Rome telt onnoemelijk veel kerken, van de enorme Sint-Pieter, de Santa Maria Maggiore en de Sint Jan in Lateranen tot kleine kerkjes waar een willekeurige voorbijganger wellicht niet vaak oog voor heeft maar die door de Romeinen zelf druk bezocht worden. Een van de mooiste kleine kerkjes is de San Carlo alle Quattro Fontane, die door de Romeinen ook wel liefkozend San Carlino wordt genoemd. Dit verkleinwoord is voor dit kerkje meer dan terecht gekozen; het meesterwerkje van de hand van Francesco Borromini is namelijk precies zo groot als één pijler in de Sint-Pieter. Technisch zit het ontwerp nogal complex …

Niet alles in Rome is zoals het lijkt – de Romeinen zijn meesters in gezichtsbedrog. De komende dagen maken we een rondgang langs plekken in Rome die je letterlijk op het verkeerde been zetten! Als eerste de fraaie barokkerk Sant’Ignazio, genoemd naar de heilige Ignatius van Loyola, de oprichter van de jezuïetenorde. Men begon met de bouw van de kerk in 1626, precies op de plek waar zestig jaar eerder de Santissima Annunziata was gebouwd. Deze kerk kon echter al snel niet genoeg plek bieden aan de almaar groeiende groep jezuïetenstudenten en moest dus uitgebreid of vervangen worden. Aangezien Ignatius …

Dit zou een ellenlang stuk kunnen worden, met zo’n titel. Want wat is in Rome nu niet magisch? Op elke straathoek zie of hoor je wel iets wonderlijks, elk gebouw en elk plein heeft zijn eigen unieke geschiedenis, elke ochtend in de stad begint als een nieuw avontuur, elk steegje kan naar een verrassing leiden… Andrea Vreede, die al sinds 1993 in Rome woont, kent natuurlijk als geen ander de magische plekken van de stad, waar de herinnering aan Caesar en Caravaggio, aan Borromini en Giordano Bruno nog tastbaar is. In De magie van Rome neemt ze je mee op een …

Alleen al om de titel zou Het kleine geluk bijna verlost te zijn alle fans van De eenzaamheid van de priemgetallen moeten aanspreken. Hoewel de boekenrecensent van La Repubblica het een boek vindt dat ‘is doordrenkt van pijn en verdriet’, is het verhaal veel hoopvoller dan De eenzaamheid van de priemgetallen. Het kleine geluk bijna verlost te zijn is in eerste instantie het kleine geluk van Giulia, die nog maar een klein meisje is als haar moeder zelfmoord pleegt. ‘Giulia, ik moet nu weg, papa staat beneden, je weet dat hij boos wordt als mama hem laat wachten. Maar dat …

Heel af en toe vind ik het erg jammer dat ik Italiaans spreek en lees en de meeste van mijn Nederlandse vrienden niet. Vooral als ik net een heel goed Italiaans boek heb gelezen dat nog niet vertaald is, waardoor ik er nog met bijna niemand over kan praten en discussiëren. Het liefst zou ik dan zin voor zin voor ze vertalen, zeker als het verhaal zo mooi is als In de zee zijn krokodillen van Enayatollah Akbari. Deze Afghaanse jongen wordt op de verkeerde plek en op het verkeerde moment geboren. Ook al is hij een kind zo groot …

Volgens Paolo Giordano, de auteur van De eenzaamheid van de priemgetallen, is Breng alles terug naar huis de mooiste Italiaanse roman van de afgelopen jaren. Giordano: ‘Lagioia schreef een beangstigend fresco van een decennium dat ons allemaal heeft veranderd.’ Dat leek mij een goede reden om het boek van Nicola Lagioia aan te schaffen en te gaan lezen, en aangezien ik het helemaal met Giordano eens ben, ook voor jullie vandaag een stuk uit dit overrompelende verhaal: ‘Mijn vader had zich aan de armoede ontworsteld door uitsluitend op zijn eigen vergissingen te vertrouwen. Hij kon dus de eentonige laagvlakte van …

