Het is de droom van iedere toerist: foto’s maken van beroemde bouwwerken, pittoreske pleinen of sfeervolle steegjes zonder dat er mensen te zien zijn. Maar door het almaar toenemende massatoerisme was dat vrijwel onmogelijk, of je moest heel vroeg je bed uit (en dan maar hopen dat niet meer mensen dat plan hadden opgevat).
De wekker rinkelde hier talloze dagen rond vieren, om bekende plekken in alle rust vast te kunnen leggen, zonder mensen in beeld en met een perfecte lichtinval (want los van de drukte is het ochtendlicht een goede vriend van elke fotograaf).
In het voorjaar van 2020 was het, vanwege het zich wereldwijd verspreidende coronavirus, ineens wél mogelijk om overal lege pleinen en verlaten straten te fotograferen. Voor de beroepsfotograaf in eigen stad althans, want reizen was voor de gewone toerist onmogelijk en zeker in Italië mocht men zonder gegronde reden de deur niet uit.
De markantste foto’s van deze fotografen, van onwezenlijk verlaten straten, stegen en pleinen, zijn door historicus Han van Bree verzameld in het boek Verlaten straten, met foto’s uit onder meer Argentinië, Frankrijk, India, Nederland en natuurlijk Italië, dat twintig pagina’s mag vullen.
Je ziet een verlaten Ponte Vecchio (Florence) van bovenaf, met geen enkele voetganger op een plek waar je normaal onder de voet gelopen wordt. Op het Piazza del Duomo in Milaan scharrelen slechts wat duiven, op het enorme Piazza del Plebiscito in Napels zijn de mensen net niet op één hand te tellen en op Piazza San Marco in Venetië lijken zelfs de duiven gevlogen.
Op het Piazza del Popolo in Rome zie je slechts een Romein met zijn hond en een eenzame taxi. De Spaanse Trappen, even verderop, schitteren zonder publiek, de fontein aan de voet van de monumentale trappartij wordt voor het eerst in zijn bestaan niet omringd door mensen.
Een luchtfoto van het Pantheon onthult de rust op het pleintje net achter de kerk, waar Bernini’s olifantje eenzaam de wacht lijkt te houden. Het Sint-Pietersplein is al net zo uitgestorven, voor de Trevifontein staat werkelijk niemand – een beeld dat we tot een paar maanden geleden niet voor mogelijk hadden gehouden.
We kunnen uren naar de foto’s kijken, stuk voor stuk prachtig en pijnlijk tegelijk. We kunnen ze hier in verband met copyright helaas niet publiceren (de namen van de fotografen ontbreken helaas in het boek, dus we kunnen ook geen toestemming vragen). Koop het boek dus zelf, als een unieke herinnering aan een bijzondere tijd, die we – nu de straten niet langer verlaten zijn – hopelijk niet opnieuw zullen beleven.
Verlaten straten – de wereldwijde schoonheid van de leegte | samengesteld door Han van Bree | ISBN 9789000375295 | € 22,50 | uitgeverij Spectrum | bestel Verlaten straten via deze link bij bol.com