Archief per jaar: 2011

Het raadsel van Botticelli – Marina Fiorato

De jonge, vrijgevochten Luciana, die als prostituee en als schildersmodel werkt, wordt door een van haar voornaamste klanten gevraagd om te poseren voor een bevriende schilder. Deze schilder blijkt niemand minder te zijn dan Sandro Botticelli, die graag wil dat Luciana poseert als de centrale figuur Flora op zijn beroemde schilderij La Primavera. Wanneer de kunstenaar haar echter wegstuurt zonder haar te betalen, steelt Luciana in haar woede een niet-afgemaakte miniatuur, cartone genaamd, van het schilderij. Hiermee zet ze een reeks van gebeurtenissen in gang en binnen een paar uur nadat Luciana de miniatuur heeft meegesmokkeld zijn er drie moorden …

Lees meer »

Christus kwam niet verder dan Eboli – Carlo Levi

In het zuiden van Italië ligt een onherbergzaam gebied, waarvan de inwoners zich in barre omstandigheden door het leven moeten zien te slaan. In 1935 werd arts, auteur en schilder Carlo Levi naar het Siberië van Italië verbannen wegens antifascistische activiteiten. Hij genoot er een beperkte bewegingsvrijheid, maar werd vanwege zijn beroep door de notabelen als een der hunnen gezien. De gewone dorpelingen hoopten vooral dat Levi hun medische zorg zou kunnen bieden. Op basis van zijn dagboek beschrijft Carlo Levi op aangrijpende en ook geestige wijze de beslommeringen in een verarmd, achtergebleven, maar desondanks herkenbaar Italiaans dorp. Het boek …

Lees meer »

Biancomangiare – een heerlijk Siciliaans toetje met amandelmelk

In het kook/leesboek De Siciliaanse keuken van Mary Taylor Simeti staat het paasmenu van jonge aristocraten die in het klooster van San Michele Arcangelo in Troina werden opgeleid: Antipasto del monastero en biancomangiare Pasta di sostanza Timbalen Gebraden kip Varkenskarbonaden Farsumagru (rollade) Wild (haas, konijn, houtduif) Gevulde cantharellen Sfinci (oliebollen) Schiumone (ijsbombe) Gebak Likeuren Koffie De auteur vertelt: ‘Dit menu is interessant, zowel omdat het betrekkelijk modern is (het dateert van rond 1800) alsook omdat het uit een klooster komt dat hoog in de bergen lag. Het huisvestte waarschijnlijk geen leerlingen van de grote adellijke families in Catania en Palermo, …

Lees meer »

I Bronzi di Riace – gebronsde mannen uit zee

In het zuiden van Italië bevindt zich het grootste museum ter wereld, althans volgens de Franse archeoloog Salomon Reinach. Toen een paar vissers in 1928 in de zee bij Marathon in plaats van vissen originele Griekse beelden opvisten, schreef hij: ‘Het rijkste museum van oudheden in de hele wereld ligt op een voor ons ontoegankelijke plek; op de bodem van de Middellandse Zee.’ Ook voor de kust van Calabrië zijn belangrijke ontdekkingen gedaan. Zo zijn er vlak bij het plaatsje Riace twee bronzen mannen uit zee opgehaald. In zijn boek De Middellandse Zee – Een persoonlijke geschiedenis vertelt Fik Meijer …

Lees meer »

Bloedsinaasappels – Martin Simek in Italië

Het rijke, soms krankzinnige leven van Martin Šimek was nooit bedoeld om erover te schrijven, daar had hij niet eens de tijd voor. Het enige waar het hem om ging, was zijn zoektocht naar vrijheid. In Bloedsinaasappels beschrijft hij zijn tweede emigratie, van het welvarende Nederland naar de armste streek van Europa, Calabrië, in het zuiden van Italië. Na jarenlange omzwervingen vol tennis, vrouwen en bijzondere ontmoetingen met Italianen, vond hij eindelijk zijn ideale plek. foto: Andries de la Lande Cremer Hij schreef Bloedsinaasappels in een verbouwd varkenshok. Om hem heen bergen en een sterrenhemel die je aan kunt raken, …

Lees meer »

Sarde a beccafico – Siciliaanse sardientjes met broodkruim, krenten, sinaasappel en pijnboompitten

Op Sicilië zijn ze dol op de combinatie van sinaasappels en vis. Deze combinatie zie je bijvoorbeeld terug in het gerecht sarde a beccafico, een gerecht dat vooral in Palermo en omgeving graag bereid en gegeten wordt. Het gerecht dankt zijn naam aan een beccafico, een kleine zangvogel die zijn buikje graag vult met vijgen en dan net zo dik wordt als de goedgevulde sardines. De vulling bestaat uit een mengsel van broodkruim, krenten en pijnboompitten. De sardines worden overgoten met sinaasappelsap, gekruid met laurier en vervolgens zachtjes gaar gestoofd in de oven. Vroeger werden deze sardines vooral geserveerd als …

Lees meer »

Timballo di tagliatelle uit de film Il Gattopardo

‘De goudbruine korst en de geur van suiker en kaneel die deze verspreidde, waren slechts voorboden van de heerlijkheden die van binnenuit tevoorschijn kwamen, toen het mes de korst doorstak: eerst kwam er een naar specerijen geurende damp van af, daarna kwamen kuikenlevers, hardgekookte eieren, plakken ham, kip en truffel in een overvloed van gloeiend hete, glinsterende maccheroni, waaraan het braadvocht van het vlees de geraffineerde kleur van gemzenbont gaf.’ Zo omschreef  Giuseppe Tomasi di Lampedusa het ritueel van het aansnijden van de zogenaamde timballo tijdens een banket bij de Siciliaanse prins van Salina in zijn meesterwerk Il Gattopardo (in het Nederlands …

Lees meer »

Il Gattopardo – De tijgerkat (Giuseppe Tomasi di Lampedusa)

Sicilië is een dankbaar onderwerp voor films en verhalen. Il Gattopardo, in het Nederlands vertaald als De tijgerkat, van Giuseppe Tomasi di Lampedusa, is misschien wel het bekendste verhaal dat zich op het eiland afspeelt. Het verhaal speelt zich af in 1860, vlak voor de Italiaanse eenwording dus. Die staat op het punt te ‘ontstaan’: Garibaldi is net bij Marsala aan land gekomen om het eiland bij de nieuwe, liberale eenheidsstaat Italië in te lijven. Het is gedaan met de feodaliteit: de platte, berekenende burgerij neemt de macht over. Don Fabrizio, prins van Salina, ziet deze ontwikkeling met lede ogen …

Lees meer »

De begraafplaats van Praag – Umberto Eco

Umberto Eco, een van de bekendste Italiaanse schrijvers, zowel binnen als buiten Italië, is afkomstig uit Piemonte, uit Alessandria om precies te zijn. Dertig jaar geleden werd hij wereldberoemd met zijn historische roman De naam van de roos, die miljoenen lezers zou betoveren, en die werd verfilmd met Sean Connery in de hoofdrol. Van zijn nieuwste meesterwerk werden in Italië binnen enkele weken al meer dan een half miljoen exemplaren verkocht. Ik kocht het in november in Rome, maar las het afgelopen weekend pas uit – het is een boeiend maar complex verhaal, dat zeker in het Italiaans niet in …

Lees meer »

Penne all’arrabbiata

Speciaal voor Valentijnsdag een recept waarvan je geliefde in vuur en vlam zal staan – en dat geblust dient te worden met een heerlijke Italiaanse wijn: penne all’arrabbiata! Ingrediënten (voor 6 personen): 500 gram penne | 500 gram ontvelde tomaten | 2 teentjes knoflook | 2 rode pepers | een paar blaadjes basilicum | 5 eetlepels extra vergine olijfolie | zout Hak de knoflook fijn en snijd de rode pepers in ringetjes. Verhit de olijfolie in een koekenpan en bak hierin de knoflook en de peper. Voeg na een paar minuten de fijngeprakte tomaten en een snufje zout toe. Doe het deksel op de pan en laat ongeveer …

Lees meer »

La Casa di Giulietta – Julia’s huis (met het beroemde balkon) in Verona

Het is een van de bekendste plekken van Verona: het huis van Julia, of Giulietta, aan de Via Cappello. Al op de toegangspoort springen vele internationale liefdesverklaringen in het oog; sommige slordig geschreven met een dikke, zwarte stift, andere in een sierlijk handschrift of in kunstige graffitiletters. Wanneer je eenmaal op de binnenplaats bent aanbeland, kom je nog meer van deze liefdesverklaringen tegen. De muren van Julia’s huis zijn op sommige plekken bijna niet meer te zien: ze worden helemaal bedekt door liefdesverklaringen in het Italiaans, Engels, Chinees, Frans, Japans, Spaans en Nederlands. Veel briefjes (waarvan een groot aantal roze …

Lees meer »

Opera in de openlucht in de Arena van Verona

Na het Colosseum in Rome en het Anfiteatro Campano bij Capua (in de buurt van Napels) is de Arena van Verona, aan het Piazza Bra, het grootste nog bewaard gebleven amfitheater in Italië. Anders dan de twee grootste theaters wordt de Arena, die in de eerste eeuw na Christus werd gebouwd, nog steeds actief gebruikt, en wel voor het operafestival dat elk jaar in de zomer wordt gehouden. Het is echt een ongekend spectaculaire belevenis om in de door de zon verwarmde Arena naar de prachtigste opera’s te kijken! In de tijd van de Romeinen konden er wel dertigduizend mensen …

