5 betoverende plekjes in de omgeving van Pistoia

Dé Toscaanse stad van de kunst? Florence, natuurlijk, of misschien Pisa of Lucca. Prachtig platteland vind je uiteraard ook in de meest populaire vakantieregio van Italië: de Chianti-streek is ongeëvenaard mooi. Met al die pracht en schoonheid in de directe omgeving is het misschien niet zo heel gek dat het kleine, onbekende Pistoia vaak wordt vergeten door toeristen.

Toch is ook Pistoia een paradijs van toscanità: typisch Toscaanse dingen. De stad zelf heeft een mooi historische centrum met een pittoresk Piazza del Duomo, waar zowel het pauselijke verleden als dat van de comune duidelijk naar voren komt.

In de heuvelachtige omgeving van Pistoia vind je bovendien een glooiend landschap vol onontdekte pareltjes. We lichten een tipje van de sluier op en tippen vijf bijzondere plekken in de omgeving van Pistoia.

Villa Rospigliosi, een pauselijke plek

Wanneer je vanaf San Baronto in de richting van Lamporecchio afdaalt, rijd je een prachtig heuvellandschap in. Hier, aan de westelijke helling van de Montalbano, vind je uitgestrekte olijfgaarden, afgewisseld met hier en daar een oude boerderij of een statige villa.

Een van die statige villa’s, gelegen op het landgoed Spicchio, valt extra op door oogverblindende schoonheid. Het is het voormalige landhuis van paus Clemens IX, ontworpen door niemand minder dan Bernini: Villa Rospigliosi.

De adellijke familie Rospigliosi uit Pistoia bezat al sinds de vijftiende eeuw veel landerijen in dit gebied. Kardinaal Giulio Rospigliosi (1600-1669) was de eerste die potentie zag in het oude landhuis in Spicchio, en liet het opknappen.

Toen hij echter in 1667 verkozen werd tot paus Clemens IX, besloot hij dat er een compleet nieuw palazzo gebouwd moest worden. De opdracht voor het ontwerp ging naar Bernini. Een jaar later zond deze laatste een model van de villa naar Rome, en weer een jaar later werd de eerste steen gelegd.

Helaas zou Clemens de prachtige villa nooit met eigen ogen aanschouwen; hij stierf in december van het jaar 1669, nog voor de bouw werd voltooid.

Het is helaas momenteel niet mogelijk om de rijkelijk versierde binnenvertrekken van de voormalige pauselijke residentie te bewonderen, maar het loont de moeite om – net als wij – vanaf het dorpje Lamporecchio via het park omhoog te lopen naar de villa en even in de tuin rond te wandelen.

Agriturismo Abbonbrì

Na de duik in het pauselijke verleden van Pistoia rijden we door naar Montemagno, waar we in de schaduw van het rustieke landhuis van Giuditta en haar moeder Lubiana bijkomen met een heerlijk glas muntlimonade. Giuditta en Lubiana runnen op deze prachtige plek – op geheel eigen wijze en volgens het ritme van de natuur – Agriturismo Abbonbrì.

Natuurlijk willen we meteen weten waar die gekke naam vandaan komt. Lubiana neemt het woord: ‘vroeger, bij ons thuis, was dat een woord voor troep. Als kind kreeg ik vaak te horen dat ik niet overal zoveel abbonbrì moest laten slingeren. Het komt van het Franse a bon prix, oftewel goedkope spullen, rommel.’

Giuditta vertelt verder over de familietradities en het leven op de boerderij. De verfrissende munt die we in ons glas proeven, zo blijkt al snel, komt uit de eigen kruidentuin. Giuditta nodigt ons uit voor een rondleiding door die kruidentuin en een paar minuten later bevinden we ons midden tussen de geurige lavendelstruiken.

Als we ook de moestuin hebben bewonderd is het tijd om aan tafel te gaan. Vanuit de keuken – waar mama Lubiana de scepter zwaait – komen ons de lekkerste geuren tegemoet. We genieten onder andere van versgebakken brood met kruiden en een huisgemaakte crema van ricotta, pasta met verse groenten, en, last but not least, een geweldig dolce op basis van (wilde) venkel. Buonissimo!

Villa La Magia

Dit schitterende pareltje in Quarrata, even buiten Pistoia,  is een van de vroegere Medici-villa’s, waarvan de basis werd gebouwd in het heetst van de strijd tussen de Welfen en de Ghibellijnen. Het nu zo prachtige uitzicht vanaf de heuveltop was in die tijd een noodzaak: zo zag je de vijand immers op tijd aan komen.

Toen de strijd was geluwd, zag men dan ook in dat het zonde was deze plek niet vaker te bezoeken. In opdracht van De’ Medici bouwden verschillende architecten, onder wie Buontalenti, de verdedigingstoren uit tot een unieke villa met inderdaad magische plekken, die je in één oogopslag weten te betoveren.

De villa blijft echter inspireren tot vernieuwing. Zo is er een aantal jaren geleden een thematisch park rondom de villa aangelegd, met werken van kunstenaars die in de villa mochten verblijven om lo spirito del luogo, de geest van de plek, te vertalen in buitengewoon bijzondere kunstwerken, die uiteraard in en om de villa te bewonderen zijn. In combinatie met de zeventiende-eeuwse kunstwerken in de Salone d’Onore en de Sala del Trucco, is de betovering compleet.

Wil je Villa La Magia bezoeken? De villa en de tuinen (met twee prachtige limonaie, citroenkassen) zijn op zondag te bezoeken.

Ecomuseum in de heuvels rondom Pistoia

In de heuvels ten noorden van Pistoia vind je een wel heel bijzonder museum. Hier geen vitrines vol met gevonden voorwerpen, schilderijen aan de muur of beelden om te bewonderen. Nee, het Ecomuseum bestaat uit zes verschillende routes door het gebied, die allemaal een ander thema hebben.

De ijsroute leidt je langs de plekken waar vanaf de zeventiende eeuw natuurlijk ijs werd geproduceerd, met onder andere een stop bij het ‘ijshuis’ La Madonnina. De ijzerroute voert langs de eerste smeedwerken die vanaf de zestiende eeuw in Pistoia en omgeving werden gemaakt en waar het gebied nog steeds bekend om staat. De route leidt onder andere over de hangende brug in Mammiano en naar de tuinen in Pontepreti.

Naast de ijs- en ijzerroute is er een route langs religieuze kunst, een natuurroute, een steenroute en een route langs plekken die je een kijkje geven in het dagelijks leven in dit gebied, met onder andere een bezoek aan de speelgoedwerkplaats in Rivoreta en de Giamba-molen.

Wil je een van de ecoroutes lopen, ga dan eerst naar het centrale informatiepunt van het Ecomuseo della Montagna Pistoiese in het Palazzo Achilli in Gavinana.

Cutigliano

Dit kleine dorpje is misschien wel het best bewaard gebleven en meest typische dorpje in de heuvels rondom Pistoia. Alle ingrediënten voor fotogenieke doorkijkjes zijn aanwezig: nauwe, steile straatjes, oude palazzi, antieke zuilen en beelden, een hooggelegen positie…

Het mooist is misschien wel het veertiende-eeuwse Palazzo dei Capitani, vol met familiewapens van de voormalige capitani. Boven de deur hangt zelfs het wapen van Leo X, een van de Medici-pausen. Alsof de tijd stil is blijven staan…

’s Zomers waan je je in het dorpje helemaal terug in de tijd. Dan wordt er namelijk een middeleeuws festival gehouden, met oude ambachten, authentieke lekkernijen en middeleeuwse spelen.