Archi di Pane – bogen van brood in het Siciliaanse San Biagio Platani

San Biagio Platani is een dorpje in de buurt van Agrigento, in het zuiden van Sicilië. Hoewel het maar een speldenprik op de kaart is, is het op het hele eiland beroemd om de eeuwenoude traditie van de Archi di Pane, die elk jaar in aanloop naar Pasen worden opgezet om de ontmoeting tussen de beelden van de verrezen Christus en Maria te omlijsten.

Deze bogen van brood vormen een kleurrijk schouwspel. Het zijn ware kunstwerken, van soms ruim tien meter hoogte, gemaakt van natuurlijke materialen zoals graan, riet, wilgen, peulvruchten, bloemen en fruit. De Archi di Pane worden gemaakt door het hele dorp, naar ontwerp van lokale ambachtslieden, met symbolen van Pasen, het voorjaar en de vruchtbare aarde.

Strijd tussen twee broederschappen

De geschiedenis van de broodbogen gaat terug tot de tweede helft van de zeventiende eeuw, toen het dorp verdeeld was in twee religieuze broederschappen: de Madunnara, gewijd aan de Madonna, en de Signurara, gewijd aan Christus.

Beide broederschappen wedijverden met elkaar om wie de mooiste en origineelste bogen kon bouwen, als decoratie voor de processie op Eerste Paasdag. Je kunt je voorstellen dat de bogen dan ook in het grootste geheim gebouwd werden, zodat de tegenstanders er geen blik op konden werpen.

Elke boog werd versierd met kleurrijke mozaïeken gemaakt van peulvruchten en granen in verschillende vormen en maten. De meest voorkomende motieven zijn natuurlijk de gezichten van Jezus en Maria, maar je ziet ook andere symbolen van het christendom opduiken en bloemen en kunstwerken dienen eveneens vaak als inspiratie.

Bakker Sabrina is lid van de Signurara-broederschap. Ze vertelt ons dat de paasbogen ondanks hun oorsprong voor haar vooral een symbool zijn van de hechte gemeenschap in San Biagio Platani.

In aanloop naar Pasen komen jong en oud samen om hun tijd en ervaring te delen om deze bijzondere traditie in ere te houden. Elk jaar streven de dorpelingen ernaar om nog mooiere en grotere kunstwerken te creëren, waarbij iedereen een handje helpt.

Figuren van brood en kleurrijke kroonluchters

Karakteristieke elementen zijn de cuddure of cudduras, broodsculpturen in de vorm van engelen, duiven, klokken en andere symbolen van het christendom. Het brood werd beschouwd als een ex-voto en werd na het feest aangeboden aan vrienden en familieleden.

Andere versieringen zijn de nimpee, gestileerde kroonluchters vol kleur, gemaakt van heerlijk geurend deeg, dadels en andere natuurlijke producten, omringd door mozaïeken van graan, sinaasappels, dadels en bloemen.

Bewonder de broodbogen in San Biagio Platani

De broodbogen worden vanaf Eerste Paasdag een aantal weken lang tentoongesteld langs de Corso, de hoofdstraat van het dorp, die daardoor even een openluchtmuseum wordt. Tijdens deze periode vinden ook andere culturele en culinaire evenementen plaats, ter ere van de rijkdom van de natuur in het voorjaar.

Wil je de bijzondere broodbogen een keer bewonderen? Op de website Archi di Pasqua vind je meer informatie en de per jaar wisselende einddatum.

met dank aan Archi di Pasqua & Antonio Pepe voor de foto’s bij dit artikel