Steen voor steen – de grote verbouwing van La Fenella

Ciao tutti! Gastblogger Jeannette Kalfsterman vertelt ons elke maand over haar Italiaanse avontuur in Le Marche. Centraal in haar blogreeks staat de historische watermolen en landgoed La Fenella, een magische plek voor ontspanning en inspiratie.

Jeannette: ‘In de zomer van 2013 kwam de watermolen in ons bezit. Ze stond al ruim vijftien jaar leeg: duizend vierkante meter aan gebouwen (exclusief de twee ruïnes), dertien hectare avontuurlijk bos, twee bergen, een beek en een zwaar verwaarloosd, verwilderd terrein. Na de eerste euforie werd het tijd om de realiteit onder ogen te zien: waar moesten we starten?

In mijn vorige blog vertelde ik over de functie van de watermolen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ze werd het onderduikadres voor de joodse familie Alcalay. Zoon Albert werd later een zeer bekende Amerikaanse kunstenaar met beroemde exposities. Hij schreef het boek Persistance of Hope, waarin hij de toestand van ‘onze’ watermolen begin jaren veertig beschrijft.

De familie Alcalay trof in die tijd ook een leegstaande en verwaarloosde molen aan. Er woonde al enige tijd geen padrone meer in de molen. Alleen het bijhuis (ruim driehonderd vierkante meter) werd nog bewoond door de molenaar. De molen had toen nog een krachtige functie voor de streek en was volop in gebruik.

vroegere bewoners van de molen komen op bouwbezoek

Rond 1950 sloot de sulfaatmijn, de belangrijkste werkgever voor Arcevia en omgeving. Mensen trokken weg uit de streek en dat was ook  het einde van de molen. Jaar in, jaar uit stond ze bloot aan de elementen van de natuur en raakte ze geleidelijk in verval; het bijhuis en de stallen werden ruïnes.

In de jaren negentig kwam er een (Duitse) eigenaar met grootse plannen voor de molen. Samen met zijn gezin leefde hij jaren op zolder en ging hij voortvarend aan de slag met de restauratie. De molen en het landgoed zijn echter groot, erg groot. Uiteindelijk eindigde deze eerste poging tot restauratie in een teleurstelling en vertrok de Duitse familie. La Fenella stond vervolgens weer jaren leeg. Naast leegstand en verval werden er ook nog alle bruikbare en courante zaken ontvreemd: luiken, deuren, alle verwarmingen, koper…

Zo troffen we La Fenella drie jaar geleden aan. Totaal verwilderd. Geen basisinfrastructuren. Niente! Het hoofdhuis en haar onderliggende grotten waren in verval, maar nog goed te renoveren. Het bijhuis en de stallen waren overwoekerde ruïnes geworden.

Ons uitgangspunt was dat we zoveel mogelijk zelf wilden doen. Geen ‘masterplan’, maar klein starten en alles stukje bij beetje vorm geven. We wilden steen voor steen leren kennen. We besloten te starten met de renovatie van de watermolen. Het naastgelegen bijhuis was van latere zorg.

Overigens: hier kan ik dat we beter achterwege laten. Het is algemeen bekend dat ik twee linkerhanden heb. René daarentegen is van alle markten thuis en uitermate handig, met veel ervaring in verbouwingen. Hij startte vol goede moed met het aanleggen van de basisinfrastructuur. Riolering, elektriciteit, vervanging van maar liefst twintig (!) ontvreemde verwarmingen en het zelf ontwerpen en maken van tien deuren uit oude materialen.

Belangrijk onderdeel in deze fase was ook de renovatie en inrichting van de unieke en historische grotkeuken (van veertig vierkante meter). In dit traject hadden we de eerste ervaringen met de Italiaanse bureaucratie. Zo duurde het maar liefst drie kwart jaar voordat het hekwerk rond de gastank door de brandweer werd goedgekeurd en we uiteindelijk gas uit de gastank konden gaan gebruiken.

