Voor deze laatste dag van het jaar een Italiaanse roman met een toepasselijke titel: Morgen een jaar geleden, van Sebastiano Mondadori. Morgen is het precies een jaar geleden dat Vittorio’s vrouw Teresa bij een auto-ongeluk om het leven is gekomen. Vittorio is samen met zijn tweede, twintig jaar jongere vrouw Carola naar het landgoed van zijn familie gereisd voor een bruiloft die daar de volgende dag zal plaatsvinden. Hij denkt terug aan het afgelopen jaar, waarin zijn leven zo ingrijpend is veranderd. Vittorio en Teresa leken een gelukkig leven te leiden, maar na Teresa’s dood ontmaskert Vittorio haar dubbelleven en …

Sandrina Bokhorst, eigenaar van Persoonlijk Rome, vertelt over Silvester en de vette draken van Oud&Nieuw, is zo bijzonder, dat ik jullie het verhaal over de laatste dag van het jaar niet wilde onthouden. Sandrina: ‘Italianen houden van eten: veel en goed eten. Iedere feestdag heeft zo zijn eigen culinaire tradities. Op 31 december, de dag die in Italië San Silvestro wordt genoemd, krijg je na middernacht cotechino (varkensworst) of zampone (gevulde varkenspoot) met polenta en linzen voorgeschoteld. Linzen symboliseren financiële rijkdom en ook de varkenspoot – zeer voedzaam vlees – staat voor overvloed. Zo hopen de Italianen het nieuwe jaar goed te …

Italianen serveren op Oudejaarsavond vaak linzen en worst. Beide staan symbool voor voorspoed en geluk. De worst wordt namelijk gezien als een teken van rijkdom voor het komende jaar; de linzen symboliseren de overvloed aan geld waarover je in het nieuwe jaar zal beschikken. Zeker geen slecht idee dus om deze gerechten op Oudejaarsavond te serveren. In het kookboek De verleidelijke Italiaanse keuken een origineel recept voor deze ‘gouden’ combinatie: crème van linzen en worst in bladerdeeg. Ingrediënten (voor 4 personen): 200 gram rode linzen | een halve ui | 1 kleine aardappel | 1 worst | extra vergine olijfolie | …

De Galleria degli Uffizi in Florence herbergt een prachtige Annunciatie van Simone Martini, die oorspronkelijk in de Duomo van Siena te zien was. Hoewel we niet veel weten over het leven van Martini, is wel met zekerheid vast te stellen dat hij in 1284 in Siena werd geboren. Voor zover bekend is, schilderde hij tussen zijn twintigste en vijfentwintigste een aantal Madonna’s, waarbij hij zich vooral laat inspireren door stadsgenoot Duccio di Buoninsegna. Opvallend is het gebruik van bladgoud, hetgeen veel navolging zal vinden door schilders uit Siena en omgeving. We zullen straks zien dat hij dit bladgoud ook volop …

Da Vinci’s Annunciatie is waarschijnlijk het eerste werk dat de kunstenaar zelfstandig maakte. Hij werkte eraan van 1472 tot 1475, en hoewel het hier en daar van imperfectie getuigt, laten de engel en Maria al zien waartoe Leonardo in staat is: over de kleinste details is nagedacht en de schilder probeerde steeds iets nieuws uit, iets anders, iets revolutionairs. Zo laat hij Maria hier met driekwart profiel zien, een nieuwe ontwikkeling in de renaissancekunst. Tot dan toe keek Maria je meestal recht aan. Ook de vleugels van de engel zijn spectaculair. Het verhaal gaat dat Leonardo de vleugels heeft gekopieerd …

De komende week zien jullie op Ciao tutti verschillende Annunciaties voorbij komen. Letterlijk betekent annunciatie verkondiging of aankondiging. Bij de katholieken verwijst dit woord naar de aankondiging van de geboorte van Jezus aan Maria. Het feest vindt dan ook niet in december plaats, maar negen maanden eerder, op 25 maart om precies te zijn. Omdat de schilderingen nu in aanloop naar Kerstmis volop bezocht worden in de Italiaanse steden, en ze qua sfeer zo mooi passen bij deze periode van bezinning en verwachtingsvol aftellen, zet ik de komende dagen de mooiste annunciaties op een rijtje. Allemaal geven ze een voorstelling van …