Strips passen uitstekend binnen het thema van de Kinderboekenweek. Als er één soort verhaal is waarbij de illustraties onontbeerlijk zijn, dan is het immers de strip. Daarom vandaag op Ciao tutti aandacht voor een stripverhaal, maar dan uiteraard wél een Romeins stripverhaal! In een van de vele boekwinkels die Rome rijk is, viel mijn oog vorig jaar al op een kleurrijk stripverhaal, waarin de hoofdrol was weggelegd voor Cicero de Kat. Hij maakt kinderen op een grappige en verantwoorde manier wegwijs in het Oude Rome. Dankzij de Vlaamse uitgeverij Van In is dit stripverhaal nu ook in het Nederlands verkrijgbaar. …

Hoewel de Kinderboekenweek dit jaar in het teken staat van illustraties, wil ik de beroemde Italiaanse kinderboekenschrijver Roberto Piumini eigenlijk niet overslaan. Hoewel hij dus niet tekent, maar schrijft, is hij wel een echte kunstenaar, een woordkunstenaar, althans, zo noemt hij zichzelf. Hij heeft meer dan honderd romans, verhalen, toneelstukken, gedichten en liedjes geschreven, zowel voor volwassenen als voor kinderen. Een van zijn meest recent verschenen boeken in Nederland is Toto Aroma, dat vertelt over de uitvinder van de pizza, die net zo heet als het boek, Toto Aroma. Als kok is Toto in dienst van de koning van Napels. …

In de winkel van de Friezenkerk trof ik een voor kinderen erg leuk boekje aan over de catacomben in Rome, geschreven door Irene Stellingwerff. Irene woont al jaren in Italië en vertaalt haar opgedane kennis graag voor de jongste Italië-bezoekers. Dat doet ze niet op een saaie, belerende manier, maar aan de hand van een soort stripverhaal, waarin twee kinderen uit de moderne tijd in een spannend avontuur achter de geschiedenis van – in dit geval – de catacomben komen. Tijdens een wandeling over de Via Appia vinden Robin en Martha in een ondergrondse gang de geheime kamer van de …

Vanaf vandaag is de film Eat, Pray Love, naar het boek van Elizabeth Gilbert dat in het Nederlands Eten, bidden, beminnen heet, dan ook eindelijk in de Nederlandse bioscopen te zien. Wie de film helemaal onbevangen tegemoet wil treden, moet eigenlijk niet verder lezen, maar aangezien velen het boek vast al kennen, kan ik wel een tipje van de sluier oplichten… Op haar dertigste heeft Elizabeth, in de film vertolkt door Julia Roberts, alles wat een ambitieuze, hoogopgeleide vrouw zich zou kunnen wensen: een echtgenoot, een huis en een succesvolle carrière. Maar in plaats van gelukkig te zijn wordt ze …

Ook Rosita Steenbeek liet zich betoveren door de sprookjesachtige sfeer van La Casina delle Civette, het Uilenhuisje, in de Villa Torlonia. In haar net verschenen boek, Kleuren van Rome, vertelt ze over deze bijzondere plek in Rome: ‘In de krant lees ik dat er een concert is in de Villa Torlonia, het grote ommuurde park aan de rand van de stad. Ik was er vaak langsgekomen maar nooit binnengegaan. Er lag een doem overheen omdat Mussolini daar had gewoond. Je hoorde er bijna nooit over, in tegenstelling tot de Villa Borghese of de Villa Doria Pamphili waar mensen gingen wandelen …

Saskia: ‘Al dwalend door Rome vind ik niets heerlijker dan mijn gedachten te laten meanderen en te dromen over een langdurig verblijf in deze stad. Ik laat mijn blik over de gevels dwalen. Welke huizen, appartementen en kamertjes zouden zich daarachter bevinden? Hoe groot zouden de keukens zijn, en wat zou er allemaal voor lekkers in worden klaargemaakt? Zeker op zo’n mooie nazomerdag als vandaag, als de zon de stad een bijzondere gloed geeft en de bomen een ongekende kleurenpracht laten zien, is het goed dromen in Rome. De grootste groepen toeristen zijn terug naar huis en weer aan het …