In het najaar was de infrastructuur gereed en ook de grotkeuken verbouwd, gemoderniseerd met behoud van de unieke, historische elementen. We waren vol vertrouwen in de goede afloop van de verbouwing.

Maar plotseling werden we geconfronteerd met de bizarre speling van de natuur. Die dag was er een heftige regenval met aanzienlijk natuurgeweld. Bomen vielen om en il torrente, de beek op ons landgoed, raakte verstopt. Na een paar uur werden de omstandigheden beter en René besloot boodschappen te gaan doen in het buurt stadje Pergola. De tijdelijke verlichting van het weer bleek een voorteken van een zeer heftig natuurgeweld.

Binnen een paar uur tijd waren de wegen in ons gebied nauwelijks begaanbaar. Met zijn ‘klusbus’ baande René zich een weg terug. Aangekomen bij La Fenella trof hij een acute noodsituatie aan: de beek was buiten haar oevers getreden en het water stond al in de grotten onder de molen. Zo ook in onze grotkeuken. Hoewel het midden op de dag was, was het buiten pikdonker: overal was de elektriciteit uitgevallen.

Met alleen een mijnwerkerslampje op zijn hoofd vocht René tegen het water. Zandzakken, een geïmproviseerde dijk, niets hielp. Uiteindelijk verloor hij de strijd. Met zijn laatste krachten wist hij alle zware, pas aangeschafte apparaten zoals Boretti-oven, de vaatwasser en de wasmachine hoger te zetten, zodat ze zo min mogelijk schade op zouden lopen.

Er restte hem niets anders meer dan naar het hoger gelegen hoofdhuis te gaan. Lopen was onmogelijk, zwemmen was de enige optie. Vertwijfeld zocht hij naar Marie. Quincy, de grote Leonberger/herder was steeds aan zijn zijde, maar Marie de kleine, dove Jack Russel was hij in het donker uit het oog verloren en ze was nergens te bekennen. Uiteindelijk vond hij haar, spartelend in het water in de grotkeuken.

De honden kwamen gelukkig met de schrik vrij, maar de materiële schade was groot. Op René heeft dit grote indruk gemaakt. De aanleg van een dijk was dan ook het eerste wat hij deed, toen hij weer een beetje van de schrik bekomen was.

Nu, een paar jaar later, is de molen gerenoveerd en zijn er twee riante zespersoons-appartementen voor gasten gebouwd. Onze styliste heeft ze prachtig ingericht. Licht, modern en met behoud van alle authentieke details. Ons eigen appartement, op de begane grond van de molen, is bijna af.

Het grootste project was en is de volledige renovatie van het bijhuis. Dit heeft ons veel hoofdbrekens en geld gekost. Veranderende Italiaanse wetgeving, veel bureaucratie en het feit dat La Fenella een beschermde casa storica is, hebben ervoor gezorgd dat we ver uit tijd en budget zijn gelopen.

Het bijhuis is eerst (bijna) volledig afgebroken en toen weer steen voor steen met de originele materialen opgebouwd. Bloed, zweet en tranen! Recent is het huis opgeleverd en het is elk beetje energie waard geweest. Het is echt een plaatje. Na het vakantieseizoen starten we met het inrichten van het bijhuis en realiseren we extra capaciteit met nog eens drie slaapkamers, drie badkamers, een grote loungeruimte, een binnenterras met haard en een pizza-oven.

Vorig jaar hebben we onze deuren geopend voor gasten. Na alle bouwhectiek kan er worden genoten van de rust, ruimte, prachtige appartementen en la dolce vita. La Fenella is groots, alles is er mogelijk. We zijn van ver gekomen, onze relatie heeft de verbouwingen overleefd en we genieten intens van La Fenella, van de streek, van onze fijne streekgenoten en niet in de laatste plaats van onze gasten.

Daarom wil ik deze blog graag opdragen aan René. Dank voor al jouw werk! La Fenella komt weer volledig tot bloei door jouw volledige toewijding en vakmanschap. Grazie di cuore!’