De Antwerpse literaire uitgeverij annex boekhandel en koffiebar Cosimo brengt vergeten klassiekers uit de wereldliteratuur op de markt.
Eerder publiceerde Cosimo werk van onder anderen Luigi Pirandello, dit voorjaar verscheen een nieuwe uitgave van een van de opmerkelijkste romans uit het oeuvre van Iris Murdoch: Het Italiaanse meisje.
In Het Italiaanse meisje, dat oorspronkelijk verscheen in 1964, vertelt Murdoch het verhaal van Edmund die terugkeert naar het huis van zijn familie in het noorden van Engeland, om de begrafenis van zijn moeder bij te wonen.
Hoewel hij zich voor heeft genomen om met de eerstvolgende trein weer te vertrekken, wordt hij al snel meegezogen in een web van oude spanningen en nieuwe onthullingen. Zijn familieleden, ieder gevangen in hun eigen worstelingen, openbaren hun geheimen aan hem: verboden liefdes, verborgen verlangens en diepe schaamte.
Te midden van deze dramatische taferelen staat Maria, de trouwe Italiaanse huishoudster. Maar wie is zij werkelijk en welke rol speelt zij in de duistere dynamiek van deze familie?
Sinaasappels en pollo alla cacciatora
We delen alvast een fragment uit Het Italiaanse meisje: ‘Ik had een sinaasappel gegeten en het donkere hout rook nu scherp naar de vrucht. Het was een geur uit mijn kindertijd, die nog ronddreef met een combinatie van onschuld en weerzinwekkendheid. Sinaasappels behoren tot de weinige vruchten waarvan ik de smaak lekker vind, maar de geur helemaal niet.
Ik stapelde de palmhouten blokken keurig op elkaar en ruimde de sinaasappelschillen van de tafel op. Ik zat in de keuken. Gisteren had ik ontdekt dat de keuken me wel beviel. Het weer was omgeslagen in regen en wind en ik was blij een warm hoekje te hebben.
Ik kon evengoed gezelschap mijden in de ouderwetse soberheid van mijn vaders kamer, maar voor het zitten in de keuken hoefde ik geen rechtvaardiging te zoeken. Het was een hoge, vierkante ruimte met een glanzende linoleumvloer van witte en zwarte ruiten, als een vloer van Tintoretto.
Het originele Victoriaanse fornuis, een reusachtig zwart geval waar mijn vader dol op was, stond aan de ene kant te gloeien en te snorren in een groot heiligdom van Hollandse tegels, omringd door afgeleefde rieten stoelen.
De reusachtige vurenhouten tafel, met zijn door meedogenloos boenen afgesleten en doorgroefde oppervlak, was even vertrouwd voor mijn hand als voor mijn ogen. Dit was de natuurlijke plek geweest om je huiswerk te maken, je meccano in elkaar te zetten of de inwendige onderdelen van een elektrisch apparaat tevoorschijn te halen.
Hier had ik ook geestdriftig mijn eerste kostbare houtblokken bedorven. Hier had ik, zo lang ik me herinneren kon, in vreugde en verdriet vertoefd onder de regimes van de Carlotta’s, de Giulia’s en de Vittoria’s.
Het was ongeveer vijf uur in de avond, een tijdstip waarop ik altijd chagrijnig en rusteloos ben. Ik voelde een permanente pijn van ongerustheid over Flora. En ik was nog niet bekomen van de schok die Isabel me bezorgd had, een schok die nu op een vreemde manier van Isabel zelf gescheiden was, alsof er een demon uit haar voortgekomen was die me nog kwelde.
Ik strekte mijn benen en keek aan het andere eind van de tafel naar een stapel kersenrode zijde, die Maggie aan het naaien was geweest, waarschijnlijk een jurk voor Isabel. Als een ware huisslavin had het Italiaanse meisje altijd de kleren voor Isabel en Lydia gemaakt. Lydia’s prachtige oude lange zigeunerjurken, de gewaden die mijn geliefde vader geïnspireerd hadden en die hij haar zo graag had zien dragen, waren allemaal door Maggie gemaakt – of misschien door Giulia of Vittoria of Gemma of Carlotta.
Maggie was opgehouden met naaien en was nu aan een wandtafel bezig met een ontlede kip en wat groenten. Nu was de kip zacht aan het sissen in een pan, terwijl Maggie met kleine, vlugge vingers de vuile, gescheurde huidjes van grote paddenstoelen aftrok, waardoor de roomkleurige, vlezige schijfjes binnenin zichtbaar werden.
Toen begon ze op een ovaal hakbord met vlugge bewegingen de geelachtige witte gegroefde stelen van selderij en een grote vochtige ui fijn te hakken. De scherpe geur ervan prikte in mijn ogen, terwijl Maggie nu het zilvergrijze, papierachtige omhulsel van een knoflook aftrok en de dikke, ronde, gele bol binnenin afpelde.
Een glas rode wijn stond bij haar op de tafel. Ik keek op van haar handen. Haar bleke, benige gezicht had een nogal ontmoedigde, lege uitdrukking en haar grote, donkere, strenge ogen waren een beetje bedauwd door de ui. Een sterk geprononceerde arabesk bij het neusgat vond zijn weerklank in de boog van de lange, dunne mond. Het was een fel en intelligent maar onbeschermd gezicht.
Haar overvloedige haar, streng naar achteren getrokken, kwam uit in die lange, rondgedraaide knot, zwart als onyx, glanzend als lak. Ze gebruikte geen make-up. Hadden de anderen er ook zo uitgezien? Ik kon me niet herinneren hoe de anderen eruitgezien hadden.
‘Che cosa stai combinando, Maggie?’
‘Pollo alla cacciatora.’
Er was een plotselinge luidruchtige drukte in de vestibule buiten en toen het geluid van iemand die met veel lawaai de trap oprende. Ik draaide me abrupt om en ving nog net een glimp op van Flora met hoed en jas. Ik sprong op en was in een seconde de deur uit.’
Lees verder in
Het Italiaanse meisje | Iris Murdoch | vertaald door Jean Schalekamp | illustraties: Maarten van der Meer | ISBN 9789464071276 | € 23,50 | bestel Het Italiaanse meisje direct bij Cosimo of bij een van deze boekhandels