Lees meer »

Wereld Nutella Dag – 5 februari

Vandaag is het World Nutella Day, oftewel Wereld Nutella Dag! Deze bijzonder lekkere dag werd voor het eerst georganiseerd in 2007 en is een initiatief van de Nutella-fans Sara Rosso en Michelle Fabio, twee Amerikaanse schrijfsters die in Italië wonen en helemaal verslingerd zijn aan de bekende hazelnootpasta. Bij ons wordt Nutella vooral geconsumeerd als boterhambeleg – maar dankzij Het grote Nutella-kookboek is daar wel een beetje verandering in gekomen. Van de uit Italië bekende crêpes met Nutella tot bijzondere koekjes, taarten en toetjes: als Nutella-fan moet je dit boek gewoon op de plank hebben staan! Speciaal voor deze Wereld …

Lees meer »

La strada delle zitelle – een fragment uit Italiaanse buren van Tim Parks

Tim Parks woont, samen met zijn vrouw en drie kinderen, in de buurt van Verona. Over zijn belevenissen in Italië en met de Italianen schreef hij Italiaanse buren en Italiaanse opvoeding, gebundeld in Italiaanse manieren. Zijn verhaal over la strada delle zitelle, de straat van de oude vrijsters, is zeer herkenbaar voor alle Italiëliefhebbers. Lees maar mee! ‘Het moment waarop we echt als volwaardige bewoners van de Via Colombare werden geaccepteerd, was toen het algemeen bekend werd dat Rita een baby verwachtte. Het was februari, carnavalstijd, en de winkels hingen vol griezelmaskers en D’Artagnankostuums voor vijfjarigen. Het was ook rond die …

Lees meer »

Cacciucco – Toscaanse vissoep

Na onze blog over het boek van Joost Overhoff met de overheerlijke titel Cacciucco, vandaag het recept voor deze traditionele Toscaanse vissoep, zoals ik het vertaalde voor Het grote Italiaanse kookboek, dat in maart gaat verschijnen (maar waarover ik uiteraard tegen die tijd nog uitgebreid ga berichten). Buon appetito! Ingrediënten (voor 4 personen): 500 gram schelpdieren (mosselen, vongole)| 1 kg gemengde vis | 600 gram inktvisjes | 300 gram garnalen | 1 ui | 1 wortel | 1 stengel bleekselderij | 2 teentjes knoflook | 1 rode peper | een bosje peterselie | 1 glas droge witte wijn | 500 gram ontvelde tomaten | oud brood | 7 eetlepels extra vergine olijfolie | zout Laat …

Lees meer »

Cacciucco – een mozaïek van Italië

Cacciucco, het nieuwe boek van Italiëkenner Joost Overhoff, lijkt op soep. Althans, het lijkt op cacciucco (dat je uitspreekt als ‘katsjoekko’). Het is een feestelijke Italiaanse vissoep die eruitziet als een culinair mozaïek: er zit van alles in. Ook Italië zelf heeft veel weg van een mozaïek: rijkgeschakeerd, van alles wat, heel verschillend en toch één. Datzelfde geldt voor dit boek. Steden, streken, anekdotes en muziek, het komt allemaal aan bod. Van bij de grens met Zwitserland tot voor de kust van Afrika. Het culinaire vormt daarbij de rode draad, maar ook verder biedt het veel wetenswaardigheden. Als voorproefje het …

Lees meer »

In het Museo Salvatore Ferragamo in Florence ontdek je Ferragamo’s passie voor schoenen

In het Florentijnse modedistrict, in en rondom de Via de’ Tornabuoni, bevindt zich het Museo Salvatore Ferragamo. Dit bijzondere museum, dat gevestigd is in het dertiende-eeuwse Palazzo Spini-Feroni, geeft door middel van meer dan tienduizend schoenen een beeld van de carrière van de bekende Florentijnse ontwerper en van zijn unieke collectie. Een must voor alle vrouwen (en mannen) die de verleiding voor een nieuw paar schoenen maar moeilijk kunnen weerstaan! Salvatore Ferragamo werd in 1898 geboren in Bonito, een klein plaatsje op zo’n honderd kilometer van Napels. Als elfde van in totaal veertien kinderen was hij al op jonge leeftijd …

Lees meer »

Palazzo Tornabuoni: thuis van de ‘bliksempaus’, een verschuivende loggia en de allereerste opera

