Ciao tutti – ontdekkingsblog door Italië de beste tips voor Italië
Na de schilderijen van Tintoretto, de etsen van Piranesi en de schetsen van Van Heemskerck, staan we vandaag voor een werk van een iets andere orde: de fresco’s van Michelangelo die het plafond en de wanden van de Sixtijnse Kapel sieren.
Aangezien de Sixtijnse Kapel voor veel toeristen een must see is tijdens hun bezoek aan Rome, is het er dus bijna altijd druk. Dat kan er soms toe leiden dat je gemaand wordt door te lopen en vooral niet te lang stil te blijven staan.
Vandaag vraagt echter om een langer bezoek en een gedetailleerdere kijk op de figuren die de fresco’s bevolken. Onlangs kreeg ik namelijk het boek Italiaanse fresco’s in handen, waarin Ernest Kurpershoek de mooiste fresco’s tot leven wekt.
Met een aanstekelijke enthousiasme vertelt hij over deze voor Italië zo belangrijke schildertechniek – en over de mensen die met deze techniek werkten, zoals Leonardo Da Vinci, Giotto, Botticelli en Michelangelo.
Van deze laatste frescoschilder wordt vooral ingezoomd op de fresco’s in de Sixtijnse Kapel, die ik daarom graag nog eens opnieuw wil bekijken en bestuderen. Uiteraard met de gids van Kurpershoek in de hand.
Voor iedereen die vandaag niet voor het echte werk kan staan, via deze link kun je een virtueel bezoek brengen aan de Sixtijnse Kapel. Zo kun je toch over mijn schouder – en die van Ernest Kurpershoek – meekijken naar wat Michelangelo op de wanden wist te toveren.
Italiaanse fresco’s opent met een korte inleiding, waarna Kurpershoek de techniek van het frescoschilderen uit de doeken doet. Hoewel ik al wist dat er veel bij kwam kijken voor een figuur op de kalklaag is geschilderd, is het verhelderend de werkwijze nog eens na te kunnen slaan. Met een aantal van de prachtige fresco’s die ik de afgelopen maanden zag op mijn netvlies, groeit het ontzag voor de frescoschilders. Wat een werk, en wat een doorzettingsvermogen moesten zij zich getroosten voor al die meesterwerken op de muur stonden!
Het is dan ook meer dan terecht dat Kurpershoek het tweede hoofdstuk helemaal aan de frescoschilders wijdt. Het geeft ons een beetje inzicht in het leven dat zij leidden: ‘Frescoschilderen was zwaar werk. Een veelgebruikte zegswijze in het Italiaans voor zwaar in de problemen zitten was stare fresco. Gelukkig stond de ware frescoschilder […] te boek als een amatore della difficoltà, een ‘liefhebber van moeilijkheden’. Hij houdt van ondernemingen die zijn kunnen en temperament op de proef stellen.’
Zo ook Michelangelo. Zijn werk slokte hem helemaal op, zeker toen hij met de fresco’s in de Sixtijnse Kapel worstelde. Kurpershoek: ‘Zelfs een beroemdheid als Michelangelo moest gedurende de jaren dat hij aan het gewelf van de Sixtijnse Kapel werkte, het doen met een niet meer dan een sjofel atelier in een lawaaierig steegje onder de stadsmuur nabij een stinkende gracht in de buurt van de Engelenburcht. Michelangelo’s uitspraak ‘hoe rijk ik ook ben geweest, ik heb altijd als een arm man geleefd’, was ongetwijfeld geen overdrijving.’
Om dit te illustreren, vertelt Kurpershoek een mooie anekdote: ‘Toen een priester tot Michelangelo zei dat het jammer was dat hij niet getrouwd was – waardoor hij de vrucht van zijn arbeid niet aan zijn kinderen kon nalaten – antwoordde Michelangelo dat zijn kunst al een vrouw teveel was en dat zijn werken zijn kinderen waren. Hiermee verwoordde Michelangelo waarschijnlijk de situatie van velen van zijn collega’s: het kunstenaar zijn was een veeleisend beroep dat iemand volledig in beslag nam.’
Dat besef je eens te meer als je midden in de Sixtijnse Kapel staat en zijn fresco’s op je in laat werken. Met alle achtergrondinformatie die het boek Italiaanse fresco’s biedt, gaat de geschiedenis van de figuren die op deze fresco’s te zien zijn, en van de kunstenaar die ze schilderde, nog meer leven.
Wie binnenkort naar Italië reist en naast la dolce vita ook graag een kerk, kapel of museum binnenwandelt, doet er goed aan het boek Italiaanse fresco’s voor vertrek aan te schaffen en thuis of onderweg te lezen. Hoewel het in eerste instantie natuurlijk bedoeld is als een kunsthistorische reisgids, heeft Kurpershoek er eigenlijk eerder een lekker lezend boek van gemaakt. Eenmaal begonnen, leg je het niet zo snel meer weg en reis je mee langs de prachtigste Italiaanse fresco’s, van Florence tot Rome, van Mantua tot Assisi, van Siena tot Venetië.
Italiaanse fresco’s | Ernest Kurpershoek | ISBN 9789077787304 | Olive Press | bestel Italiaanse fresco’s via deze link bij bol.com
