Ciao tutti – ontdekkingsblog door Italië de beste tips voor Italië
Op 11 juni 2021 openen de deuren van IJssalon Venezia in het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem. Het is een zorgvuldig gereconstrueerde versie van de gelateria zoals deze er in de jaren zestig in Utrecht heeft uitgezien, met de originele toonbank en de kenmerkende neonverlichting.
Omdat het oude interieur van Venezia zeer kwetsbaar is, is ervoor gekozen het interieur zo natuurgetrouw mogelijk na te maken, met toevoeging van enkele originele elementen.
De allereerste Italiaanse ijssalon in Nederland
De allereerste Italiaanse ijssalon van Nederland opende in Utrecht. Het was Guido De Lorenzo, een boerenzoon uit Tai di Cadore, een dorpje in de Dolomieten, die hier zijn geluk kwam beproeven.
Hij komt in 1928 naar Nederland, waar hij natuurlijk niet direct een ijssalon kan openen. Hij start met een ijskar, waarmee hij langs de deuren gaat. Het ijs valt in de smaak en twee jaar later, in 1930, kan Guido zijn droom waarmaken: een echte ijssalon.
Zijn Venezia opent de deuren aan de Voorstraat 80, op de hoek met de Wijde Begijnstraat. Van 1933 tot 1942 zat Venezia aan Janskerkhof 21; vanaf 1942 tot de sluiting in 2011 was Venezia gevestigd aan de Voorstraat 8.
Door het destijds hypermoderne neonlicht, de spiegels, Italiaanse muziek en natuurlijk vooral vanwege het heerlijke ijs groeide Venezia uit tot een van de mooiste en meest bezochte horecagelegenheden van Utrecht.
Carlo is ontzettend trots dat het originele interieur van Venezia in de collectie van het Nederlands Openluchtmuseum is opgenomen en zo bewaard blijft voor toekomstige generaties.
Carlo: ‘Het is alsof ik terug ben gegaan in de tijd, toen ik bij mijn vader en broer tijdens de schoolvakanties in de ijssalon werkte. De inrichting met de beeldbepalende toonbank is perfect gereconstrueerd. Zelfs de tegels die in de jaren zestig op de vloer lagen zijn terug.’
Een familie van ijsmakers
Guido blijft tot eind jaren tachtig actief, maar zijn zoon Carlo neemt de vestiging aan de Voorstraat eind jaren zeventig al over. Guido’s andere zoon Italo is vanaf de jaren zeventig de uitbater van de vestiging aan de Oudegracht 105.
Inmiddels is de derde generatie De Lorenzo actief in Nederland. IJsmaker Massimo De Lorenzo, de zoon van Carlo, staat sinds 2016 aan het roer in ijssalon Trio in Arnhem en ijsmaker Romana De Lorenzo, de dochter van Italo, staat met ijskiosk Venezia op de Jansbrug (Oudegracht) in Utrecht.
RTV Utrecht zendt in juni de tweedelige documentaire La famiglia De Lorenzo, drie generaties ijsmakers uit, over de ijsmakers achter deze oudste Italiaanse ijssalon van Nederland. Een klein voorproefje:
De documentaire zal vanaf ongeveer half juni ook terug te kijken zijn via rtvutrecht.nl. In het najaar is de documentaire ook bij Omroep Gelderland te zien.
Een historisch ijsje eten
Natuurlijk kun je bij IJssalon Venezia in het Openluchtmuseum ook echt een gelato bestellen. Het ambachtelijk Italiaanse ijs wordt in Arnhem gemaakt door Carlo en Massimo De Lorenzo, de zoon en kleinzoon van Guido De Lorenzo.
Ze maken zeven ambachtelijke smaken die al in de beginjaren van Venezia erg populair waren: vanille, aardbei, citroen, chocola, mokka, malaga en hazelnoot.
foto’s: Nederlands Openluchtmuseum
Het verhaal van de Italiaanse ijsbereiders
Natuurlijk gaat het om meer dan ijs proeven alleen. In het Openluchtmuseum wordt ook het verhaal verteld van de Italiaanse migranten die naar Nederland kwamen en die ons land op veel fronten hebben verrijkt, qua taal, qua muziek en qua smaak.
In de periode tussen de twee wereldoorlogen kwamen veel ijsmakers – net als bijvoorbeeld veel schoorsteenvegers – vanuit voornamelijk Noord-Italië naar Nederland. Het waren allemaal seizoenswerkers; ze maakten ijs in de lente- en zomermaanden, in de winter gingen ze terug naar de Dolomieten.
Hun kinderen genoten nog een echte Italiaanse opvoeding en scholing in de regio van herkomst. Ze woonden veelal bij grootouders en zagen hun ouders pas weer als die in het najaar naar Italië kwamen.
