Vroegboekkorting bij hu openair villages & campings

Op pad met Piranesi

Na de onverwachte ontmoeting met het Venetiaanse ververtje in Rome, ga ik vandaag op pad met Giovanni Battista Piranesi. Niet letterlijk natuurlijk, want deze begenadigde kunstenaar is al meer dan tweehonderd jaar dood. Dankzij het boek Rome: van Piranesi naar nu – van kopergravure naar nu van Leo Smink dient Piranesi echter nog steeds als gids door de Eeuwige Stad.

Piranesi werd begin achttiende eeuw geboren in de buurt van, jawel, Venetië. De stad laat me hier in Rome gewoonweg niet los… Piranesi had het echter al op vrij jonge leeftijd gezien in het noorden en trok naar Rome, waar hij werd overweldigd door de vele – veelal tot ruïnes vervallen – monumenten van de stad.

Hij zag het Forum Romanum, het Pantheon, het Colosseum en alle andere bijzondere plekken in Rome als een decor van de eeuwenlange gebeurtenissen die de loop van onze geschiedenis zo enorm hebben beïnvloed. Dit besefte men al in de renaissance, maar vooral in de achttiende en de negentiende eeuw ging men in Rome (en andere archeologische sites als Pompeï en Herculaneum) daadwerkelijk op onderzoek uit naar restanten van oude kerken, zuilen en gebouwen.

Piranesi was zich zeer bewust van deze groeiende belangstelling. Hij heeft deze monumenten of de ruïnes van oude bouwwerken dan ook – zoals wij tegenwoordig met onze fotocamera’s doen – in kopergravures vastgelegd. Deze etsen werden in zijn tijd zo populair dat er een echte handel ontstond. Op het hoogtepunt van zijn carrière had hij zijn eigen drukkerij en verkocht hij afdrukken van zijn etsen, als ware het ansichtkaarten, aan met name Engelsen die Rome bezochten in het kader van een zogenaamde Grand Tour.

Ik begin mijn tocht met Piranesi op het Piazza della Rotonda, het pleintje voor het Pantheon dat toch wel een van mijn meest geliefde plekken in Rome is. Ik schreef al eerder dat ik hier meestal direct heen wandel als ik in Rome ben teruggekeerd. Op de treden van de fontein, aan de voet van de obelisk, Rome aan me voorbij zien trekken, Romeinen en toeristen langs elkaar heen zien snellen en het Pantheon te zien oprijzen, staat garant voor thuiskomen. Voor aarden in de stad die al eeuwen door dezelfde stenen ademt maar toch steeds weer anders is.

In de tijd van Piranesi zag het er hier nog heel anders uit. Met het boek op schoot bestudeer ik de opvallendste verschillen. Het plein was in Piranesi’s tijd allereerst veel ruimer, veel opener dan nu. Het Pantheon moet er in die tijd nog grootser uitgezien hebben, zonder aan alle kanten ingesloten te zijn door gebouwen. De marktkraampjes (die volgens de aantekeningen van Piranesi samen een vismarkt vormen) hebben plaats gemaakt voor restaurants en terrassen.

Het opmerkelijkst zijn de twee torentjes die het Pantheon sieren. Vorig jaar oktober wijdde ik daar al een stukje aan (voor wie het gemist heeft: via deze link lees je er meer over), naar aanleiding van een schets van Maarten van Heemskerck waar ik toevallig op stuitte. De torentjes zijn ontworpen door Gian Lorenzo Bernini, in opdracht van paus Urbanus VIII. Begin negentiende eeuw zijn ze weggehaald en sindsdien rusten ze in vergetelheid.

Als ik door het boek blader en Piranesi’s etsen bekijk, gaat dat voor meer dingen op. Niet allemaal zo ingrijpend en opvallend als de torentjes van Bernini, maar bijzonder genoeg om daar eens dieper in te duiken. Zo wandel je met Piranesi door twee verschillende Romes: het Rome uit zijn tijd, dat nog veel geheimen prijs te geven heeft, en het Rome van nu, dat die geheimen vaak diep in zich verborgen houdt. Eens kijken of Piranesi helpt die geheimen te onthullen…

Daarvoor moeten we op pad, dus ik sla het boek dicht, werp nog eenmaal een blik op de plek van de verdwenen torentjes en wandel verder, in de voetsporen van Piranesi, de geschiedenis in…

Wie mee wil wandelen, in Rome of vanuit een lekker luie stoel thuis, leest en kijkt mee in

Rome: van Piranesi naar nu – van kopergravure naar foto
Leo Smink
ISBN 9789085709282
€ 19,50 (ex. verzendkosten)
te bestellen via www.oleo-italia.nl

Download de gratis Ciao tutti app voor nog meer tips

Een reactie

  1. Ciao Saskia,
    Wat fijn dat je boek nu definitieve vormen aan gaat nemen, de lay-out is een heel gepuzzel maar je krijgt er ook iets prachtigs voor terug.
    Leuk idee; dat extraatje !!!

    groetjes Mieke

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *