Bagolino – bezoek de kathedraal van de bergen en proef de gouden Bagòss-kaas

Niet ver van het Lago d’Idro, het Idromeer, ligt Bagolino. Het behoort terecht tot de illustere lijst van i borghi più belli d’Italia, de mooiste dorpjes van Italië.

Ga er op een terras zitten, bestel wat Bagòss-kaas en een glaasje Genziana-grappa, beide lokale specialiteiten, en kijk om je heen de geschiedenis in. Voor een groot deel ziet het stadje er nog uit zoals het er in de middeleeuwen uit zag; dicht op elkaar gebouwde huizen en kronkelende straatjes, portieken, pleinen en fonteinen.

Speelbal in de strijd

Bagolino is een doorgangspunt naar de andere valleien van de provincie Brescia en het verkeer richting de regio Trentino-Alto Adige. Die strategische ligging maakte het een gewild bezit voor de omringende machten.

De geschiedenis van het dorp wordt dan ook gekenmerkt door veel strijd. Bagolino is vaak een speelbal geweest bij het uitvechten van politieke belangen. Het heeft onder meer deel uitgemaakt van het bisdom Trentino, de Republiek Venetië, de Eerste Franse Republiek ten tijde van Napoleon en het Oostenrijks-Hongaarse Rijk.

Samen met Nadia, onze gids in Bagolino, lopen we door de fotogenieke straatjes de trappen op. Onderweg komen we langs een gebouw waar een deel van het stucwerk is verdwenen. Eronder is een muurschildering tevoorschijn gekomen, met een gevleugelde leeuw, het symbool van Venetië.

Nog altijd worden bij renovaties van oude gebouwen dit soort muurschilderingen aangetroffen, die haastig met witkalk werden overgeschilderd als er een nieuwe heerser aan de macht kwam.

Chiesa di San Giorgio – de kathedraal van de bergen

Uiteindelijk komen we op het hoogste punt van Bagolino, bij de imposante Chiesa di San Giorgio. Deze kerk, die vanwege zijn enorme omvang ook wel ‘de kathedraal van de bergen’ wordt genoemd, torent al sinds 1636 boven alle gebouwen van het dorp uit.

Het uitzicht op de roodbruine daken en de groene bergen erachter is een fantastische beloning voor de klim naar boven.

Naast veel strijd heeft Bagolino ook veel rampen meegemaakt, met name epidemieën en branden. De grote brand in de nacht van 30 op 31 oktober 1779, waarbij tweehonderdzestig mensen omkwamen en bijna het hele dorp werd verwoest, wordt elk jaar nog met een mis herdacht. Een verweerd gedenkteken op de muur van de kerk herinnert eveneens nog aan deze ramp.

Binnen is de kerk, met een enkel schip en grote nissen met altaren aan de zijmuren, rijkelijk versierd met werken van onder anderen Titiaan, Tintoretto en Palma il Giovane – allemaal Venetiaanse schilders die hier ten tijde van de Republiek Venetië hun meesterwerken maakten.

We lopen naar beneden en komen bij een terras waar we een caffè drinken terwijl we uitkijken over het dal. Ook de Chiesa di San Giorgio is mooi te zien.

Bagòss – het gele goud van Bagolino

Bagolino staat ook bekend om de Bagòss, de traditionele bergkaas die in dit dorp zijn oorsprong vindt. De naam Bagòss is in het lokale dialect ook de naam voor een inwoner van Bagolino, net zoals we in Nederland bijvoorbeeld Edammer kennen.

We zijn welkom bij La Malga del Re, waar de familie Buccio al sinds 1847 kaas maakt. Het is een van de achtentwintig kleine bedrijven die dit ‘gele goud van Bagolino’ produceren.

In zijn kaaskelder, waarvan de muren worden bedekt door honderden kazen die aan het rijpen zijn, vertelt Mario Buccio waarom de Bagòss zo bijzonder is.

De geschiedenis van kaas gaat terug tot de zestiende eeuw, toen Bagolino tot de Republiek Venetië behoorde. De heersers uit Venetië wilden een eigen exclusieve kaas. In die tijd kwam het zeer kostbare saffraan via de Venetiaanse lagune Italië in en zo kwam men op het idee om dit in de kaas te verwerken.

Behalve onbetaalbaar voor de gewone man, want saffraan was duurder dan goud, kreeg het ook een mooie geelgouden kleur. Sindsdien wordt de kaas nog altijd op dezelfde manier gemaakt.

De kaas is nog wel exclusief maar niet meer zo kostbaar als tijdens de Venetiaanse overheersing. Men gebruikt Bagòss inmiddels onder meer in pasta, vlees- en visgerechten, eieren, aardappelen en zelfs pizza.

Terwijl Mario daarover vertelt, pakt hij een van de kazen van een plank en begint te snijden. Hij krijgt het met enige moeite doormidden, snijdt een stuk af en verdeelt dat in kleinere stukjes waarvan we mogen proeven.

We hebben de smaak te pakken. Mario trakteert ons op allerlei hapjes, van brood met kaas en vleeswaren tot warme stukjes omelet, brood met gesmolten Bagòss en zongedroogde tomaat. Natuurlijk mag een lekkere lokale witte wijn daarbij niet ontbreken.

Het kleurrijke carnaval van Bagolino

We eindigen onze dag in Bagolino met een bezoek aan een weverij, waar ook de Nederlandse Maryke werkt, die al vele jaren in Bagolino woont. Samen met een paar lokale dames runt ze de werkplaats waar ze stoffen weven en daarvan handdoeken, kussens en allerlei ander moois maken.

Er worden zelfs jassen en andere kleding gemaakt, met als specialiteit de traditionele kostuums die gebruikt worden voor het beroemde carnaval van Bagolino, een feest dat teruggaat tot de zestiende eeuw en bekend is in heel Italië.

Het is een carnaval met heel eigen tradities en twee aparte groepen hoofdrolspelers: de figuren van de Bälärì, de dansers en muzikanten, en die van de Màscär, die groteske maskers dragen en het publiek pesten. Beide groepen hebben hun eigen zeer uitgebreide kostuum met veel voorgeschreven details.

Voor een bezoek aan de weverij kun je een afspraak maken met Maryke, via 0039-3392868252.

foto’s carnaval: Riccardo Palazzani & Mauro Pezzotta

Meer weten? Op de website van Bagolino vind je nog meer tips en informatie voor een bezoek aan deze bellissimo borgo.