In Bomber! geeft Jarno Timmermans een dwarsdoorsnede van de Italiaanse voetbalgeschiedenis aan de hand van honderden bijzondere bijnamen van spelers, trainers en andere spelprominenten, aangevuld met levendige anekdotes van het veld of daarbuiten.
Het Italiaanse voetbal is voor Jarno een onuitputtelijke bron van mooie verhalen. Na zijn voetbalwoordenboek Calcio! dook hij in de bijnamen van spelers en trainers, waaraan je de intense beleving en rijke voetbalgeschiedenis kunt aflezen.
Dieren, beroepen, stripfiguren, geschiedenis, een volksliedje, een literair meesterwerk… Alles kan aanleiding zijn voor een bijnaam en achter élke bijnaam zit een verhaal.
Ontdek wie de fiets, opa, de kameel en de bank van Napels werden genoemd en hoe creatief voetbalsupporters zijn in hun taalgebruik. We delen alvast een kleine selectie bijnamen als voorproefje.
Banco di Napoli – Han Olof ‘Hasse’ Jeppson
De Zweedse aanvaller van SSN Napoli werd de ‘bank van Napels’ genoemd vanwege het fabelachtige bedrag dat voorzitter Achille Lauro in 1952 voor hem neerlegde. Atalanta verkocht hem voor honderdvijf miljoen lire.
Tijdens zijn debuut zou een tifoso, toen Jeppson door een tegenstander onderuit werd gehaald, vanaf de tribune hebben geroepen: ‘Jezus, de bank van Napels is omgevallen!’
Jeppson groeide uit tot een idool van de tifosi partenopei, alhoewel het aankoopbedrag voor een extreem verwachtingspatroon zorgde dat hij niet helemaal wist waar te maken. Bovendien wisselde hij wonderdoelpunten af met ongelooflijke missers.
Bicicletta – Vito Chimenti
De gedrongen, besnorde aanvaller speelde tussen 1972 en 1985 voor een hele rij aan Italiaanse clubs in de Serie A, B en C, grotendeels in het zuiden van het land. Hij werd het bekendst bij Palermo en Taranto.
Zijn bijnaam la bicicletta, de fiets, dankt hij aan zijn gelijknamige specialiteit: de dribbel waarbij je de tegenstander passeert door de bal met je hak over hem heen te wippen. Ook werd hij wel il bomber della bicicletta genoemd.
Volgens eigen zeggen, en niemand heeft dit ooit ontkracht, inspireerde Chimenti met zijn actie de Argentijn Osvaldo Ardilles, die in de film Escape to Victory (met Pelé, Sylvester Stallone en Michael Caine) deze passeerbeweging beroemd maakte.
Cammello – Marco Delvecchio
De lange, magere maar sterke aanvaller met het lange haar stond bekend als Supermarco, zeker rond de wedstrijden tegen aartsrivaal Lazio waarin hij namens Roma vaak wist te scoren: was negen keer trefzeker in vijftien (competitie)derby’s. Op mindere dagen deed zijn drafje tifosi denken aan een cammello, een kameel.
Hij speelde van 1995 tot 2005 voor AS Roma en won in de hoofdstad de Scudetto en de Supercoppa in 2001. Delvecchio was bij Roma terechtgekomen via Inter, Venezia en Udinese. In de nadagen van zijn loopbaan speelde hij nog voor Brescia, Parma en Ascoli.
In 2012 bereikte Marco Delvecchio de finale van Ballando con le stelle, de Italiaanse versie van Dancing with the stars, met professioneel danser Sara di Vaira, met wie hij een relatie kreeg.
Cigno d’Utrecht – Marco van Basten
Vanwege de gracieuze speelstijl en manier van bewegen kreeg Van Basten de bijnaam ‘zwaan van Utrecht’. Een sierlijke zwaan tussen vaak lelijke eendjes in de modderpoelen van het Italiaanse voetbal van de jaren tachtig en negentig. Doeltreffendheid verpakt in gratie.
Roberto Baggio, zelf toch een van de allergrootste Italiaanse stylisten ooit, omschreef hem eens als volgt: ‘Van Basten was pure schoonheid. Die bewegingen! Ongelooflijk! Ik ging [als speler van Juventus] eens kijken naar een wedstrijd in de Coppa Italia, Torino-Milan. Gewoon omdat ik hem in het echt wilde zien, hoe hij bewoog op het veld.’
Een andere bijnaam die alles zegt over zijn status: San Marco. Hij scoorde veel en vaak op bijzonder fraaie wijze, maar hij was meer dan alleen een sierlijke, complete en trefzekere spits. Succescoach Sacchi roemde hem ook om zijn werklust.
Maestro – Andrea Pirlo
De legendarische middenvelder van AC Milan, Juventus en de Azzurri is een van de allergrootste talenten die het Italiaanse voetbal ooit voortbracht. Hij was nooit de snelste, maar met zijn balvastheid, inzicht en passing niet alleen een sieraad voor het voetbal, maar ook bijzonder effectief. Zo dirigeerde hij de Azzurri naar de EK- en WK-winst en Milan naar de absolute internationale top.
Pirlo is een van de weinige spelers die uitkwam voor alle drie de grote clubs in het noorden: Inter, Milan en Juve. Misschien zat zijn grootste kwaliteit wel tussen zijn oren. Hij was niet snel onder de indruk en al van jongs af aan overtuigd van eigen kunnen. Zijn autobiografie heet niet voor niets Penso quindi gioco (‘Ik denk dus ik speel’).
Nonno – Marco Ballotta
De kalende doelman met een ouwelijk gezicht kreeg de passende bijnaam ‘opa’, maar leek de eeuwige jeugd te hebben. Hij kwam van 1982 tot 2008 uit voor een hele rits Italiaanse clubs, inclusief twee periodes voor zowel Modena als Lazio, drie seizoenen voor Parma en ook twee periodes voor Inter.
Zijn lange, avontuurlijke loopbaan leverde hem genoeg verhalen op voor bij het haardvuur met de kleinkinderen op schoot. Nonno Ballotta won nationale en internationale prijzen met Lazio en Parma, al was hij vaak tweede keus.
Hij was de oudste debutant ooit voor Internazionale en was in het seizoen 2007-2008 met drieënveertig jaar de oudste speler in de Champions League én de Serie A. Een jaar later nam hij bij Lazio afscheid als prof.
Pibe d’Oro – Diego Armano Maradona
Het ‘gouden kind’ was de bijnaam die de legendarische Maradona meenam vanuit Argentinië naar Europa. Napels en Maradona zijn nog altijd een onbreekbare twee-eenheid.
Hij maakte Napoli groot en Napels zelfbewust, met het San Paolo-stadion dat na zijn dood naar hem vernoemd werd, onuitwisbare herinneringen, muurschilderingen en de harten van duizenden Napolitanen die voor altijd het jochie van goud in zich dragen.
Ontdek nog veel meer bijnamen in
Bomber! – bijnamen in het Italiaanse voetbal | Jarno Timmermans | illustraties: The Big Pic | ISBN 9789074241601 | € 24,99| Uitgeverij Roelants | bestel Bomber! bij je lokale boekhandel of bij bol.com