Vandaag verrast Loes Janssen Miraglia ons met een recept voor pasta met pesto uit Trapani. Loes: ‘Dit verrukkelijke gerecht komt uit Sicilië (waar mijn partner vandaan komt, waar wij een aantal jaren hebben gewoond en waar ook ons zoontje geboren is). Het is typerend voor de provincie Trapani (in het westen van het zonovergoten eiland). Niets is met zekerheid te zeggen, maar hoogstwaarschijnlijk is deze pesto ontstaan nadat koopmannen uit het Noord-Italiaanse Genua, waar pesto op basis van basilicum en pijnboompitten oorspronkelijk vandaan komt, op hun zeereizen zijn neergestreken in het West-Siciliaanse Trapani. Tongstrelend deze versie met amandelen!’ Ingrediënten (voor …

Het indrukwekkende Palazzo Pamphilj aan het uiteinde van Piazza Navona, dat ooit toebehoorde aan paus Innocentius X, heeft even zijn deuren geopend. Tot en met 16 december 2011 kun je er elke woensdag, donderdag, vrijdag en zaterdag terecht voor een expositie met werk van Vik Muniz. De werken hangen in de Galleria Cortona, de enorme zaal die bekend staat om zijn prachtige plafondschildering, gemaakt door Pietro da Cortona. Van het plafond kun je normaal gesproken slechts een glimp opvangen, als het buiten donker is en het licht in de zaal aan is. Een veelbelovende glimp weliswaar, maar de deur naar meer …

Wanneer de zon achter de toppen van de heuvels verdwijnt en de duisternis langzaam over de vallei valt, kruipen de zogenaamde Krampussen uit de bosjes tevoorschijn, op zoek naar huns gids: Sint Nicolaas. Ja, jullie zien het goed, Sinterklaas heeft in het noorden van Italië  nog een veel angstaanjagender leger hulpjes dan de Zwarte Pieten die wij kennen. Kreeg je het als kind al Spaans benauwd van het idee dat je misschien mee moest in de zak van zo’n donkere Piet met felgekleurde baret, deze Krampussen zullen voor nog veel meer enge dromen zorgen… foto: VVV regio Friuli-Venezia Giulia Vooral …

Milaan is de stad van mode en design, van prachtige binnenpleintjes en kathedralen, van mooie parken en de typisch Milanese keuken. Als je Milaan bezoekt, raak je nooit uitgekeken op alles wat deze stad te bieden heeft. Daarnaast heeft Milaan ook een aantal bijzondere evenementen en traditionele feesten. Fiera di Sant’Ambrogio Een daarvan is de ‘Fiera degli Oh bej! Oh bej!’, dat ook wel bekend staat als ‘Fiera di Sant’Ambrogio’. Dit feest vindt van 7 tot en met 10 december plaats in het centrum van de stad, ter ere van de patroonheilige Sint Ambrosius, wiens naamdag op 7 december wordt …

Het gebeurt maar zelden dat ik tijdens mijn reizen door Italië besluit om ergens op de bonnefooi te gaan slapen. Eergisteren echter zag ik op een naambordje vlak bij het Piazza di Santa Croce de naam ‘Le Stanze di Santa Croce‘ staan, de kamers van de Santa Croce. In een opwelling – ik kon nog wel een paar nachtjes in het gehuurde appartement blijven – belde ik aan. Eigenlijk alleen even om een kijkje te nemen in de zo veelbelovend klinkende kamers, maar uiteindelijk ook om er mijn spullen naartoe te verhuizen en er een paar nachten te slapen… De …

Met het boek De levens van de grootste schilders van Giorgio Vasari is de kunst-geschiedenis begonnen. Vasari schreef het op het hoogtepunt van de Italiaanse renaissance en hij beschouwde die kunst als het toppunt van het menselijk kunnen. Daarbij had hij veel vertrouwen in zijn pen: de oorspronkelijke editie was niet geïllustreerd – latere edities wel. De levens van de grootste kunstenaars bestaat uit boeiende biografieën van kunstenaars vanaf het einde van de dertiende eeuw tot en met Vasari’s eigen tijd. Met oorspronkelijke (vertaalde) teksten van Vasari en hedendaagse toelichtingen, een boekwerk dat niet mag ontbreken in de kast van liefhebbers van de …

