Boeken: Lezen over Italië

De naam van de roos van Umberto Eco – dertig jaar na dato

Het valt niet mee De naam van de roos van Umberto Eco te benoemen. Is het een middeleeuwse kroniek, een detective, een ideologische sleutelroman of een allegorie? Wie één oog dichtknijpt en in het boek kijkt als in een ver verwijderde spiegel, zal in elk geval gemakkelijk de monnikskappen en kardinaalsmijters uit de middeleeuwse dagen verwarren met de moderne tekens van macht. De naam van de roos verscheen precies dertig jaar geleden. Het wordt beschouwd als Umberto Eco’s oerwerk; de roman vormde het begin van een subliem schrijverschap. Nu, na drie decennia, vond Eco het tijd om zijn meesterwerk weer …

Lees meer »

Macho’s, moederskindjes, meesterminnaars?

De grote vraag bij Italiaanse mannen luidt als volgt: zijn ze onder te verdelen in de drie bovengenoemde categorieën of hebben ze stiekem allemaal alle drie de beschrijvingen in zich? Of nemen ze naar gelang de situatie steeds een andere rol aan? Gedragen ze zich op straat als macho’s, in bed als meesterminnaars en als ze je eenmaal hebben veroverd als moederskindjes? Italiaanse mannen zijn wonderlijke mannen, zo constateert ook journaliste Pauline Valkenet nadat ze in Rome is gaan wonen. Ze raakt geïntrigeerd door vrolijk flirtende charmeurs en door ijdeltuiten die uren voor de spiegel staan. Ze gaat uit met …

Lees meer »

Vriendschap volgens Cicero

In nood leert men zijn vrienden kennen, luidt het spreekwoord. Marcus Tullius Cicero kon daarover meepraten: in de nadagen van de Romeinse republiek in de eerste eeuw voor Christus raakte hij in de problemen doordat hij met zowel Caesar als Pompeius bevriend was. Beide heren, ooit goede vrienden, kwamen op voet van (burger)oorlog met elkaar te staan, en Cicero moest kiezen. Na lang aarzelen koos hij verkeerd: Pompeius trok aan het kortste eind en Caesar liet Cicero vervolgens een toontje lager zingen. Cicero trok zich terug uit de actieve politiek en schreef een flink aantal filosofische werken. Een van de …

Lees meer »

De laatste dagen van Caesar

We duiken vandaag meer dan 2000 jaar terug in de tijd, naar 7 maart 44 voor Christus. Gaius Julius Caesar staat op het toppunt van zijn macht. Maar de jaren van oorlogen en machtspolitiek hebben hem oud gemaakt – het gewicht van zijn alleenheerschappij wordt een steeds zwaardere last op zijn vermoeide schouders. Hoewel Caesar nog altijd geldt als onoverwinnelijke generaal, kost het hem steeds meer moeite de corruptie, complotten en conflicten die de Romeinse politiek beheersen in te dammen. Zijn macht begint af te nemen, en hij stevent onherroepelijk af op het moment dat de Romeinse geschiedenis voor altijd …

Lees meer »

De leerlingsnijder – intrigerende historische roman die lang blijft nazinderen

Venetië, zeventiende eeuw. Wanneer zijn familie sterft aan de pest, volgt de zestienjarige Francesco Serristori zijn vader op als privésecretaris van Baldassare Lancerini. Voor de buitenwereld is Lancerini een gerespecteerd chirurgijn. Maar Franscesco leert hem kennen als een wispelturige, tirannieke vrouwengek… Al snel heeft Lancerini hem helemaal in zijn macht en wordt hij gebruikt om zijn vuile klusjes op te knappen. En dan wordt Francesco ook ingeschakeld in het geheime onderzoek van zijn meester naar de werking van het hart en de hersenen. Een nieuwe wereld gaat open en Francesco geraakt helemaal in de ban van de wetenschap en de …

Lees meer »

In het spoor van Hemingway

Tijdens een vlucht naar Rome, lang geleden, las Saskia For whom the bell tolls van Hemingway. Nog voor het vliegtuig goed en wel in de lucht was, was ze al gegrepen door het verhaal. Saskia: ‘De vrouw die naast me zat, tikte me zachtjes op mijn schouder. Wat ik aan het lezen was, zo wilde ze weten. Ik draaide het boek zo dat ze de titel kon lezen. Haar reactie zal ik nooit vergeten. Op luide toon riep ze: ‘Aha, geen wonder dat je zo met je neus in dat boek zit. Hemingway!’ Sinds die tijd heb ik veel van …

