Waar de wind de aarde raakt – Ilaria Tuti

Ilaria Tuti woont en werkt in Friuli-Venezia Giulia, in het uiterste noordoosten van Italië. Ze schreef eerder onder meer het prachtige Bloemen van steen.

Haar meest recente roman, Waar de wind de aarde raakt, was in Italië een grote bestseller en is er nu ook in Nederlandse vertaling. We delen een fragment uit dit eveneens schitterende verhaal.

Waar de wind de aarde raakt

In de eerste twee decennia van de vorige eeuw studeren in Engeland de eerste vrouwen af als chirurg. Door hun mannelijke collega’s worden ze verbannen uit de reguliere operatiekamers. De jonge vrouwen gaan hun vak uitoefenen in de armste wijken van Londen en andere grote steden.

Als de oorlog uitbreekt willen de vrouwen, net zoals de mannelijke artsen, hun land dienen. Een kleine groep vertrekt naar het westelijk front in Frankrijk om een ziekenhuis nabij het oorlogsgebied op te zetten.

Een van de vrouwen is Caterina, een jonge arts van Italiaanse afkomst. Terwijl het ziekenhuis langzaam maar zeker volstroomt met gewonde soldaten, ontdekt Caterina dat het herstel van de mannen veel meer behelst dan alleen het behandelen van fysieke wonden.

Als kapitein Alexander het ziekenhuis wordt binnengebracht, zal ook zijn kijk op de geneeskunde voorgoed veranderen.

Lees alvast een fragment

In dit fragment reis je mee naar de Londense wijk Whitechapel, naar 22 augustus 1914:

‘De opvlammende zwavel van de lucifer leek de verschijning van de duivel aan te kondigen. Was hij echt opgedoken, dan was het beslist niet het eerste wezen uit de onderwereld dat daar die nacht voorbijkwam. In het zolderkamertje hing een benauwende lucht die stonk naar het gepleegde geweld, naar een onmenselijke beestachtigheid.

Door het wijdopen raam kwam geen zuchtje wind naar binnen om de sporen ervan weg te vagen. Het was alsof de voetstappen van het kwaad nog meer afdrukken hadden achtergelaten daarbuiten. Gesmoord gehuil, beneden op straat, een luguber klaaglied niet ver weg.

Cate stak de spiritusbrander aan, wachtte tot het water in het schaaltje kookte en steriliseerde de naald. Duivels was ze al genoeg tegengekomen, ze was zich ervan bewust dat sommige mensen werden gekweld door een honger die niets met eten te maken had.

Ze zag hoe ze zich met meer vastberadenheid dan anderen bekwaamden in de kunst van het overleven, hoe ze zich het onvoorstelbare eigen maakten en elke fout in hun geheugen opsloegen. Van de botsplinters van hun soortgenoten maakten ze harnassen, en met de kracht van hun kaken klauterden ze steeds weer omhoog. Weduwe Harris behoorde tot deze categorie mensen.

Cate voelde de priemende kraalogen van de vrouw over haar lichaam trippelen. Ze vlogen heen en weer over haar gezicht, over haar armen, sprongen op haar rug. Heimelijke blikken, een staart die snel weer in een schuilplaats verdwijnt. De deemoedigheid waarmee de oude vrouw haar blik maskeerde slaagde er niet in de ware aard achter die brandende ogen te verhullen: het karakter van iemand die leefde van de armen in Whitechapel.

Cate stak de draad, de dunste die ze in haar leren tas had kunnen vinden, door het oog van de naald. Ze gaf de weduwe een teken de lamp dichterbij te houden. Ze onderschatte geen moment de rilling die door haar lijf trok toen de vrouw vlak naast haar stond.

Abigail Harris was voortdurend op jacht en wist beter dan wie ook dat het voortbestaan van elke levensvorm niet op spierkracht berust, maar op het vermogen je aan te passen. Haar metamorfose tot zwarte vlinderpop was begonnen na de dood van haar man, toen schuldeisers op de deur stonden te bonken. De wanhopige Abigail had zich ontdaan van de huid waarmee ze was geboren en had met haar laatste ponden de zolder van haar huis veranderd in een bordeel.

De prostituee lag in een hoek van het peeskamertje, weggezakt in een leunstoel. Op dat fluweel zaten de klanten gewoonlijk hun veters en leugens los te trekken of vast te knopen, naast het onopgemaakte bed. Ze sliep, verdoofd door de goedkope brandy die Abigail bij haar naar binnen had gegoten. Cate had de korsten en tranen van het gezicht geveegd, de naaktheid bedekt met een schoon laken.

Het was nog maar een meisje, met de pech dat ze gezegend was met een schoonheid die al begon te verwelken, en met armoede, waardoor ze tot aan haar laatste snik afhankelijk zou blijven van een man. In dat magere en misbruikte lichaam meende Cate dat van Jezus te herkennen, gewikkeld in de lijkwade.

Ze draaide het gezicht heel voorzichtig naar het licht. De diepe snijwond spleet haar wang open van oor tot mond. Door de oorlog waren de mannen uit Londen vertrokken en Abigail was haar klanten gaan zoeken tussen het schorremorrie in de achterbuurten.

Ze had zich aangepast aan de nieuwe omstandigheden, ten koste van de meisjes die elkaar in het bordeel aflosten voor een paar centen, een bord porridge en een kopje brandewijn om de misselijkheid te onderdrukken.

Cate stak de naald in de huid en begon het gescheurde leven te hechten. Ze reeg met kleine steekjes, liet de randen van de gruweldaad en het mededogen op elkaar aansluiten. Weduwe Harris boog voorover om toe te kijken. Niets kon haar van haar stuk brengen.

‘Wordt ze weer zoals eerst?’
‘Als de wond niet gaat ontsteken. U moet hem met een oplossing van zout en water schoonmaken en afdekken met steriel verband. De lamp iets dichterbij, graag. Dank u.’

Cate trok de draad weer aan. Ze had gekozen voor een compacte, doorlopende hechting om het kind het gezicht van de hoop terug te geven. Ze zeiden dat ze goed was in het repareren van levens die in stukken uiteen waren gevallen.

Abigail protesteerde niet tegen het werk dat ze zou moeten doen. Het was slechts een te verwaarlozen ongemak vergeleken met wat er had kunnen gebeuren. Ze had de gewelddadige klant buitengezet en een knecht eropuit gestuurd om Cate te halen, ‘de Italiaanse dokteres’. Zo kenden ze haar in het ziekenhuis van Harrow Road.’

Lees verder in

Waar de wind de aarde raakt | Ilaria Tuti | vertaald door Hilda Schraa (oorspronkelijke titel Come vento cucito alla terra) | ISBN 9789403116327 | € 21,99 | uitgeverij Cargo | bestel Waar de wind de aarde raakt bij je lokale boekhandel of via deze link bij bol.com (ook beschikbaar als e-book)