Saskia: ‘Al acht maanden lang begroet ik jullie elke ochtend met Ciao tutti. Nu ik een maand lang verslag heb gedaan van mijn belevenissen in Venetië, kan ik eigenlijk niet naar Rome vertrekken zonder de herkomst van het woordje ciao uit te leggen. Ciao is afgeleid van de Venetiaanse uitdrukking sciào vostro (schiavo vostro in het Italiaans), hetgeen letterlijk ‘ik ben uw slaaf’ betekent. De Venetianen die deze uitdrukking gebruikten waren uiteraard geen echte slaven van degenen die ze met deze groet gedag zeiden; het was meer een manier om uit te drukken dat je de ander graag mocht en …

‘Ik word wakker van de geur van koffie en een pas geschoren Venetiaan. Hij staat aan het bed met een blad waarop een klein gehavend mokapotje staat, stomend en wel, kopjes, lepeltjes en suiker in een zak, Ik ben ontzet door hoe het huis er in het ochtendlicht uitziet, maar hij staat te stralen. We besluiten twee uur lang te werken, dat alle orde die we aan de chaos kunnen ontworstelen  genoeg is voor de eerste dag. Om elf uur rennen we de trap af. Hij wil naar Torcello, waar we kunnen uitrusten en praten en alleen kunnen zijn, zegt …

Giuseppe Cipriani bedacht niet alleen de carpaccio, maar ook de wereldberoemde cocktail van prosecco en perzik: Bellini. Ook dit drankje noemde hij overigens, net als de carpaccio, naar een Venetiaanse schilder; Giovanni Bellini. Bellini werd geboren in een schildersfamilie en groeide als het ware op met een penseel in zijn hand. Giovanni begon als leerling in het atelier van zijn vader, Jacopo Bellini, die in een vrij strakke, icoonachtige stijl schilderde. Giovanni’s vader was echter niet zijn belangrijkste leermeester. Die rol was weggelegd voor Andrea Mantegna, die getrouwd was met de zus van Bellini. Van hem leerde Bellini pas echt …

Bij het woord carpaccio denk je waarschijnlijk allereerst aan het Italiaanse voorgerecht van plakjes zeer dungesneden ossenhaas met een sausje van tabasco, mayonaise en witte peper. Wat bijna niemand echter weet, is dat dit gerecht niet alleen in Venetië is bedacht, maar dat het zijn naam dankt aan een Venetiaanse schilder, Vittore Carpaccio geheten. Het gerecht carpaccio werd in 1950 voor het eerst geserveerd. Giuseppe Cipriani, de eigenaar van Harry’s Bar in Venetië, wilde voor een van zijn vaste gasten, gravin Amalia Nani Mocenigo, graag wat bijzonders maken. Ze leed aan bloedarmoede en moest van de huisarts rauw rood vlees …

‘Ik verdween tussen de mensen die zich in deze stad als spreeuwenzwermen verspreiden van plein naar plein en van eiland naar eiland. Ik hou wel van Venetië. Soms ben je in een stille steeg en duikt verderop een wandelaar op, die even plotseling als spoorloos weer verdwijnt. Soms tref je een binnentuin achter een poort waar bloemen hun geuren meegeven aan de hitte. Weliswaar vang je her en der flarden vioolmuziek op en opgetogen stemmen, maar de Venetiaanse vreugde is altijd doortrokken van een merkwaardig soort melancholie. Schoonheid bestaat hier niet zonder triestheid, verval is voorvoelbaar in grandeur. Bekijk je …

‘Veel mensen denken dat het Italiaans een muzikale taal is. Sommige buitenlanders kunnen woorden als cappuccino en Mastroianni met dromerige ogen en vol verlangen over de tong laten rollen, de klinkers wat uitrekkend. Anderen worden gegrepen door het vleiende formalisme in de met verve uit te spreken aanspreektitels als dottore, commendatore, professore, ragioniere of cavaliere. Met een beetje goede wil wordt alles dan mooi. Ik stond eens met een collega ergens te wachten toen we een man met een melodieuze stem iets hoorden roepen. ‘Wat is het toch een mooie taal, wat is het hier toch prachtig allemaal,’ zei ze, …

