Bezoek de de Rocca Viscontea in Castell’Arquato, het Castello di Vigoleno en de Rocca Sanvitale in Fontanellato

Emilia-Romagna staat bol van de kastelen. In de middeleeuwen was het immers niet meer dan normaal dat iedere familie van rijke komaf een eigen kasteel bewoonde. Het landschap van deze culinaire streek is daardoor bespikkeld met burchten, vestingen, kastelen, ophaalbruggen en stadsmuren.

Elena maakte tijdens de culinaire reis van La Mia Italia een tocht langs drie van deze kastelen: de Rocca Viscontea in Castell’Arquato, het Castello di Vigoleno en de Rocca Sanvitale in Fontanellato. Ga je met ons mee terug in de tijd?

We beginnen in Castell’Arquato, waar we eerder al een uitgebreide wandeling maakten. De Rocca Viscontea, vernoemd naar Visconti, is hét symbool van dit dorpje. De burcht is vanuit de wijde omgeving te zien.

Het kasteel werd gebouwd tussen 1342 en 1347 en is volledig opgetrokken uit bakstenen. Dit gebied is namelijk rijk aan water en klei, waardoor bakstenen een goedkope oplossing vormden.

Het kasteel werd gebouwd in opdracht van Luchino Visconti, een rijke heer uit Milaan die hier halverwege de veertiende eeuw arriveerde. Om de lage landen te beschermen, besloot hij tot de bouw van dit kasteel, een strategische zet waardoor je vijandige troepen al vijf dagen op voorhand kon zien aankomen.

Tijdens ons bezoek aan het kasteel horen we dat Luchino Visconti werd gezien als een genie in oorlogvoering, maar dat zijn privéleven minder succesvol was. Hij werd vergiftigd door zijn vrouw nadat zij hem bedrogen had met haar neef.

Binnen in de toren bevindt zich een museum over het middeleeuwse leven in Castell’Arquato en omgeving. Meer dan de moeite waard is een stevige klim (35 meter naar boven!), die wordt beloond met een schitterend uitzicht over de Val d’Arda. Op heldere dagen kun je zelfs tot aan Piacenza kijken!

Van Castell’Arquato gaan we naar Vigoleno, een militaire vesting die zo’n tien kilometer zuidwaarts ligt. Vigoleno is tegenwoordig een vredig dorpje waar je in alle stilte doorheen kunt struinen. Het is een van de borghi più belli d’Italia en het adembenemende zicht vanaf de hoogste toren draagt daar zeker een steentje aan bij.

Rondom het dorp zijn twee muren gevormd, één uit de middeleeuwen en één uit de renaissance. De enige toegangsweg tot Vigoleno is een pittoreske doorgang, die je met iedere stap nieuwsgieriger maakt naar wat achter die muren verscholen ligt…

Een vierkant plein vormt het hart van het vestingstadje. Het is tevens de verzamelplek van alle belangrijke monumenten in Vigoleno.

Het Castello di Vigoleno is al sinds de twaalfde eeuw eigendom van de familie Scotti. Een familie van koopmannen en bankiers die in die tijd veel aanzien genoot. Aan het plein hadden ze hun eigen kapel, de oratorio. Het paleis grenzend aan de toren is nog altijd privé-eigendom van de familie Scotti. Wij bezochten de rijkelijk gedecoreerde vertrekken en geven jullie een klein inkijkje in het leven van weleer.

Het paleis heeft vele beroemde gasten gehad. Zo hangen er in de zuidelijke toren schilderijen aan de wand van Max Ernst en was ook pianist Arthur Rubinstein een graag geziene gast. Ook vind je een heel klein sanctuarium in deze toren, met prachtige fresco’s op het plafond.

De noordelijke toren is tegenwoordig een klein museum met een collectie van martelwerktuigen, ridderuitrustingen maar ook fossielen van zeedieren die in de vallei van de Stirone zijn gevonden.

Vanuit de toren kon men vroeger communiceren met de wegen in de wijde omtrek, grofweg tussen Piacenza en Parma, waarover handelslieden met hun waar voort trokken. Het dorp was vroeger van grote economisch belang in de regio.

Nu heb je van boven op de veertig meter hoge toren nog altijd een prachtig uitzicht over de gehele vallei van de Stirone, de wijngaarden rondom Vigoleno, het dorpsplein en het dak van het oratorio. De wijngaarden zijn tegenwoordig een belangrijke inkomstenbron voor het dorp; men leeft grotendeels van de verkoop van vin santo. In de vesting kun je dan ook op meerdere locaties genieten van een proeverij van deze ‘heilige wijn’.

Als je vanuit Vigoleno zo’n dertig kilometer oostwaarts gaat, kom je in Fontanellato. Daar vind je een derde kasteel, weer van een geheel ander karakter dan in Castell’Arquato en Vigoleno. Dit kasteel wordt bijvoorbeeld omringd door een slotgracht vol karpers en aan de buitenzijde is een lange loggia versierd met fresco’s te zien.

De Rocca Sanvitale werd gebouwd in de twaalfde eeuw, als een verdedigingswerk. Later, in tijden van vrede, werd het gebruikt als residentie van de adellijke familie Sanvitale. In 1951 is de laatste telg van de Sanvitale-familie overleden.

Een aantal jaar daarvoor verkocht hij het kasteel aan de gemeente, die er een museum van maakte, vol met erfstukken van de Sanvitales, en er het gemeentehuis in vestigde. We nemen jullie mee door dit waanzinnig ingerichte kasteel, langs fresco’s, servieskasten, balzalen en portretten.

Een van de bekendste schilderingen in het kasteel is van de hand van Parmigianino, een schilder uit Parma. Het beeldt de mythe van Actaeon en Diana uit. Wanneer de jager Actaeon door de bossen struint en een naakte Diana ziet baden tussen de nimfen, voelt Diana zich bespied en verandert ze Actaeon in een hert. Hij wordt vervolgens door zijn eigen jachthonden verslonden. In het Latijn rondom de kamer is onder andere te lezen: ‘een dergelijke woede past niet bij een godin’.

Een van de graven uit de familie, Luigi Sanvitale, trouwde in 1833 met de dochter van Maria van Oostenrijk. Voor hun kinderen werd dit theater gemaakt, waarvan de poppen vanaf de zijkant bestuurd konden worden. De verschillende achtergronden die in het theater konden worden geschoven, zijn ingelijst aan de muur te bewonderen.

Als je door de Giardino di Flora loopt, kom je bij de zuidelijke toren. Daar bevond zich vroeger de gevangenis van het complex, die tijdens de renovatie werd omgetoverd tot een optische kamer, camera ottica. Door een spiegelsysteem vergelijkbaar met de camera obscura is het mogelijk om in de donkere toren een 180 graden beeld te krijgen van wat er zich in de straten rondom het kasteel afspeelt. Gezien de residentiële functie van het kasteel diende dit spiegelspel slechts ter vermaak.

Het dorp Fontanellato is gebouwd rondom het kasteel. Kenmerkend zijn de vele portici, galerijen, die verschillende functies hadden. Ze hielden bijvoorbeeld neerslag tegen maar boden ook meer ruimte voor de woonhuizen van de winkeleigenaren, die boven de winkels gevestigd waren. In de straten van Fontanellato kom je deze hoekstenen tegen, met de drie torens die het kasteel representeren.

Deze kastelentocht maakte deel uit van een vijfdaagse culinaire reis van La Mia Italia. Kijk hier voor meer informatie over deze volledig verzorgde reizen.