Ciao tutti – ontdekkingsblog door Italië de beste tips voor Italië
Pontormo’s Visitazione di Carmignano na de huidige restauratie
Duik in de gekunstelde wereld van Pontormo en Rosso Fiorentino, een ervaring die je niet mag missen als je nog voor 20 juli dit jaar in Florence bent. Voor het eerst is 70% van de bestaande kunstwerken van deze Toscaanse meesters samengebracht in het Palazzo Strozzi. Miriam Welsing, cultureel eventplanner in Italië en oprichtster van MIRacoli, neemt ons mee naar deze bijzondere expositie.
Miriam: ‘Pontormo e Rosso Fiorentino – Divergenti vie della ‘maniera’ is de volledige titel van deze prachtige expositie. Ik ben nu al vier keer uitgebreid gaan genieten in Palazzo Strozzi en krijg er maar geen genoeg van! Reden om een aperitivo te gaan drinken met een van de curators van de tentoonstelling, Dottore Carlo Falciani, om hem te vragen een tipje van de sluier op te lichten over het ontstaan van deze briljante expositie.
We spreken af bij Caffè Giacosa in de elegante cortile, binnenhof, van Palazzo Strozzi. Carlo Falciani, Florentijns kunsthistoricus en docent, heeft samen met zijn collega en vriend Antonio Natali, directeur van de Galleria degli Uffizi, het na vier jaar hard werken voor elkaar gekregen deze eenmalige gebeurtenis te realiseren. Alleen in 1956 was er ooit een tentoonstelling in Palazzo Strozzi genaamd Mostra del Pontormo e del primo manierismo fiorentino. Dus misschien komt dat de kans om de werken van deze Florentijnse meester bij elkaar te zien pas weer over een halve eeuw voorbij…
Beide heren zijn al jaren experts op het gebied van het Italiaanse maniërisme. Deze kunststroming ontstond aan het begin van de zestiende eeuw, maar wordt vaak door niet-kunstkenners genegeerd, als ze de sprong maken van renaissance naar barok.
de curators van de tentoonstelling, Carlo Falciani (links) en Antonio Natali (rechts)
Tijdens de succesvolle tentoonstelling over Bronzino, die in 2010/2011 plaats vond in Palazzo Strozzi en waarvoor Natali en Falciani eveneens tekenden, ontstond het idee voor de huidige tentoonstelling. Het was echter niet makkelijk om opnieuw sponsors te vinden voor zo’n omvangrijk project. Maar het lukte – en hoe! Het mooiste is toch wel vind ik, dat dankzij en ter gelegenheid van deze tentoonstelling, de mooiste werken van Pontormo en Rosso Fiorentino zijn gerestaureerd.
Het maniërisme heeft me altijd gegrepen, ik ben dol op felle kleuren en op het niet-vanzelfsprekende. Wellicht dat deze eigenzinnige kunstenaars me daarom zo enorm raken. Voor het zien van de tentoonstelling was Pontormo toch wel absoluut mijn grote favoriet, maar die uitspraak durf ik na het zien van de tentoonstelling zeker niet meer te doen.
Rosso Fiorentino’s Sposalizio della vergine na de huidige restauratie
Het enorme Ginori-altaarstuk Sposalizio della vergine van Rosso Fiorentino, waar ik altijd aan voorbij liep in de San Lorenzo, schittert in een van de laatste zalen. Voor mij is dit werk als een soort van overwinning op Pontormo. Nu het is schoongemaakt, weet het me totaal te overweldigen.
Zie hier een klein detail uit dit complexe meesterwerk:
De bedoeling van Falciani en Natali om, zoals de titel van de tentoonstelling al aangeeft, beide meesters naast elkaar te plaatsen, is meer dan geslaagd. Pontormo en Rosso Fiorentino werden beiden geboren in het jaar 1494 en zijn beiden vernoemd naar hun geboorteplaats. Ook genoten ze allebei hun opleiding bij de niet veel oudere Andrea del Sarto.
Dat komt al prachtig tot uiting bij binnenkomst in de tentoonstelling. In de eerste zaal bewonder je de fresco’s uit het Chiostrino dei Voti van de Santissima Anunziata in Florence. Op dit doek kun je de leermeester Andrea del Sarto en zijn invloed op Pontormo en Rosso Fiorentino meteen terugzien. Maar je ziet ook al meteen hoe Pontormo en Rosso vanaf hier ieder een eigen weg inslaan.
Een paar verschillen die Falciani opsomt tijdens een lekkere crodino:
*Pontormo kijkt naar Leonardo da Vinci en naar de Duitse schilders, met name naar de etsen van Dürer. Rosso Fiorentino kijkt naar Michelangelo.
*Pontormo werkt in en rond Florence tot aan zijn dood. Rosso Fiorentino werkt veel buiten Florence in Volterra, Napels, Rome, San Sepolcro en uiteindelijk in Fontainebleau.
*Pontormo werkt voor Cosimo I aan het hof van De Medici. Rosso Fiorentino werkt voor Francois I aan het hof in Frankrijk.
Behalve de vijftig schilderijen die te zien zijn, veelal afkomstig uit de grote musea van over de hele wereld , zijn er indrukwekkende tekenstudies, etsen en wandtapijten te zien.
tekening van een man, waarschijnlijk het zelfportret Pontormo
Het mooie van het kijken naar kunst is dat je communiceert met de maker. Wat heeft hem/haar bezielt? Zo ontdek ik als ik na mijn gesprek met Falciani nogmaals de tentoonstelling bezoek, steeds weer een tekenend verschil tussen de twee kunstenaars. Ze ontwikkelden zich totaal anders tijdens de politieke onrustige situatie van de stad Florence aan het begin van de zestiende eeuw. Vasari zag deze verschillen al en noemden hen de grondleggers van de maniera moderna – een nieuwe manier van schilderen die ons op een nieuwe manier laat kijken.
Ervaar het zelf en bezoek de tentoonstelling Pontormo e Rosso Fiorentino – Divergenti vie della ‘maniera’ die nog tot 20 juli in het Palazzo Strozzi te zien is.
Wil je meer leren over Pontormo en Rosso Fiorentino tijdens je verblijf in Florence, dan kun je een Nederlandse gids boeken via MIRacoli. Deze gids laat je niet alleen de tentoonstelling in Palazzo Strozzi zeer uitgebreid zien, maar ook de beroemde Cappon- kapel, die versierd werd door Pontormo. Ook is een privédagexcursie op maat mogelijk, met een bezoek aan de Villa Poggio a Caiano, waar nog meer werken van Pontormo te bewonderen zijn. Boek je Nederlandse privégids in Florence via info@miracoli.it of bel naar 0039-3476899165.
