De laatste zomer in de stad – een stormachtige zomer in Rome

Tijdens onze Zomerlezen Zesdaagse tippen we elke dag een nieuw boek, perfect voor in de koffer maar net zo heerlijk om thuis bij weg te dromen en te genieten van Italiaanse sferen.

In deze blog delen we een fragment uit De laatste zomer in de stad van Gianfranco Calligarich, dat in 1973 verscheen. Ruim veertig jaar later werd het boek herontdekt en opnieuw omarmd, met ook een Nederlandse vertaling tot gevolg.

In de jaren zeventig is Rome een monumentale maar onverschillige stad. Leo Gazzara, bijna dertig jaar oud, is er naartoe verhuisd om het burgerlijke leventje dat hem in Milaan wacht te ontlopen. Hij gaat dan ook lukraak van het ene onbeduidende baantje naar het andere, naar bijeenkomsten en ontmoetingen waar menselijk contact vluchtig en rafelig is.

Het is zijn credo om nooit ergens bij betrokken te raken, zo veel mogelijk aan de zijlijn te blijven. Maar tijdens een avondje bij welgestelde vrienden ontmoet hij de eigenaardige en onweerstaanbare Arianna, die even rusteloos is als hijzelf. Ze krijgen een stormachtige affaire, tijdens zijn laatste zomer in de stad.

Een fragment
‘Ik ging elke dag naar de zee kijken. Met een boek in mijn zak nam ik de metro naar Ostia en bleef daar een groot deel van de dag lezen in een strandtent. Dan ging ik terug naar de stad en zwierf wat rond in de buurt van Piazza Navona, waar ik een paar vrienden had, allemaal lui die net als ik rondzwierven, vooral intellectuelen, met ogen vol verwachting en de afwijzing op hun gezicht.

Rome was onze stad, het verdroeg ons en koesterde ons, en uiteindelijk kwam ook ik erachter dat het, ondanks het schaarse werk, wekenlang honger, vochtige, donkere hotelkamers met gelige, krakende meubels, alsof ze waren uitgemergeld en gedood door een geheimzinnige leverkwaal, de enige plek was waar ik kon leven.

Toch kan ik me, als ik terugdenk aan die jaren, maar heel weinig gezichten, heel weinig feiten voor de geest halen, omdat er door Rome een eigenaardig briesje waait dat je herinneringen verschroeit. Rome is eerder een geheimzinnig deel van jezelf, een wild beest dat zich koest houdt dan een stad.

Voor Rome geen halve maatregelen: óf een grote liefde, óf je moet gaan, want dat eist dat lieve wilde beest. Dat is de enige tol die van je wordt gevraagd, waar je ook vandaan komt, van de groene kronkelwegen in het zuiden, de zacht glooiende wegen in het noorden of de afgronden in je eigen ziel.

Als je van Rome houdt, zal het zich aanbieden zoals jij dat wilt en hoef je je alleen maar over te geven aan de kabbelende golven van het heden om op een handbreedte van je legitieme geluk mee te dobberen.

Dan zullen er zomeravonden zijn met fonkelende lichtjes, tintelende voorjaarsochtenden, de tafelkleedjes in de cafés als rokjes bewogen door de wind, snijdend koude winters en eindeloze herfsten waarin de stad weerloos en ziek zal lijken, ontredderd, vol afgevallen bladeren waarop je voetstappen geen geluid maken.

Er zullen schitterende trappen zijn, spectaculaire fonteinen, tempelruïnes en de nachtelijke stilte van onttroonde goden, totdat de tijd elke betekenis verliest, behalve de kinderlijke betekenis dat de klok erdoor wordt aangedreven. Zo zal ook jij de stad voeden. Totdat je op een zonnige dag, als je de zeewind opsnuift en naar de hemel kijkt, ontdekt dat er niets meer te verwachten valt.’

Lees verder in

De laatste zomer in de stad | Gianfranco Calligarich | vertaald door Els van der Pluijm | ISBN 9789028450196 | € 20,- | uitgeverij Wereldbibliotheek | bestel De laatste zomer in de stad via deze link bij bol.com (ook verkrijgbaar als e-book)

Lees je liever in het Italiaans? Via deze link kun je het e-book van de originele Italiaanse roman kopen, L’ultima estate in città geheten.