Ciao tutti – ontdekkingsblog door Italië de beste tips voor Italië
Van 17 juli tot en met 7 november 2021 bewonder je in het Prentenkabinet van het Teylers Museum in Haarlem de tentoonstelling Barok in Teylers, met schitterende Italiaanse tekeningen uit de wereldberoemde collectie van het museum.
Een kind met een beschermengel, Gianlorenzo Bernini, ca. 1660-65
De Italiaanse tekeningen van het Teylers Museum behoren tot de belangrijkste aanwinsten uit de geschiedenis van het museum. In 1790 kocht men meerdere albums met tekeningen uit de verzameling van Koningin Christina van Zweden (1626-1689) en de Romeinse edelman Livio Odescalchi (1658-1713). In één klap was het kersverse museum ruim zeventienhonderd tekeningen rijker.
Barok in Teylers toont de mooiste Italiaanse tekeningen uit de zeventiende eeuw. Ze weerspiegelen voor het grootste gedeelte de persoonlijke smaak van Odescalchi, die optrad als mecenas van verschillende kunstenaars en voornamelijk eigentijdse kunst kocht. Hij gaf vooral de voorkeur aan landschapstekeningen en uitgewerkte figuurstudies.
Laat je meevoeren door het drama en de emotie in het werk van grote barokkunstenaars als Annibale Carracci, Guido Reni, Guercino en Salvator Rosa. De misschien wel belangrijkste blikvangers zijn twee zeventiende-eeuwse tekeningen van Gianlorenzo Bernini. Zowel Allegorie op het Heilige Bloed van Christus als Een kind met een beschermengel kunnen na grondig onderzoek overtuigend aan de meester worden toegeschreven.
Bernini is vooral beroemd geworden door zijn dynamische, levensechte beeldhouwwerken. Als kunstenaar en architect heeft hij een grote stempel gedrukt op de stad Rome. Het ontwerp van het Sint-Pietersplein bijvoorbeeld is van zijn hand, maar ook elders in Rome kun je zijn kunstwerken bewonderen (in deze blog hebben we zijn mooiste beelden in Rome voor je op een rijtje gezet).
Bernini was ook een voortreffelijk tekenaar. Lange tijd werd verondersteld dat in de omvangrijke collectie Italiaanse tekeningen van het Teylers Museum, met werken van onder anderen Michelangelo en Rafaël, geen originele tekeningen van Bernini had.
Carel van Tuyll van Serooskerken ontdekte tijdens zijn onderzoek voor een nieuwe bestandscatalogus over Italiaanse tekeningen uit de zeventiende eeuw in Teylers Museum echter dat deze twee tekeningen wel degelijk van de hand van Bernini zijn.
Allegorie op het Heilige Bloed van Christus, Gianlorenzo Bernini, ca. 1670
Van Tuyll, voormalig (hoofd)conservator van Teylers Museum en hoofd van de afdeling prenten en tekeningen in het Louvre, deed meer dan twintig jaar onderzoek naar dit deel van de collectie, bestaande uit maar liefst negenhonderd tekeningen.
De twee bladen werden eerst wel toegeschreven aan Bernini, maar dit werd rond 1930 door kunsthistorici verworpen. Zij concludeerden dat de tekeningen van Bernini’s leerling en navolger Giovanni Battista Gaulli waren.
Van Tuylls recente onderzoek bewijst echter overtuigend dat ze door Bernini zelf gemaakt zijn. Via deze link lees je daar meer over.
Praktische informatie
De tentoonstelling Barok in Teylers is van 17 juli tot en met 7 november 2021 te zien in het Teylers Museum (Spaarne 16, Haarlem). Klik hier voor openingstijden en prijzen; via deze link bestel je je online ticket (er is momenteel geen kaartverkoop aan de kassa).
Meer moois van Bernini
In Rome vind je nog veel meer moois van Bernini. In onderstaande blogs lichten we een aantal van zijn onbekendere pareltjes uit:
*Bernini’s meesterwerk in de San Giovanni dei Fiorentini
*Santa Bibiana – Bernini’s beroering in marmer
*een beeld van een jonge Bernini in de Santa Prassede
*Bernini’s gebroken hart op het Sint-Pietersplein
Wil je nog meer moois van Bernini ontdekken tijdens je bezoek aan Rome? Ga dan op pad met de Ciao tutti City Walk Het Rome van Bernini.
Ook een aanrader is onze podcast over twee van de bekendste werken van Bernini: De roof van Proserpina (dat te zien is in de Galleria Borghese) en de Fontana dei Quattro Fiumi op Piazza Navona:
