om zijn meesterwerk weer eens opnieuw woord voor woord na te lopen, en te voorzien van de nodige aanvullingen en uitbreidingen. Zoals hij het zelf zegt:

‘In deze herziene, gecorrigeerde uitgave van mijn roman van dertig jaar geleden veranderen de wijzigingen die ik her en der in de oorspronkelijke tekst heb aangebracht noch de narratieve structuur, noch de stijl, die geen andere kan zijn dan die van een middeleeuwse chroniqueur. Ik heb een aantal termen die ik een paar bladzijden van elkaar herhaal verwijderd, en veel ingrepen hebben te maken met het ritme, want je hoeft maar een bijvoeglijk naamwoord weg te halen of een tussenzin te schrappen en de hele zin wordt luchtiger. Ik ben te werk gegaan als een tandarts die een prothese heeft aangebracht bij een patiënt, en die patiënt heeft het gevoel dat hij een steen in zijn mond heeft: hij haalt er even de boor overheen en de tanden staan meteen beter op elkaar.

Ik heb er een paar foutjes uitgehaald die te wijten waren aan een haastige vertaling van de middeleeuwse bronnen; ik was bijvoorbeeld in een herbarium uit die tijd cicerbita tegengekomen (wat een soort cichorei is) en had daar cucurbita van gemaakt, waardoor het een pompoen werd, en pompoenen kenden ze nog niet in de Middeleeuwen. Die kwamen pas later naar Europa, uit Noord- en Zuid-Amerika. Zo had ik ook onterecht melding gemaakt van paprika’s en een violino – een viool –, die in die tijd niets anders kon zijn dan een viella, een vedel.

Op een bepaald moment zegt Adson dat hij iets in een paar seconden heeft gedaan, terwijl de seconde als tijdseenheid in de Middeleeuwen niet bestond. Je zou – gezien het feit dat het verhaal een vertaling lijkt van een negentiende-eeuwse Franse versie van een middeleeuwse tekst – natuurlijk kunnen zeggen dat die seconden best aan mijn abt Vallet konden worden toegeschreven, en dat ik me dus niet druk had hoeven maken. Maar als je eenmaal hebt besloten te herzien en te corrigeren, word je pietluttig. De grootste veranderingen (maar het gaat nog steeds om weinig regels) betreffen de beschrijving van het gezicht van de bibliothecaris, waarin ik een al te ostentatieve verwijzing naar de neogotiek wilde schrappen, en sommige Latijnse citaten.

Het Latijn was en blijft van wezenlijk belang om de lotgevallen een kloosterlijk tintje te geven en bepaalde verwijzingen naar ideeën uit die tijd geloofwaardig en authentiek te doen overkomen. Anderzijds wil ik mijn lezer altijd enige tucht opleggen. Maar ik vond het vervelend dat een aantal lezers mij vertelden dat ze zich voor sommige citaten genoodzaakt zagen een Latijns woordenboek te raadplegen. Dat ging me wat al te ver, zo raakten ze uit het verhaal. Mijzelf stoorde het niet, en stoort het nog steeds niet dat er Latijnse citaten in staan, vooral niet als het alleen maar boektitels zijn; ze helpen om afstand tot het heden te creëren. Maar in een aantal gevallen merkte ik dat als je het citaat niet snapte, je niet goed kon begrijpen wat ik vertelde.

[…]

Voor het overige zijn de veranderingen, zoals ik al zei, niet aangebracht ten faveure van de lezer, maar ten faveure van mijzelf als herlezer, om me stilistisch meer op mijn gemak te voelen daar waar het vertoog mij enigszins hijgerig leek.’

Eco’s herziening maakt De naam van de roos nog virtuozer, en vooral: nog altijd actueel in tijden waarin macht in elk leven verweven is. Een goede reden dus om het verhaal nog eens heerlijk te herlezen!

De naam van de roos | Umberto Eco | vertaald door Jenny Tuin & Pietha de Voogd | uitgeverij Prometheus | bestel De naam van de roos via deze link bij bol.com

Download de gratis Ciao tutti app voor nog meer tips

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *