Uit de oude doos – Italiaanse vakantiefoto’s uit de jaren vijftig en zestig

Zo midden in de zomervakantie krijgen we dagelijks talloze prachtige foto’s van jullie, met name via social media. Niet eerder was het – met dank aan de nieuwe roamingregels – zo makkelijk om foto’s te maken én te delen.

Dat was vroeger wel anders… Toen waren er nog geen smartphones en moest je na het maken van een foto wel even wachten voor je het resultaat kon bewonderen. Na een vakantie was het altijd spannend hoe mooi je herinneringen geworden waren. Ook maakte men in die tijd nog veel dia’s, die met de gordijnen dicht en lichte trots werden vertoond aan vrienden en familie.

Zo ook de vader van Ciao tutti’s Paul, die een enorme collectie dia’s had. Na het overlijden van z’n vader, in 2007, keek Paul jarenlang op tegen het digitaliseren van de dozen vol dia’s die zijn vader hem nagelaten had. Vorig jaar kwam het er toch eindelijk van en kwamen talloze herinneringen terug van de vakanties die hij als kind in Italië doorbracht.

Ook stuitte hij op een aantal unieke dia’s van het Italië uit de jaren vijftig en zestig die zelfs hij nog nooit gezien had. De mooiste en leukste dia’s deelt hij vandaag ook met ons – maar dan gewoon op je scherm!

Salò, 1968 | samen met m’n grote broer aan de oevers van het Gardameer;
ik ben hier drie jaar oud

Paul: ‘Eén ding weet ik zeker. Wat ik als kind meemaakte, staat voor altijd in mijn geheugen gegrift. Veel meer dan wat ik op latere leeftijd heb meegemaakt zijn de levenservaringen uit mijn jeugd (vreugde)momenten voor het leven. Zo ook onze zomervakanties in Italië, die wij als gezin met drie zonen (ik ben de middelste van drie zonen) jaarlijks aan de westkant van het Gardameer doorbrachten, op camping San Michele in het plaatsje Moniga del Garda.

Elk jaar was het een feest van herkenning als – naast de vele vaste Italiaanse seizoengasten uit Brescia – de hele ‘clan’ uit Amstelveen weer was neergestreken op ‘ons stuk’ van de camping. Die clan bestond uit ome Piet, tante Hennie, tante Ursula en ome Henk – en nog veel meer ooms en tantes. Ze voelden als familie voor ons.

Samen met hun kinderen (en mijn vriendjes) Marcel, John, Wilco en Brenda brachten we altijd minstens drie zorgeloze weken door waarin werd gelachen en gehuild. Er werd feest gevierd, samen gegeten en gedronken en voor de kinderen werden er door de ouders spelletjes georganiseerd.

’s Morgens na het ontbijt ging je naar de houten steiger aan de rand van het meer waar alle jeugd zich verzamelde en de dag doorbracht met zonnen, duiken, zwemmen, flirten en eindeloos liggen en ‘ouwehoeren’. Met alleen een zwembroek, een paar slippers en een badhanddoek kwam je zo een hele dag door!

Het was voor mij als kind elk jaar weer een héérlijke tijd en eerlijk gezegd, tot mijn veertiende wist ik niet beter of dat iedereen naar Italië op vakantie ging. Ik was tot die tijd nog nooit ergens anders op vakantie geweest… Mijn eeuwige liefde voor Italië moet toen al ergens ontstaan zijn.

Sinds 1956 heeft mijn vader talloze dia’s gemaakt en bij het digitaliseren van de complete verzameling stuitte ik op een aantal opmerkelijke dia’s uit mijn jeugdjaren die ik graag met jullie wil delen.

De eerste serie is van de periode 1967 tot 1972 (van mijn tweede tot mijn zevende) en geeft een beeld van de kampeerstijl van vroeger, toen iedereen nog met een tent kampeerde en slechts de ‘welgestelden’ zich een caravan konden veroorloven.

Het leven was toen zo veel eenvoudiger: we genoten van hoogstens één ijsje per dag, wat simpel speelgoed, het heldere water van het Gardameer en van elkaar. Het was de tijd dat er nog omgeroepen werd als er voor iemand telefoon was (‘Telefono per la famiglia Janssen!’) en er een heuse ijswagen op de camping kwam, waar je blokken ijs kon kopen om de keukenvoorraad in de koelbox koud te houden.

