Reality – de harde realiteit

Na het vrolijke carnavalsgebeuren gaan we nu even terug naar de harde werkelijkheid die ons bella Italia voor veel van haar inwoners ook is. Want wat als je je baan kwijt bent door de crisis en die cappuccini, gelati en panini waar wij als reizigers zo van genieten niet langer kunt betalen? Wat als je in een grauwe, sombere buitenwijk woont, waar chaos en criminaliteit elke gedachte aan la dolce vita de kop indrukken?

We zagen het laatst al in de film Italy – Love it or leave it: leven in Italië is voor veel mensen een zware opgave. Fabrieken sluiten, mensen raken hun baan kwijt, jongeren vinden geen werk – ondanks dure universitaire opleidingen – en geen eigen huis. De politiek houdt er heel eigen regels op na. Het gaat er niet om wat je kunt, maar om hoe mooi je bent, lijkt de boodschap. Uiterlijke schijn viert hoogtij, en veel jongeren dromen van een leven in de schijnwerpers.

Over dit fenomeen maakte Matteo Garrone, regisseur van Gomorra, de film Reality, een dramatische satire op het hedendaagse Italië. Hij schetst met scherpe observaties en humor hoe de obsessie met roem en sterrendom de realiteit vertroebelt.

Garrone concentreert het verhaal rondom Luciano, een visboer in Napels en erg geliefd in zijn buurt. Hij is een vriendelijke man, die nooit een gelegenheid voorbij laat gaan om zijn klanten en talloze familieleden te amuseren. Op een dag halen zijn kinderen hem over om auditie te doen voor de bekende en populaire televisieshow Grande Fratello (de Italiaanse Big Brother).

Het idee dat Luciano beroemd zou kunnen worden, veroorzaakt grote opwinding in zijn familie en de hele buurt. Hoewel het Luciano zelf in het begin niet zoveel kan schelen, raakt hij zelf langzamerhand ook geobsedeerd door het idee. En dan begint de ellende: hij verliest zijn grip op de realiteit. Zijn droom om onderdeel uit te maken van een wereld van glamour en glitter, ontwricht zijn leven en dat van zijn familie.

Een paar beelden uit de film:

Reality als reflectie
Gisteren zag ik de film tijdens de perspremière in Amsterdam. Onder de indruk van hoe Garrone dit onderwerp op een luchtige doch indringende manier weet te brengen, las ik zijn uitleg bij de film. Hij vertelt daarin dat hij na Gomorra een heel andere film wilde maken. Hij besloot zich te wagen aan een comedy. Reality, zo schrijft hij, is gebaseerd op een eenvoudig maar waar gebeurd verhaal, dat hij samen met de andere crewleden in een groter geheel plaatste zodat het ook een reflectie is op het hedendaagse Italië.

Reality gaat over hoop en over grenzeloos dromen, maar tegelijkertijd over de harde realiteit van alledag. Luciano, de hoofdpersoon, is daarmee verworden tot een soort moderne Pinokkio, wiens naïviteit, nieuwsgierigheid en ontdekkingszucht ervoor zorgen dat hij blind is voor de gevaren in de grote, boze wereld. Garrone volgde hem met de camera ‘alsof we een fantastisch avontuur beleefden’. Hoe bitter is dan de terugkeer naar de realiteit, als de echte wereld allesbehalve een sprookje blijkt te zijn…

De harde realiteit
In werkelijkheid is de acteur die Luciano speelt, Aniello Arena, namelijk veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. Hij was lid van de maffia en heeft een drievoudige moord op rivaliserende maffiosi op zijn geweten, waarbij een achtjarig meisje gewond raakte. In de zwaarbewaakte gevangenis in het Toscaanse Volterra maakte Arena in 2001 kennis met toneelspelen. Hij volgde een aantal toneelworkshops en speelde mee in een groot aantal stukken van de gevangenistoneelvereniging. Sinds 2007 speelt hij ook regelmatig in echte theaters, maar waar hij ook op de planken staat – hij moet zich elke avond melden bij de plaatselijke gevangenis.

Best wel bizar als je bedenkt dat de tot levenslang veroordeelde Arena in zijn rol van Luciano droomt van deelname aan Grande Fratello, waarvoor je een tijdje wordt opgesloten in een huis waar continu ogen op je gericht zijn. Wellicht dat Garrone hem juist hierom zo geknipt vond voor deze rol.