Een van de indrukwekkende palazzi aan de Via de’ Tornabuoni is het huidige Palazzo Tornabuoni, dat vroeger ook wel bekend stond als Palazzo Corsi Salviati. Hoewel het palazzo natuurlijk veel minder bekend is dan bijvoorbeeld de Duomo en het Palazzo Vecchio, is het zeker een ontdekkingstocht waard. Het palazzo omvat namelijk een aantal geheimen die zelfs voor veel Florentijnen onbekend zijn, dus neem wel een goede gids of onderstaand artikel mee tijdens je bezoek! Zoals de titel van vandaag al zegt, bevat het palazzo de appartementen van de zogenaamde ‘bliksempaus’, beter bekend als Leo XI, kent het een verschuivende loggia …

Lees meer »

Bronzino’s overwinning van Venus

De Italiaanse Bronzino was niet alleen een schilder maar ook een verdienstelijk dichter – zowel op papier als op het doek. In De kunst van het kijken stelt Stefano Zuffi: ‘Bronzino werd ook om zijn literaire talenten op prijs gesteld. Hij was in staat om allegorische voorstellingen met een prikkelende intellectuele complexiteit uit te werken. Aan het hof van de’ Medici speelde hij een belangrijke rol. Doordat Vasari en Salviati dikwijls elders verbleven (om maar te zwijgen van Michelangelo, die definitief uit Florence was vertrokken), werd hij op termijn zelfs de belangrijkste schilder van de stad en, meer in het …

Lees meer »

Bronzino, beeldhouwer met penselen

De portretten van Bronzino (1503-1572) lijken uit marmer gehouwen: gepolijst, verheven en bijna bovenmenselijk – precies zoals de absolute heerser van het Medici-geslacht zich afgebeeld wilde zien. Ronald Kuipers ging voor Italië Magazine naar Florence en schetst aan de hand van een aantal schilderijen een beeld van Bronzino’s leven en carrière: ‘Uitgeput en versleten: zo typeerde Eleonora di Toledo haar erbarmelijke lichamelijke toestand. Ze mocht dan hertogin zijn van Toscane en dochter van de onderkoning van Napels, maar fysiek was ze opgebrand. Eleonora was pas veertig jaar, maar had al elf kinderen gebaard. Door de bijna permanente toestand van zwangerschap leed …

Lees meer »

De recepten van Giuliana (Fattoria La Vialla)

Naast al die lekkere wijnen, olijfolie, pasta’s, sauzen, jams en koekjes hebben de medewerkers van La Vialla een origineel kookboek samengesteld, il Librone (‘het grote boek’) genaamd, waarin alle (succes)recepten van Giuliana Lo Franco zijn verzameld. Het resultaat is een prachtig uitgevoerd kookboek van 400 pagina’s, waarin de recepten met oog voor detail worden uitgelegd, zodat ze gemakkelijk te volgen zijn. Zoals Giuliana het zelf omschrijft: ‘Denk nu alsjeblieft niet meteen ‘nee, alweer een kookboek!?!?’ Ik weet het: vandaag de dag komen schrijvers en uitgevers voortdurend met nieuwe uitgaven. In de kiosk puilt het uit van tijdschriften; weekbladen wedijveren in …

Lees meer »

Fattoria La Vialla – Toscane

Welkom op La Vialla! Vanaf vandaag breng ik een kleine week door op dit landbouwbedrijf in Toscane, dat wordt gerund door de warme en enthousiaste Italiaanse familie Lo Franco, drie generaties vol culinair talent. Aangezien ik ongeveer elke week een doos vol heerlijkheden van La Vialla bestel, besloot ik ook maar eens een kijkje te gaan nemen op het landgoed waar al deze heerlijkheden worden verbouwd, gebakken of geperst. Uiteraard niet zonder ook jullie een kijkje in de keuken te gunnen! Maar eerst een beetje geschiedenis. Piero en Giuliana, de oudste generatie op La Vialla, vertellen: ‘In februari 1978 kochten …

Lees meer »

Filmtip: Le cose che restano – 360 minuten kijkplezier

Op de tweede dag van het nieuwe jaar een film met een melancholische, maar toepasselijke titel: Le cose che restano, oftewel de dingen die blijven. Een aanrader voor een zondag waarop je de hele dag niks hoeft – de film zorgt namelijk voor maar liefst 360 minuten kijkplezier. Le cose che restano is een meeslepende familiekroniek in de traditie van La Meglio Gioventù. Centraal staat een verscheurde familie die na een pijnlijke gebeurtenis het leven langzaamaan weer probeert op te pakken. Ieder gezinslid doet dit op geheel eigen wijze. Gezamenlijk staat de familie symbool voor Italië, een land op zoek …

Lees meer »