‘De vraag die me het meest gesteld wordt, kan ik altijd heel makkelijk beantwoorden. Die vraag luidt: hoe ben je schrijver geworden? En gek genoeg luidt het antwoord: door iemand bijna precies diezelfde vraag te stellen. Dat ik de gelegenheid kreeg om die vraag te stellen kwam in de eerste plaats door een portie buitengewoon geluk. Dat kan ik beter maar even uitleggen. Mijn geluk was natuurlijk iemand anders zijn pech – wat wel vaker het geval is, heb ik gemerkt. Het telefoontje klonk paniekerig. Het kwam op een zondagavond. Ik werkte nog maar drie weken bij de krant. Dit …

‘De zwart-met-zilveren voorsteven van de gondel verdween in een mist zo dik, dat hij siste bij het wijken rond de romp. Bij elke slag van de riem klonk een wervelende en weer in het water wegstromende, vage, onbenoembare melodie. De gondelier had zo langzaam gevaren dat hij niet helemaal zeker wist of hij de monding van het Canal Grande had bereikt. De lucht leek ingesloten te worden door de façades van de palazzi, waar de adellijke families van Venetië aan het avondmaal zaten, maar voor hem opende zij zich als een geeuw toen hij de brede lagune op voer. Hij …

Vivaldi’s Herfst draait om de Romeinse godheid Bacchus, de god van de wijn, hetgeen niet meer dan voor de hand ligt in het seizoen waarin de druiven worden geoogst en de eerste flessen nieuwe wijn worden ontkurkt. Al kent de herfst volgens Vivaldi’s sonnet duidelijk ook zijn minder romantische kanten… Lees en luister maar mee – en leer ondertussen ook nog een beetje Italiaans: Autunno (Le Quattro Stagioni – Vivaldi) Celebra il vilanel con balli e canti del felice raccolto il bel piacere e del liquor de Bacco accesi tanti finiscono col sonno il lor godere. Fa’ ch’ ogn’ uno tralasci e …

‘We voeren in de schemering met onze motorboot van de Piazzetta naar de in het water eindigende trappen van La Fenice. Personeel in livrei hielp ons uit de boot. De stijve witheid van mijn kleren in de duister wordende avondschemering van Venetië en het buitenlicht en de maan en het gemurmel van het water en de zoete, opgewarmde vochtigheid van de bries en daarna het licht in het theater terwijl Carlo mijn hand vasthield, hij had me opgeëist… dat is nu liefde… En mijn verzet toen hij stevig mijn hand vastgreep en ik mijn greep naar de hand van mijn …

‘Toen je de eerste keer wegging was ik nog klein. Het was een plezierreisje, vrienden opzoeken die hun geluk elders waren gaan beproeven. De avond tevoren had je op een velletje papier de wereld getekend en had je me laten zien waar je heen ging. Wij zijn hier, had je gezegd, en morgen ben ik daar, bij dat puntje. Je had met een rode viltstift een lijn getrokken die bij ons huis begon en daar eindigde. Dit is een brug, zei je, het is net of je naar de overkant van een rivier gaat. En dus hadden we alles onder …

Olijfolie wordt veel gebruikt in de Italiaanse keuken, maar wist je dat het ook perfect past bij zoete gerechten, zoals cake en ijs? In Jamie’s Italië staat een verleidelijk recept voor roomijs met olijfolie. Hoewel vrienden het maar een vreemde combinatie vonden, was Saskia ervan overtuigd dat het een lekker toetje zou zijn en ging ze aan de slag. Het resultaat viel niet tegen, sterker nog: het was heerlijk. Hierbij het recept voor wie het ook wil proberen, succes gegarandeerd! Gelato con olio e sale | Jamie Oliver roomijs met olijfolie en zeezout Jamie: ‘Ik kreeg dit gerecht jaren geleden voorgeschoteld …