Een van de beroemdste inwoners van Venetië is Marco Polo, die er in 1254 werd geboren. Hij reisde tussen 1276 en 1291 door Azië en liet het middeleeuwse Europa kennismaken met de schatten van de Aziatische wereld. Marco trad hiermee in de voetsporen van zijn vader en zijn oom, die al lange tijd succesvol handel dreven met kooplieden in het oosten.
Na terugkeer van zijn bijzondere reis was Venetië in oorlog met Genua en werd Marco van wereldreiziger ineens een soldaat. Hij verruilde de Aziatische landschappen en avonturen voor een plek op het slagveld, die hem uiteindelijk een drie jaar durende gevangenschap opleverde.
Tijdens zijn gevangenschap vertelde Marco over zijn reizen aan zijn celgenoot, Rustichello genaamd, die zijn verhalen in een mengeling van Frans en Italiaans optekende. In eerste instantie noemde Marco Polo zijn werk Devisement du Monde (‘Beschrijving van de wereld’). Pas later kregen zijn reisverhalen de titel Il Milione.
Marco Polo beschreef alle moois dat hij onderweg had gezien, van de tuinen van Kashgar tot de wijngaarden van Khotan, van de kostbare edelstenen tot het zout, van zijde en kruiden tot suiker en geld van papier. Het boek werd veel gelezen, onder anderen door Columbus, die met de hulp van het boek een westwaartse route naar Azië wilde vinden.
Helaas is de originele versie van Rustichello verloren gegaan. Wat overgeleverd is, zijn met de hand overgeschreven kopieën, waarbij vast hier en daar iets werd aangepast.
Marco Polo zelf stierf in 1324, op zeventigjarige leeftijd, in zijn huis aan de Corta Seconda del Miliòn in de Venetiaanse wijk Cannaregio. Il Milione is onsterfelijk geworden, zoals ook blijkt in de recent verschenen Atlas van Imaginaire Landen.
‘Marco Polo’s reisverslag Il Milione bevat wonderbaarlijke verhalen over grote rijkdommen en paleizen van puur goud, die menig ontdekkingsreiziger deed dromen van Cathay, Cipango en India. De droom van een van hen, gekoppeld aan een sterke intuïtie, leidde tot een van de grootste en vruchtbaarste vergissingen uit de geschiedenis van de scheepvaart en die van de Grote Ontdekkingen. Zonder Marco Polo had Christoffel Columbus nooit van India gehoord en dan had hij ook nooit de route naar ‘West-Indië’ geopend.
In 1254 maakte de Vlaamse franciscaner monnik Willem van Rubroeck een reis door Azië, waarbij hij zeer uiteenlopende volkeren ontmoette. Zijn beschrijving van Oeigoeren, Tangoeten en Tibetanen uit het noorden zijn even kort als pittoresk: Tibetanen zijn ‘hele sterke mensen’. Koreanen zijn ‘klein en gebruind als Spanjaarden’. Twintig jaar vóór Marco Polo beschrijft hij als eerste het volk der Chinezen: ‘Ze zijn klein en praten op kwetterende toon. Als alle oosterlingen hebben ze over het algemeen kleine ogen.’
[…] Rond het jaar 1200 woont Giovanni da Montecorvino, een franciscaner monnik uit Puglia, een tijdje in Armenië en Perzië, om vervolgens samen met zijn medebroeder Nicola de Pistra en de koopman Pietro de Lucalonga naar het Mongoolse China te trekken. Da Montecorvino spreekt Tartaars en zal veertig jaar in Cathay blijven voor die tijd een eeuwigheid…
Toch zijn het Marco Polo’s verhalen over deze vreemde streken die Cathay toegang geven tot de rangen der mythische oorden. In het reisverslag Il Milione (De Wereld van de Oriënt) schrijft zijn secretaris Rustichello: ‘Sinds Onze Heer God onze eerste vader Adam schiep, is er geen mens van geen enkel ras geweest die zo veel dingen wist en die de verschillende delen van de wereld doorkruiste op zoek naar zijn grote wonderen.
Marco hield van het grenzenloze. Het demontabele paleis van Dzjengis Khan bracht hem in vervoering. Evenals de gouden daken van de pagodes. Christoffel Columbus dacht dat het paleizen waren en zocht ze tevergeefs op de eilanden in het Caribisch gebied.
[…] Marco Polo was niet alleen op zoek naar wonderen; hij nam er ook een aantal mee naar huis. Bij hun terugkeer in Venetië in 1295 geloofden maar weinigen dat de neef, de vader en de oom dezelfde mannen waren die de stad 24 jaar eerder hadden verlaten. Met schitterende verhalen deden ze verslag van hun reizen naar Cathay, Cipango en India. En om de sceptici te overtuigen, toverden ze uit de voering van hun kleding parels, juwelen en diamanten tevoorschijn die ze samen met kostbare relieken uit die verre streken hadden meegebracht.’
Reis met Marco Polo mee naar Cathay en Cipango, treed in zijn voetsporen en ontdek deze mythische landen. Maak je op voor een ontdekkingsreis langs verafgelegen landen en continenten, mysterieuze koninkrijken en vreemde mensen met de Atlas van Imaginaire Landen, die 34 fascinerende plaatsen en hun geschiedenis – echt of verzonnen – weer tot leven brengt, gebaseerd op oude mythes of getuigenissen van zeevaarders en veroveraars.
Atlas van Imaginaire Landen | Dominique Lanni | vertaald door Sylvia Birnie | met illustraties van Karin Doering-Froger | ISBN 9789401435802 | € 24,99 | uitgeverij Lannoo | bestel Atlas van Imaginaire Landen via deze link bij bol.com