Lees meer »

Romeinenbruin geschminkte benen – carnaval in Maastricht

Saskia: ‘Vorige week was ik even terug op mijn geboortegrond. Terwijl ik samen met Willemijn langs de lekkerste Italiaanse adresjes van Maastricht wandelde, ging mijn hart met elke stap verheugder kloppen en mijn bloed steeds sneller stromen. Want hoewel ik mijn hart heb verloren aan het nog diepere zuiden, werd op de dag van mijn geboorte, morgen 32 jaar geleden, voor mij bepaald dat carnaval voor altijd in mijn bloed zit. Ik was namelijk de eerste baby die met Carnaval werd geboren (32 jaar geleden viel 18 februari op Rosenmontag, carnavalsmaandag) – en dat is in het zuiden een hele …

Lees meer »

De Vliegenvanger – verzamelaar van verboden liefdes

De hype rondom dit vuistdikke boek was me eerlijk gezegd een beetje ontgaan. Pas toen ik in Amsterdam langs een peperbus fietste, zag ik dat de onderzijde van de cover werd ingenomen door de Sint-Pieter. Nieuwsgierig geworden begon ik die avond nog te lezen, en al snel reisde ik met Peter mee van het zuiden van Nederland naar Italië. ‘Houd God voor ogen en je gulp gesloten.’ Met dit advies wordt de Limburgse Peter naar het seminarie gestuurd. Maar Peter slaat het advies in de wind; of beter gezegd: hij kán het advies niet naleven. Zijn liefde voor zijn vroegere …

Lees meer »

Smalle paden – tochten in en rond een Italiaans bergdorp

In 1994 wandelt een man over de Alta Via, een hooggelegen pad dat de Franse grens met de baai van Lerici in Italië verbindt. Onderweg stopt hij in een afgelegen dorpje, een plek die hij vervolgens niet meer uit zijn hoofd kan krijgen. Enige tijd later schrijft hij in een brief: ‘Ik heb een bouwval gekocht in de bergen van Ligurië. Je zou het hier naar je zin hebben.’ De geadresseerde is Julia Blackburn, die met deze man, de Nederlandse kunstenaar Herman Makkink, trouwt. In 1999 verhuist ze naar het dorpje, waar ze niet alleen een nieuw huis aantreft, maar …

Lees meer »

Nauwelijks geraakt – rake roman van Veronesi

Nauwelijks geraakt is volgens Veronesi het beste boek dat hij ooit schreef. Het verscheen al in 2004, maar eind januari verscheen bij uitgeverij Prometheus de filmeditie van dit prachtige werk. Belinda is een blond meisje van zeventien. Ze heeft niet alleen blond haar, maar is van een totale, lichamelijke blondheid. Al haar bewegingen zijn blond, zelfs haar onbeweeglijkheid is blond. In een broeierig Rome zijn Belinda en haar halfbroer Mète de jeugdige helden van een generatie die alles heeft gekregen zonder het werkelijk te bezitten, die alles heeft gezien zonder er iets van te begrijpen: verspilling, dansen, chaos in zijn pure, …

Lees meer »

Op reis met Primo Levi

In 2012 is het vijfentwintig jaar geleden dat Primo Levi door een ongelukkige val in zijn trappenhuis om het leven kwam. De SLAU (Stichting Literaire Activiteiten Utrecht) eert deze literaire meester met de vertoning van La Tregua (Het respijt, 1997), de verfilming door Francesco Rosi van het tweede deel uit De Getuigenissen-trilogie. ‘Het eerste boek van Levi, Se questo è un uomo (Is dit een mens, 1947), is een waar literair meesterwerk waarmee Levi eigenhandig de getuigenissenliteratuur heeft veranderd. Door de indringende toon van zijn verslagen over zijn ervaringen in de Tweede Wereldoorlog wordt het de lezer echter nauwelijks toegestaan …

Lees meer »

Eva slaapt – Francesca Melandri

Eva slaapt vertelt het verhaal van een provincie zonder vaderland en van een meisje zonder vader, een heel persoonlijk verhaal over een intens verlangen naar iets dat je nooit hebt gehad of dat verloren is gegaan. Eva groeit op zonder vader. Als achtjarige maakt ze mee hoe haar moeder, die de sterren van de hemel kookt in een vakantiehotel, verliefd wordt. De Duitstalige Gerda, een beeldschone Zuid-Tiroolse met een buitenechtelijk kind, valt uitgerekend op een politieagent van de Italiaanse bezettingsmacht, een carabiniere uit Reggio Calabria in het diepe zuiden. Vito is anders dan de vorige minnaars van haar moeder. Hij …

Lees meer »

Morgen een jaar geleden

Voor deze laatste dag van het jaar een Italiaanse roman met een toepasselijke titel: Morgen een jaar geleden, van Sebastiano Mondadori. Morgen is het precies een jaar geleden dat Vittorio’s vrouw Teresa bij een auto-ongeluk om het leven is gekomen. Vittorio is samen met zijn tweede, twintig jaar jongere vrouw Carola naar het landgoed van zijn familie gereisd voor een bruiloft die daar de volgende dag zal plaatsvinden. Hij denkt terug aan het afgelopen jaar, waarin zijn leven zo ingrijpend is veranderd. Vittorio en Teresa leken een gelukkig leven te leiden, maar na Teresa’s dood ontmaskert Vittorio haar dubbelleven en …

Lees meer »

Voor altijd – Susanna Tamaro

Voor altijd van Susanna Tamaro is een prachtig boek voor deze tijd van het jaar, zowel qua verhaal als qua omslag. Als je de eerste zin hebt gelezen, verkeer je bijna tweehonderd pagina’s in een andere wereld. Susanna Tamaro neemt je mee op reis naar Matteo, die een teruggetrokken leven leidt hoog boven op een berg. Matteo heeft zijn jonge vrouw Nora en hun zoontje voor zijn ogen zien verongelukken, en sindsdien wordt hij gekweld door de vraag of het zelfdoding was of een ongeval. Lange tijd heeft hij geprobeerd zijn verdriet te dempen met alcohol en vluchtige seks. Niemand …

Lees meer »

Zeven kleine criminelen

Maak kennis met Billo, de hoofdpersoon in Zeven kleine criminelen, de nieuwe roman van de Italiaanse auteur Christian Frascella. Voordat Christian Frascella (Turijn, 1973) ging schrijven, werkte hij onder andere in een fabriek en een callcenter. Zijn debuut Ik ben de sterkste werd in Italië in 2009 bekroond met de Premio John Fante, de Premio Viareggio en de Premio Zocca. De filmrechten zijn inmiddels verkocht. Ook in Nederland werd Ik ben de sterkste zeer lovend ontvangen. Frascella ontving samen met vertaalster Henrieke Herber de prestigieuze Dioraphte Jongerenliteratuur Prijs 2011. Zeven kleine criminelen is zijn tweede boek, dat gaat over zeven …

Lees meer »

Romanzo criminale – Een criminele roman

De titel van vandaag is iets minder stichtelijk dan gisteren maar zorgt hopelijk voor net zo veel leesplezier als Lessen uit Rome. In Italië heeft Romanzo Criminale zijn succes ruimschoots bewezen. Zo zegt Niccolò Ammaniti: ‘Romanzo Criminale heeft twee doelen en raakt in beide de roos: het eerste is het verhaal van Rome en haar malavita te vertellen zoals het nooit eerder is gedaan, en het tweede is: het hart van de lezer raken.’ Afgelopen maand ging de film in Italië in première, hetgeen voor de Nederlandse uitgever een goede aanleiding vormde om een nieuwe editie op de markt te …

Lees meer »

San Lorenzo in Lucina in Rome – Emo’s reis

Na het verhaal van Jan Blokkers voetreis naar Rome vandaag het verslag van iemand die deze reis veel en veel eerder maakte. De Fries-Groningse abt Emo van Huizinge, een ongeveer veertig jaar oude zoon uit een gegoed Fries geslacht, liep namelijk tussen november 1211 en juli 1212 naar Rome. Emo ging op weg naar Rome om steun te krijgen van de toenmalige paus in een conflict met de bisschop van Münster. ‘Superpaus’ Innocentius III was een van de machtigste pausen uit de geschiedenis. Innocentius had niet alleen een enorme gedrevenheid en intelligentie, maar was ook een baken in een woelige …

Lees meer »

De zeven levens van Rome – Robert Hughes

Rome, Eeuwige Stad, stad der steden, stad waarover ik nooit uitgeschreven raak. De komende weken wandelen we dan ook weer door de straten van Rome. We zullen een aantal straten steen voor steen verkennen, maar ook een bezoek brengen aan plekken die de geschiedenis van de stad voor je ogen tot leven brengen. Maar voor we op weg gaan naar deze bijzondere stad een boek dat onderweg naar Rome een meer dan goede metgezel zal zijn: ‘De ontstaansgeschiedenis van Rome is in nevelen gehuld, al zijn er de nodige legenden met betrekking tot de oorsprong van de stad. Het verhaal …