Gardameer, 1967 | genietend van een ijsje loop ik ‘eigenwijs’ voor m’n moeder uit
Moniga del Garda, camping St Michele, 1967 | de houten steiger was altijd overvol. Het kan zijn dat ik slaap had maar het kan ook zijn dat ik tegen de zon inkeek (met witte hoedje en blauwe ‘zwembroek’)
regelmatig werd er verse vis verkocht aan de steiger;
aan klandizie en belangstelling geen gebrek!
Moniga del Garda, camping St Michele, 1971 | gewéldig die waterspelletjes
(rechts hurkend op de achtergrond)
Moniga del Garda, 1971 | mijn kleine broertje: ‘Natuurlijk kun je met zwemvliezen lopen!’
Moniga del Garda, camping St Michele, 1972 | altijd met mijn vrienden met een bal of het tofste speelgoed van dat moment in de weer (met rode zwembroek rechts)

Mijn vader was als leraar kunstgeschiedenis zeer geïnteresseerd in de oude Italiaanse kunst in de grote Italiaanse steden. Zodoende reisden we na drie weken Gardameer bijna altijd door naar een camping aan het Meer van Bracciano, op zo’n vijfentwintig kilometer boven Rome.

Van daaruit werden er natuurlijk talloze dagjes Rome ondernomen, hetgeen ik niet altijd even leuk vond als jongen van, pak ‘m beet, acht, tien of twaalf jaar oud. Het waren meestal warme dagen en het koele water van het meer lonkte!

We probeerden er maar het beste van te maken. Bijna vanzelfsprekend bezochten we op onze doorreis naar Rome ook regelmatig Florence en Siena.

De tweede serie, tevens ook de oudste foto’s, geeft een beeld van Florence, Siena en Salò in vervlogen tijden:

Florence, Piazzale Michelangelo, 1959
Florence, uitzicht vanaf de Uffizi op het Palazzo Vecchio, 1963
Florence, Basilica di San Lorenzo, 1963
Florence, Santa Maria Novella, 1963
Siena, Piazza del Campo, 1963 – met prachtige oude auto’s!
Siena, uitzicht over de stad, 1963
de haven van Salò, 1963

Het kleine Moniga del Garda was destijds een populair vakantiedorpje met maar liefst vier grote campings. Het centrum van Moniga, waar we meestal te voet naar toe liepen, had een plein met één bar/trattoria, Bonomini.

Supermarkten waren er hier in die tijd nog niet, maar in Moniga vond je een slager, een slijter en een kleurrijke winkel met voornamelijk matjes, luchtbedden en andere opblaasartikelen

Moniga del Garda, 1968 | Trattoria Bonomini op het centrale piazza

Regelmatig werden er natuurlijk ook uitstapjes gemaakt, onder meer naar Brescia, dat ongeveer een half uurtje rijden was. Daar zagen we dat een foutgeparkeerde Fiat Cinquecento werd weggesleept. Zoals je ziet stonden die Fiatjes gewoon in de rij, nu zijn het collectors items!

Brescia, Piazzo Tito Speri, 1972
Brescia, Piazza della Loggia, 1972

Ook op hele warme dagen moesten we soms het water verruilen voor cultuur. We hebben talloze malen Florence bezocht, waar de dikke Bacchus in de Boboli-tuinen achter het Palazzo Pitti mijn favoriet was!

Florence, 1975 | altijd even gniffelen bij het standbeeld van de kleine dikke Bacchus
op de schildpad in de Bobolituinen

Uiteindelijk leiden alle wegen naar Rome – en zo ook de onze. Zo maakte ik al op zeer jonge leeftijd kennis met deze indrukwekkende stad. Op de foto’s is goed te zien hoe rustig het destijds nog was, zeker in vergelijking met nu.

Wat ik me nog goed kan herinneren is bijna te mooi voor woorden. Mijn vader was nogal ‘van de goede voorbereiding’ en sprak thuis op cassettebandjes complete wandelroutes van Rome en Florence in. Eenmaal ter plaatse hoefde hij dan maar op play te duwen en zo liepen wij vervolgens door het centrum waarbij de sprekende wandelgids ons met ongelofelijke precisie begeleidde.

‘We verlaten nu via de oostkant Piazza Navona en als we langs de huizenblokken en tussen de palazzi doorlopen zien we zo direct al het bijzonder mooie Piazza della Rotonda liggen met het werkelijk schitterende Pantheon…’ Destijds vond ik dat wel een beetje saai maar nu besef ik pas hoe knap dat in elkaar stak en wat een moeite dat gekost moet hebben!

Rome, Sint Pieter, 1973 | je kon hier nog gewoon met de auto komen!
(met mijn vader op de voorgrond)
Rome, Sint Pieter, 1973 | geen lange rijen voor de ingang van de Sint Pieter!
Rome, Piazza Navona, 1973
Rome, Trevifontein, 1973 – maar dan zonder de mensenmenigte van nu
Rome, Spaanse trappen, 1973

De laatste serie dia’s betreft Siena, de stad waar we allemaal verliefd op waren. De Palio, het jaarlijkse spektakel met paardenraces en kleurrijke vlaggen maakte diepe indruk op me. Jarenlang heeft er nog een blauw-rood gekleurde vlag van een (voor mij) onbekende contrada op mijn slaapkamer gehangen.’

Siena, Piazza del Campo, 1975
Siena, 1975 | Contrada della Torre is in aantocht!