La trinacria – met drie benen op Sicilië

Ciao tutti! Saskia is maandagavond veilig geland op Siciliaanse bodem, na een kleurrijk schouwspel van de ondergaande zon, ergens boven het Italiaanse vasteland.

Saskia: ‘Meteen nadat je aankomt in Catania, maak je kennis met een van de symbolen van Sicilië: de trinacria, een mysterieus mythologisch symbool dat onder andere op de vlag van Sicilië wappert. De trinacria bestaat uit een driebenig monster, de zogenaamde gorgo. Het hoofd van het monster wordt gesierd door twee vleugels en omringd door slangen.

Eromheen zwermen drie gebogen benen, net als de wieken van een molen. Deze drie benen, alle drie in de vorm van een driehoek gebogen en samen eveneens een driehoek vormend, staan symbool voor de ietwat driehoekige vorm van het eiland zelf. Hieraan dankt het symbool van Sicilië ook zijn naam: trinacria, of triskeles in het Grieks, betekent driebenig.

Waar komt dit driebenige wezen vandaan?

Ik vroeg de taxichauffeur naar de oorsprong van het monsterlijke wezen. Dat is overigens zo leuk van Italianen: ze weten veel, zo niet alles, over hun eigen geschiedenis. Waar je ook komt, taxichauffeurs, barista’s en oude mannetjes op het plein vertellen je alles wat je maar wil weten. Soms in een mooie mix van fictieve legendes en aantoonbare historie, maar dat maakt elk verhaal juist bijzonder.

Deze chauffeur is geen uitzondering; hij wijdt me graag in in de geheimen van dit driebenige monster. Volgens hem waren het de Feniciërs die het symbool voor het eerst gebruikten, als vermenselijking van de god Baal.

Deze god verscheen in drie verschillende vormen: de lente, de zomer en de winter – vandaar de drie benen. Hoewel er ook wel beweerd wordt dat het juist de Grieken waren die de trinacria mee naar het eiland namen, houdt onze chauffeur vast aan de nog oudere oorsprong. ‘Misschien dat de Grieken het wat hebben aangepast, die listige slangen zouden vast van hen kunnen zijn,’ grapt hij.

Rood en geel rondom de trinacria

Hoe het ook zij, het monster met slangen, vleugels en drie benen (en soms ook nog wat korenaren) is overal op het eiland terug te vinden en siert nog altijd de vlag van Sicilië. Of ik ook weet waarom die vlag geel en rood is, zo vraagt de taxichauffeur.

Op mijn ontkennende antwoord, steekt hij van wal, zichtbaar trots. ‘Het geel is een verwijzing naar het wapen van Palermo, de hoofdstad van het eiland en mijn geboorteplaats.’ Aha, dat verklaart zijn trotse blik. Hier laat hij het ook bij – alsof het rood er verder niet toe doet.

Als ik er toch nog even naar vraag, haalt hij zijn schouders op. ‘Dat is van Corleone, de eerste stad die zich bij Palermo aansloot tijdens de opstand tegen de Fransen. Maar ja, die reputatie valt in het niet bij de beroemdheid van Corleone als maffiastad. Nee, dan Palermo… Maar Catania is ook prima, mijn vrouw komt hier vandaan dus ik verhuisde voor haar.’

Als de taxi wegrijdt, zie ik op de achterbumper de inmiddels bekende driebenige gorgo – die langzaam uit het zicht verdwijnt. Nog geen vierentwintig uur later heb ik een mooie collectie trinacria’s verzameld. Natuurlijk gaat er ook een mee naar huis als souvenir!’