Lees meer »

Het ‘juwelenkistje’ Santa Maria dei Miracoli in Venetië

Vlak voor vertrek naar Venetië kreeg ik de vraag een aantal teksten te vertalen voor een bruidspaar dat eind deze maand in Venetië in het huwelijk zal treden. Het was niet zo veel tekst, dus ik besloot de opdracht aan te nemen en de tekst te vertalen op de plek waar de twee geliefden over een aantal weken vast ook zouden staan, het Campo dei Miracoli. Hier staat namelijk de kerk Santa Maria dei Miracoli, die door Venetianen ook wel de huwelijkskerk wordt genoemd. Luc Verhuyck, die we al kennen van zijn eerdere boeken SPQR en Firenze, met wetenswaardigheden over …

Lees meer »

De schaduw van Lucifer – David Hewson

Een van onze favoriete auteurs, David Hewson, schreef nieuwe thriller. Ditmaal speelt het spannende verhaal zich niet af in Rome, zoals we gewend zijn van zijn eerder verhalen, maar in Venetië. Aangezien we daar op dit moment verblijven, mochten we van uitgeverij De Fontein alvast het manuscript lezen – en een fragment met jullie delen! De hoofdpersoon van De schaduw van Lucifer, Daniel Forster, heeft een zomerbaantje in de bibliotheek van een verzamelaar en raakt betoverd door het aanlokkelijke Venetië. Wanneer hij er door zijn werkgever op uit wordt gestuurd om een viool te kopen van een dief, zet hij …

Lees meer »

Innemend Italië – verhalen van Marc Vandenbon

Sinds anderhalf jaar neem ik jullie elke dag even mee naar Italië, in de breedste zin van het woord. Helaas is zelfs deze dagelijkse reis naar Italië vaak niet voldoende; er is zoveel moois, leuks en lekkers te ontdekken dat ik makkelijk vijf stukjes per dag zou kunnen plaatsen. Gelukkig zijn er ook andere Italiëfans die hun fascinatie voor het land, de cultuur, het eten en de mensen op een originele manier tot uiting brengen, zodat anderen kunnen meegenieten van alles wat la bella Italia te bieden heeft. Marc Vandenbon is zo’n Italiëfan. Als je zin hebt in een originele …

Lees meer »

In de Maremma – een boerderij in Toscane

Het zijn onze laatste dagen hier in de Maremma. Na bijna drie weken genoten te hebben van onder andere zonnebloemen, zwavelbaden, vrolijke tarotbeelden en de geschiedenis van de Etrusken, trekken we over een paar dagen naar het noorden van Italië. Gelukkig kunnen we de komende dagen nog één keer genieten van alle heerlijks wat de Maremma te bieden heeft, met het boek In de Maremma. Hoe zou het zijn om in Toscane een oude boerderij te kopen en daar te gaan wonen? De befaamde Amerikaanse auteur David Leavitt en Mark Mitchell ondernamen deze stap. In 1997 kochten zij in de …

Lees meer »

Geronimo Stilton – een muis van Italiaanse origine

Morgen is het zover, dan komt de beroemdste muis uit Italië naar Nederland. Als je je nu afvraagt wie dat dan wel mag zijn, dan heb je vast geen kinderen in de basisschoolleeftijd. Onder hen is deze muis, Geronimo Stilton geheten, namelijk mateloos populair. Zowel in Italië als in Nederland brengt deze muis de hoofden van kinderen op hol, met zijn spannende avonturen en bizarre belevenissen, waarvan hij – letterlijk – in geuren en kleuren verslag doet. Geronimo Stilton is dus een muis van Italiaanse origine. Hij is uitgever van De Wakkere Muis, de meest verkochte krant van Muizeneiland, maar …

Lees meer »

Schimmenrijk – Rosita Steenbeek

Schimmenrijk, een van de eerste boeken van Rosita Steenbeek, speelt zich af in de Maremma, in en om de plekken waar Etruskische overblijfselen gevonden zijn. De hoofdpersoon is de Nederlandse Lisa, die in een diepe crisis raakt als haar vriend Lorenzo, een archeoloog uit het gebied van de Etrusken, plotseling sterft. Lisa is zozeer verlamd door verdriet dat zelfs haar hartsvriendin Heleen, met wie ze jarenlang lief en leed heeft gedeeld in hun gezamenlijke appartement in Rome, haar niet kan helpen. Bijna een jaar na het overlijden van Lorenzo, besluit Lisa een reis naar zijn geboortegrond in het zuiden van …

Lees meer »