Leonardo da Vinci begon zijn schildercarrière als leerling van Andrea del Verrocchio. Rond 1472 zou hij zijn meester hebben geassisteerd bij het schilderen van een groot doek voor het monnikenklooster van San Salvi, dat zich net buiten Florence bevond. Voor zover we nu weten staan op dit doek de eerste penseelstreken die Da Vinci ooit op een echt schilderij zette – niet meer om te oefenen maar voor het grote werk. Volgens Bramly’s biografie van Da Vinci heeft Verrocchio het meest verheven gedeelte van het werk voor zichzelf gereserveerd. Hij schilderde Jezus die in het water van de Jordaan staat. …

Eergisteren wezen we je al op de vinger van Da Vinci, de omhoog wijzende vinger die wijst op verlossing, op de komst van Christus. Een van de duidelijkste voorbeelden die Da Vinci ooit schilderde, is te zien op het doek Johannes de Doper, dat te zien is in het Louvre in Parijs. Het is vermoedelijk het laatste doek dat Da Vinci schilderde – waarschijnlijk had hij het nog in zijn bezit toen hij stierf. Het is het meest gekopieerde van zijn werken, en kunstkenners strijden nog altijd over de authenticiteit van het doek. Wel is door onderzoek boven water gekomen …

De kunst van het kaasmaken is al eeuwenoud, zo vertelt Loes Janssen Miraglia in Culinair Sardinië. Homerus refereert er zelfs al aan in de Odyssee, in de negende eeuw voor Christus: ‘Hij [de cycloop Polyphemus] melkte elke ooi met geoefende hand, liet de melk tot wrongel en wei stremmen, zeefde de wrongel in biezen manden om te laten uitlekken en goot de wei in kommen om af te koelen, zodat hij die bij zijn avondeten kon drinken.’ In de Griekse mythologie is het Aristaeus, de zoon van Apollo en Cyrene, die al dwalend door het Middellandse Zeegebied de techniek van het kaas …

Clet Abraham, een Franse kunstenaar die al meer dan twintig jaar in Florence woont, tovert regelmatig een glimlach op het gezicht van de inwoners van de stad van de renaissance. Met zijn humoristische kunst zorgt hij voor een vrolijke, hedendaagse noot tussen de eeuwenoude palazzi. Hij wordt door de inwoners van Florence daarom ook wel ‘verkeersagent van de ziel’ genoemd. Meer dan toepasselijk, want Clet tovert verkeersborden namelijk om tot kunst. Kunst met een knipoog, want wie een verkeersbord dat door Clet onder handen is genomen passeert, kan niet anders dan glimlachen of hardop grinniken. Toen we gisteren door Florence …

Ondanks het feit dat afgelopen weekend de wintertijd is ingegaan, wil ik jullie vandaag een heerlijk zonnig recept voorschotelen voor een taart waarmee ik vorige week werd verrast naar aanleiding van het nieuws dat er een boek van Ciao tutti gaat komen. Twee bloglezers-van-het-eerste-uur maakten namelijk een heel speciale Ciao tutti-taart: Het recept voor deze taart is het ietsiepietsie aangepaste recept voor crostata alla marmellata di arance, oftewel sinaasappelmarmeladetaart, uit het kookboek Lente in Sicilië, dat overigens onlangs werd genomineerd als Kookboek van het Jaar. Een dubbele reden om deze prachttaart te maken en op te eten! De jury roemt …

Eerlijk gezegd zijn we absoluut geen fans van de winter. Alleen al bij de gedachte aan kou, sneeuw, haardvuur en stamppot springen we het liefst in het eerste het beste vliegtuig naar het zuiden van Italië, waar je in december gewoon sinaasappels kunt plukken en nog heerlijk van de zon kunt genieten. Toch ontkomen we er niet aan af en toe wat Hollandse kou te trotseren. Gelukkig is er ietsiepietsie troost in de vorm van het kookboek Home Made Winter van Yvette van Boven. Home Made Winter is een boek vol comfort food. Yvette maakte een verzameling van gerechten waar …

