Castello del Catajo – kasteel met schitterende fresco’s aan de voet van de Colli Euganei

Niet ver van Padova (of Padua) dompel je jezelf onder in de elegante grandeur van het Castello del Catajo, een indrukwekkend kasteel aan de voet van de Colli Euganei.

Belegeringen en bruiloften, brute zeeslagen en lieflijke hoftaferelen: de levendige fresco’s die de muren van een aantal van de driehonderdvijftig kamers van het Castello del Catajo bedekken, wekken de geschiedenis van de familie Degli Obizzi tot leven.

Iedereen die hier een voet over de drempel zet, moet onder de indruk zijn van de heldendaden van deze van oorsprong Franse familie die generatie na generatie haar reputatie als dappere militaire commandanten wist te consolideren of zelfs uit te breiden.

Zo liet Pio Enea I degli Obizzi, condottiere van de Republiek Venetië, het huis van zijn moeder Beatrice, dat een bruisende ontmoetingsplek was voor dichters en schrijvers, in 1570 uitbreiden tot een kasteel dat niet zou misstaan in een sprookjesboek.

Andrea da Valle tekende voor het ingenieuze ontwerp en toverde de villa in slechts drie jaar tijd om tot een groots kasteelcomplex voor feestelijke ontvangsten van illustere figuren van de Europese elite.

Het huis aan het kanaal

Sommige bronnen beweren dat het Castello del Catajo zijn naam dankt aan het paleis van Catai, het Chinese keizerlijke paleis dat Marco Polo beschreef in zijn werk Il Milione. Het zou net zo groot zijn als dit Chinese paleis en minstens zo mooi versierd.

Waarschijnlijker is echter dat Catajo een verbastering is van la ca’ del tajo, ‘het huis aan het kanaal’ in het lokale dialect. Het kasteel ligt immers vlak bij het Battagliakanaal.

Castello del Catajo wijkt qua architectuur af van andere kastelen die rond dezelfde tijd werden gebouwd. Het hoefde namelijk niet dienst te doen als uitkijkpost of verdedigingslinie, maar diende puur als pronkstuk, als luxueus decor voor officiële ontvangsten en feestavonden waar nog weken over werd nagepraat.

Van betoverend kasteel tot tabaksplantage

In juni 1803 sterft Tommaso degli Obizzi, de laatste erfgenaam, zonder nakomelingen. Na zijn dood verwerft aartshertog Franz Ferdinand van Oostenrijk-Este het; na de Eerste Wereldoorlog komt het kasteel in handen van het Koninkrijk Italië.

In 1929 wordt het Castello del Catajo geveild. De nieuwe eigenaren, de leden van de familie Dalla Francesca, maken er een landbouwbedrijf van dat zich toelegt op de tabaksteelt en dat tot de jaren zeventig actief is.

Tien jaar geleden koopt een ondernemersfamilie uit Treviso het kasteel. Er worden direct grootscheepse restauratiewerkzaamheden gepland om het Castello del Catajo in al zijn glorie te herstellen en te openen voor bezoekers.

Dankzij deze familie kun je vandaag de dag door de rijkversierde kamers van het kasteel dwalen en je een klein beetje inbeelden hoe de familie Degli Obizzi hier geleefd heeft.

Cortile dei Giganti – een uniek theater

De lange oprijlaan leidt naar de Cortile dei Giganti, die in de achttiende eeuw door Pio Enea II werd aangelegd als een soort openluchttheater, een unieke plek voor theatervoorstellingen en andere optredens.

Voor echte spektakelstukken kon deze binnenplaats zelfs gevuld worden met water, dankzij een systeem van leidingen dat in verbinding staat met de vijver. Men speelde dan zeeslagen na, die het publiek kon gadeslaan vanaf het Grande Terrazza, het enorme terras van het kasteel.

De cortile dankt zijn naam aan de schilderingen van vier meter hoge mannen met de verschillende wapenschilden van families die verwant waren aan het bruidspaar, die ter gelegenheid van het huwelijk tussen Pio Enea II Obizzi en Lucrezia Dondi dall’Orologio op de muren waren geschilderd.

Helaas werden deze giganten in de negentiende eeuw met pleisterwerk bedekt. In 2018 werden enkele stukken blootgelegd, maar het reusachtige geheel is voorgoed verdwenen.

Fontana dell’Elefante – een olifant in de tuin

Niet van het toneel verdwenen is de Fontana dell’Elefante, de fontein van de olifant, aan de voet van de indrukwekkende trappartij die zo is ontworpen dat ook bezoekers te paard via deze trap het kasteel konden bereiken.

Het werk werd door de Romeinse beeldhouwer Lattanzio Maschio gemaakt om de band van het Castello del Catajo met het oosten te laten zien. De olifant was in die tijd nog echt een exotisch dier in Italië, zodat de beeldhouwer hem naar een klein aantal andere illustraties moest vormgeven.

