Panzanella – zomerse tomatensalade uit Toscane

Zomer in Toscane, dat roept beelden op van donkergroene cipressen, afgetekend tegen goudgele heuvels, van zwaluwen die over het dorpsplein scheren en van borden vol panzanella, de Toscaanse salade met tomaat en brood die met elke hap de zomer in Toscane in je mond tovert.

Saskia: ‘De keren dat ik deze simpele maar heerlijke salade at kan ik me bijna allemaal nog herinneren als de dag van gisteren, van de eerste keer op het kleine terrasje in een van de straatjes achter de Duomo in Florence tot de laatste keer, gisteravond op het terras van vrienden in Siena.

Simpel maar smakelijk recept

De salade maakt, net als Toscane zelf, keer op keer een onuitwisbare indruk (dat zoiets simpels zo lekker kan zijn) en verveelt nooit.

Het is een ideaal gerecht voor een lome zomeravond thuis, maar smaakt ook op de camping heerlijk. Moeilijk is het niet, en in de tijd dat de salade even moet staan, kun je alvast genieten van een glaasje Italiaanse wijn en een paar kleine hapjes.

Bovendien heb je de ingrediënten altijd wel in huis, en ook op vakantie zijn ze op elke markt en bij elke dorpskruidenier verkrijgbaar. Ook is het een prima manier om oud brood te gebruiken, een goed excuus dus om ruim in te slaan bij de bakker!’

Wat heb je nodig?

Panzanella is een salade van oud brood (pane raffermo), rijpe tomaten, (rode) ui, komkommer en basilicum. Het gerecht komt voort uit de landelijke Toscaanse keuken en is bedoeld om oud brood in gerechten te verwerken.

In Toscane zijn ze namelijk meester in het verwerken van het zoutloze brood, dat na een dag anders niet echt lekker meer is. Denk bijvoorbeeld aan een gerecht als pappa al pomodoro, een dikke pap van brood en tomaten. Voor de panzanella wordt het brood vochtig gemaakt en uitgeknepen.

Vaak worden er nog andere ingrediënten aan toegevoegd. Dat verschilt per familie. Veel voorkomende extra ingrediënten zijn peterselie, olijven en zelfs venkel.

Voor dit recept heb je nodig (voor vier personen): 400 gram oud Toscaans brood (of  oud boerenbrood) | 100 gram ansjovis, uit blik | 5 stevige, rijpe tomaten | een halve komkommer | 1 rode ui | 2 eetlepels wittewijnazijn | een paar blaadjes basilicum | extra vergine olijfolie | peper en zout

Hoe maak je panzanella?

Snijd het brood in blokjes en laat deze enkele minuten weken in een schaal met koud water. Knijp de blokjes brood goed uit en doe ze in een diepe schaal. Voeg de afgespoelde en in stukjes gesneden ansjovis, de in plakjes gesneden tomaten en komkommer en de in ringetjes gesneden rode ui toe en meng alles goed door elkaar.

Hou je niet zo van rauwe rode ui, week de gesneden ui dan eerst in wat water en azijn en voeg de uienringen daarna toe aan de salade.

Schenk er een beetje olijfolie en de wittewijnazijn overheen en breng op smaak met peper en zout. Garneer met de fijngesneden blaadjes basilicum. Laat de salade voor het serveren twintig minuten staan, zodat de smaken goed in kunnen trekken.

Uiteraard kun je de panzanella naar eigen voorkeur aankleden met olijven, mozzarella, tonijn of wat je maar lekker vindt, maar het originele recept is zo rijk van zichzelf, dat moet je minstens een keer geprobeerd hebben. Buon appetito!

Variaties op de klassieke panzanella

Waar we normaal geen grote voorstander zijn van het aanpassen van klassieke Italiaanse gerechten, vinden we dat panzanella zich daar perfect voor leent. Een bijzonder smaakvolle versie is panzanella met vers fruit, zoals watermeloen, in plaats van tomaat en ui.

Of met knapperige crostini uit de oven in plaats van het geweekte brood en heerlijke stukjes mozzarella di bufala. In feite zou je kunnen zeggen dat je de koelkast leeg kunt maken met deze heerlijk en gemakkelijke salade. Probeer vooral een aantal nieuwe variaties uit en experimenteer met wat je maar lekker vindt!