Na de inmiddels weer verdwenen torentjes van het Pantheon die ik gisteren beschreef, moest ik denken aan de aankondiging voor een boek over de klokkentorens van Rome die ik ooit voorbij had zien komen. Nieuwsgierig of dit boek inmiddels verkrijgbaar was, mailde ik de auteur en fotograaf, Dolf Middelhoff. Wat bleek: het boek is zo goed als klaar, maar voor het mooi gedrukt en gebonden in de boekhandel kan verschijnen, moeten er eerst meer mensen gevonden worden die het boek willen gaan kopen. Aangezien ik zelf zo enthousiast was over het onderwerp – een origineel idee om Rome te verkennen …

Voor altijd van Susanna Tamaro is een prachtig boek voor deze tijd van het jaar, zowel qua verhaal als qua omslag. Als je de eerste zin hebt gelezen, verkeer je bijna tweehonderd pagina’s in een andere wereld. Susanna Tamaro neemt je mee op reis naar Matteo, die een teruggetrokken leven leidt hoog boven op een berg. Matteo heeft zijn jonge vrouw Nora en hun zoontje voor zijn ogen zien verongelukken, en sindsdien wordt hij gekweld door de vraag of het zelfdoding was of een ongeval. Lange tijd heeft hij geprobeerd zijn verdriet te dempen met alcohol en vluchtige seks. Niemand …

Vandaag koken we uit het nieuwe boek van Gino d’Acampo: Gino’s pasta. Dit boek is Gino d’Acampo’s lofzang op Italiës meest heilige gerecht, met maar liefst honderd verrukkelijke pastarecepten voor alle denkbare gelegenheden. Gino’s recepten zijn makkelijk, gevarieerd en ongelooflijk lekker. In dit boek vind je klassiekers als carbonara, puttanesca en bolognese, maar ook verrassende varianten als lasagne met pesto, en onverwachte combinaties als tagliatelle met tartaarsaus. Aan de hand van duidelijke aanwijzingen en stap-voor-stapfoto’s leer je zelf pasta maken. Gino legt uit hoe je het beste gebruik kunt maken van de verschillende pastasoorten, van vertrouwde soorten als spaghetti, ravioli …

Habemus Papam is de langverwachte nieuwe film van Nanni Moretti. Habemus Papam, Latijn voor ‘We hebben een paus’, zijn de woorden waarmee bekend wordt gemaakt dat het conclaaf een nieuwe paus heeft gekozen. Dat is precies waar het in de film om draait, al zou Moretti Moretti niet zijn als hij er geen bijzondere draai aan zou geven. De film begint met de dood van de paus en het conclaaf dat zijn opvolger moet kiezen. Dat levert de eerste grappige scene op, waarin de meeste kardinalen schietgebedjes doen zodat ze vooral niet gekozen worden. Wanneer er eenduidig een nieuwe paus gekozen is, …

Wie voor het eerst het plein voor de Sint-Pieter betreedt, kan vaak de onderkaak maar met moeite op zijn plek houden van verbazing. Verbazing over de grootsheid van de kerk, over de schoonheid van het plein én over de lengte van de rij die er staat om naar binnen te mogen. Als je nu eens kon regelen dat je daar niet in hoeft te gaan staan… Willemijn weet gelukkig een kleine omweg, via welke je niet alleen de rij overslaat, maar ook nog eens veel meer mee krijgt van de geschiedenis van de kerk. Die omweg loopt onder de grond. …

Helaas, geen onthullend inzicht in de bankrekening van de paus vandaag – zoals de titel wellicht wel doet vermoeden – maar een rondtocht door de enorme Sint-Pietersbasiliek en over het gelijknamige plein in cijfers. Hierna kijk je toch even anders naar dit enorme bouwwerk – en kun je tijdens een volgend bezoek indruk maken op je reisgenoten door af en toe een van onderstaande feitjes te roepen… De Sint-Pietersbasiliek is bijna 190 meter lang (met het portiek erbij zelfs 218 meter) en – op het breedste punt – 155 meter breed. Daarmee is de basiliek ruim 22.000 m2 groot. De …