Zalen vol fresco’s met illustere familiedaden

Achter de muren van het kasteel zijn ongeveer driehonderdvijftig kamers te vinden, waarvan een aantal is versierd met schitterende fresco’s die epische daden uit de familiegeschiedenis van de Obizzi’s tot leven wekken. Ze zijn van de hand van Giovanni Battista Zelotti, een leerling van Paolo Veronese.

In de Sala dell’Albero Genealogico is de stamboom van de familie Obizzi te zien, maar de mooiste fresco’s vind je in de zalen waar allegorieën worden afgebeeld, zoals de Stanza della Prudenza e della Pace (‘kamer van de voorzichtigheid en de vrede’) en de Sala San Marco, met verwijzingen naar Venetië.

Kamer na kamer wordt het verhaal van de familie Obizzi verteld als een groot geïllustreerd boek, bestaande uit veertig episodes in chronologische volgorde. Je ziet de Degli Obizzi vaak in gezelschap van pausen en vorsten.

Zo zie je paus Innocentius IV die in 1251 het huwelijk van zijn nicht Caterina Fieschi met Luigi degli Obizzi viert. Een ander fresco herinnert aan de ceremonie in 1366 waarin koning Edward III van Engeland Tommaso degli Obizzi de Orde van de Kousenband verleende.

Deze zelfverheerlijking gaat gepaard met een sterk gevoel voor marketing en public relations. Elke kleinere kamer is namelijk gewijd aan een belangrijke opdrachtgever van de familie, van de Estes uit Ferrara tot de Republiek Venetië.

Naast de spectaculaire frescocyclus zijn ook de schouwen die in veel kamers aanwezig zijn echte blikvangers.

Stijlkamers van de Habsburgers

Je kunt ook een aantal privévertrekken bezoeken die dateren uit de tijd dat Franz Ferdinand van Oostenrijk-Este het kasteel bezat, van de eetkamer tot de slaapkamers en de kapel. Ook hier zijn de wanden versierd met fresco’s, van de hand van Marino Urbani, maar in een van de kamers vond men onder het pleisterwerk zelfs een schildering van Giovanni Battista Zelotti terug.

Terrazza Ducale

Naast het eerdergenoemde Grande Terrazza is er het Terrazza Ducale, dat in de negentiende eeuw werd aangelegd om vorsten en andere staatshoofden te ontvangen.

Op dit terras werd bijvoorbeeld een gedenkwaardig feest georganiseerd met muziek, dans en zelfs een namaakvulkaanuitbarsting met vuurwerk, ter ere van het bezoek van keizer Ferdinand I van Oostenrijk en zijn vrouw Maria Anna van Sardinië, dochter van koning Vittorio Emanuele I. In dezelfde periode geeft musicus en componist Franz Liszt hier een exclusief optreden.

Giardino delle Delizie – zalige tuin vol zeldzame bomen

Vanaf het terras heb je prachtig zicht op de Giardino delle Delizie, een lust voor het oog, met fonteinen, potten vol citrusplanten en een vijver omringd door magnolia’s. In deze zalige tuin staan eeuwenoude bomen, waaronder een reusachtige sequoia en twee gigantische achttiende-eeuwse magnolia’s, die behoren tot de eerste exemplaren die uit de Verenigde Staten werden geïmporteerd.

Prachtig is ook de tunnel van overhangende haagbeuken, waar de dames van stand in de schaduw konden wandelen. Sergio Cervellin liet de oude rozentuin herstellen, maar de beelden die in de negentiende eeuw uit de tuin werden gestolen zijn helaas (nog) niet teruggevonden.

Bezoek het Castello del Catajo

Wil je dit kasteel met eigen ogen bewonderen? Je vindt het Castello del Catajo aan de Via Catajo 1 in Battaglia Terme, op ongeveer twintig kilometer afstand van Padova.

Je kunt het kasteel op eigen houtje bezoeken, met eventueel een audioguide (beschikbaar in het Italiaans) of een papieren gids in het Engels, Duits of Frans die bij de entree verkrijgbaar is en via de website ook vooraf gedownload kan worden.

Liever met een gids op pad? Dan kun je een rondleiding reserveren voor de piano nobile (met een aantal kamers vol fresco’s, de panoramaterrassen en de monumentale binnenplaats), waarna je zelfstandig de tuin kunt bekijken.

Alle details, inclusief openingstijden en toegangsprijzen, vind je op de website van het Castello del Catajo.

Het spookt in het kasteel

Laat je tijdens je bezoek niet afschrikken door het kasteelspook… In de nacht van 15 november 1654 wordt Lucrezia Dondi dall’Orologio, de vrouw van Pio Enea II, vermoord, in hun palazzo in Padova. De met bloed doordrenkte steen waarop ze stervend neerviel, werd later overgebracht naar het kasteel. Sindsdien doen er geruchten de ronde dat ze af en toe komt spoken…

foto’s: Castello del Catajo