Vroegboekkorting bij hu openair villages & campings

Tafelmanieren dankzij Leonardo da Vinci

Een typisch beeld van de middeleeuwen is een tafel vol heerlijkheden waar een groep mannen gulzig van zit te smullen. Het vlees wordt met de tanden van de botten gerukt, de wijn vloeit letterlijk over de kinnen van de dorstige types en naderhand lijkt de tafel één grote veldslag. In de renaissance werd men zich wat bewuster van de ander en werd er nagedacht over ‘hoe het hoort’. Het eerste etiquetteboek werd dan ook in deze bloeiende tijd geschreven.

Leonardo da Vinci was een echte man van zijn tijd. Hij stoorde zich ontzettend aan de ongemanierdheid van sommige tafelgenoten en de vieze bende die er na een dis overbleef. Tafels werden vroeger bedekt met mooie tovaglie, tafelkleden, die helemaal tot de grond reikten. Hier over heen werd een wit kleed gelegd dat ongeveer tot de hoogte van de knieën kwam. Dit witte kleed werd als bescherming van het mooiere kleed gebruikt, maar ook om de vieze handen en monden aan af te vegen. Kun je je voorstellen hoe dat er aan het eind van de avond uit moet hebben gezien?! Leonardo had een briljant idee een introduceerde il tovagliolo, letterlijk het kleine tafelkleed, beter bekend als het servet. Dit ruimde de boel aardig op!

de in renaissance stijl gedekte tafel bij agriturismo Il Trebbio

Een ander leuk weetje is dat iedereen vroeger zijn eigen bestek meenam naar een diner. Zo konden ze ook daarmee indruk maken op tafelgenoten. Het Italiaanse woord voor bestek, posate, geeft dit nog een beetje weer. Het woord komt van posare, wat neerleggen betekent. Het bestek werd namelijk naast het bord neergelegd, als een soort van statussymbool.

Na het mes en de lepel werd later ook de vork geïntroduceerd. Eerst had deze nog de vorm van een grote vleesvork met twee punten, maar later werd het een vork met de vier tanden die wij vandaag de dag nog ter hand nemen.

Florence was de plek waar de renaissance het eerst en het grootst bloeide, met de Medici-familie als belangrijkste aanjager. Toen Caterina de’ Medici naar het Franse koningshuis vertrok, zou zij de handige vork dan ook hebben meegenomen. Zo werd ook Frankrijk en daarmee de rest van Europa voorzien van dit gemak.

Al deze interessante verhalen kregen we te horen van Paola Perugini in haar prachtige agriturismo Il Trebbio in Sansepolcro. Tijdens een kookworkshop in renaissancethema, ter ere van de Palio della Balestra, mochten we zelf pasta maken met de ingrediënten die toen voorhanden waren: bloem en eieren. De vulling bestond uit ricotta en spinazie, waarmee we heerlijke ravioli maakten die we later die avond zelf op mochten eten. Met alleen een vork – want zo eet je in Italië je pasta…

renaissance-koken (15)renaissance-koken (8) renaissance-koken (14)renaissance-koken (10)

Paola’s liefde voor de keuken en haar eigen achtergrond voel je door haar woorden heen en zie je in haar sprankelende blauwe ogen. Tijdens een rondleiding over het land rond Il Trebbio kwamen we de netste moestuin tegen die we ooit hebben gezien, druiven die prachtig hingen te pronken in de zon en bijen die vredig in en uit hun bijenkast vlogen. Il Trebbio is een plek waar het heel fijn toeven is en we konden niet wachten op het diner dat Paola samen met Giuseppina voor ons had bereid.

renaissance-koken (16) renaissance-koken (17) renaissance-koken (18) renaissance-koken (19) renaissance-koken (5) renaissance-koken (3) renaissance-koken (2)

Het begon met een Toscaanse klassieker: la panzanella. In deze koude broodsalade zat ‘dit keer echter geen tomaat, aangezien die in de renaissance nog niet uit Amerika over was komen vliegen’. De ravioli werden bestrooid met Parmezaanse kaas en geserveerd met salie en boter. Een simpele, maar zeer smakelijke eerste gang. Ze smolten stuk voor stuk weg op je tong, zo lekker waren ze!

Paola vertelde dat olijfolie destijds nog niet in de keuken te vinden was en dat er dus ook niet in gebakken werd. Het vet van lardo (spek) werd hier in plaats daarvan voor gebruikt. Deze heerlijkheid vonden we op wat crostini terug. De gekarameliseerde uien en de appelmoes waren de zoete verrassingen naast de kippenbouten geserveerd met funghi. Als nagerecht smulden we van een budino di riso (rijstpudding) overgoten met vers geklopte zabaione. Een diner om niet snel te vergeten!

renaissance-koken (11) renaissance-koken (12) renaissance-koken (13)

Ook van Paola’s kookkunsten genieten? Neem dan contact op met Agriturismo Il Trebbio in Sansepolcro (Arezzo): 0039-0575733973 of 0039-3334780473, of per mail via agritrebbio@iltrebbio.it. Buon appetito! 

Download de gratis Ciao tutti app voor nog meer tips

2 reacties

  1. Eh, heden ten dage (en zelfs al vele decenia) hebben de vorken 4 tanden, en gebruiken we geen ‘drietand’ .
    (Tja, deze tandarts weet wel iets van tanden …)

  2. Haha, je hebt gelijk! Door al dat lekkers wat we aan die tanden prikten, hebben we niet goed geteld. Aangepast!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *