Bewonder de fresco’s in de Libreria Piccolomini in de Duomo van Siena

De Libreria Piccolomini (Piccolomini-bibliotheek) is een van de hoogtepunten van een bezoek aan de Duomo van Siena. De bibliotheek werd in 1495 gebouwd in opdracht van kardinaal Francesco Todeschini Piccolomini, die later paus Pius III zou worden.

Hij liet de bibliotheek ontwerpen ter nagedachtenis aan zijn oom, paus Pius II, die een waardevolle handschriftverzameling had aangelegd.

De kleurrijke fresco’s die op de wanden van de bibliotheek te zien zijn, zijn geschilderd door de vroege renaissancemeester Pinturicchio. Ze worden wel beschouwd als zijn belangrijkste werk. Pinturicchio heeft zich er dan ook niet zomaar vanaf gemaakt. Zijn schilderingen, die taferelen laten zien uit het leven van de humanist Enea Silvio Piccolomini, de latere paus Pius II, zijn adembenemend mooi.

Boven de ingang van de bibliotheek, aan de linkerzijde van de Duomo, is direct al de eerste prachtige scène te zien, met de kroning van paus Pius III.

De eerste blik die je in deze bibliotheek werpt maakt je werkelijk sprakeloos. Het prachtig versierde plafond, met in het midden het wapen van de familie Piccolomini, de schitterende fresco’s, de gedetailleerd opgetekende manuscripten, de vloer waarin het maantje van het wapen telkens terugkomt… Kijk maar mee!

Eenmaal binnen in de bibliotheek ‘lees’ je de fresco’s vanaf de rechterzijde van de vensters. Op het eerste fresco zie je de dan pas 27-jarige Enea Silvio Piccolomini die op weg is naar het concilie van Basel. Tussen Elba en Corsica komt het schip waarmee hij reist echter terecht in een storm, waardoor het in de richting van de kust van Afrika wordt gedreven.

Op het tweede fresco heeft Piccolomini het concilie achter de rug en is hij verder noordwaarts getrokken, naar koning James I van Schotland, om een verbond met deze vorst te sluiten. Piccolomini is de figuur in het rood, die links van de koning staat.

Het derde fresco toont Piccolomini in Frankfurt, waar hij door keizer Frederik III tot hofdichter wordt benoemd. Hij krijgt een lauwerkrans; een herinnering aan de oude Grieken en Romeinen.

Piccolomini heeft veel gereisd, zo blijkt uit de fresco’s. Op de vierde schildering zien we hem namelijk bij paus Eugenius IV, aan wie hij een boodschap van keizer Frederik III moet overbrengen. Hoewel deze gebeurtenis oorspronkelijk plaats zou hebben gevonden in de slaapkamer van de paus, heeft Pinturicchio gekozen voor een formelere setting.

Op het vijfde fresco bevindt Piccolomini zich in de stad waar wij ons nu ook bevinden, in Siena. Als aartsbisschop van Siena stelt hij keizer Frederik III voor aan zijn latere verloofde Eleonora van Aragon, bij de Porta Camollia.

Op de achtergrond is de Duomo van Siena in alle pracht en praal te zien, net als de Torre del Mangia. Het is goed te zien dat de stad vroeger veel meer torens telde, zoals we die nu nog kunnen zien in bijvoorbeeld San Gimignano.

Het zesde fresco laat ons kennismaken met paus Calixtus III, die Piccolomini de rode kardinaalshoed aanreikt. Deze feestelijke gebeurtenis vond plaats in 1456.

De aandacht van de kijker wordt echter naar het midden van het fresco getrokken, naar de prachtige Madonna met kind die geflankeerd wordt door de heilige Jakob en de heilige Andreas, de beschermheiligen van de familie Piccolomini.

Het misschien wel belangrijkste fresco is de zevende schildering op rij. Hier wordt Enea Silvio Piccolomini gekroond tot paus Pius II. Deze belangrijke ceremonie vond plaats op 3 september 1458, in de San Giovanni in Laterano in Rome, die toen nog de belangrijkste kerk van het Vaticaan was.

Het achtste fresco toont paus Pius II in vol ornaat. De scène speelt zich af tijdens het concilie van Mantua in 1459, waar Pius II oproept tot een kruistocht tegen de Turken. De oude man in het groen, die links op het fresco knielt en een boek in zijn handen heeft, is de patriarch van Constantinopel.

Het negende fresco vertelt het verhaal van de heiligverklaring van Catharina van Siena. De overleden Catharina ligt aan de voeten van paus Pius II, die op 29 juni 1461 na een lang proces tot heiligverklaring overgaat. Onder het publiek zien we (links onder in de hoek) een portret van een jonge Rafaël en een zelfportret van Pinturicchio (de jongemannen met de zwarte en de rode baret).

Het tiende en laatste fresco toont een zieke en ernstig verzwakte paus Pius II, die in juni 1464 in Ancona het startsein geeft voor de kruistocht tegen de Turken waaraan hij zelf zo graag deel had willen nemen. Op de achtergrond zeilen de schepen van de Venetiaanse vloot de haven binnen.

Uiteraard geven de foto’s slechts een indruk van hoe mooi de schilderingen van Pinturicchio in het echt zijn. Neem tijdens een bezoek aan de Duomo van Siena dan ook echt de tijd om deze fresco’s tot in detail te bekijken. Je zult versteld staan van wat – en wie – je er allemaal op zult ontdekken.

In de bibliotheek wordt ook vandaag de dag nog steeds een groot deel van de bijzondere en waardevolle manuscripten uit de collectie van de Piccolomini’s tentoongesteld, met miniaturen van onder andere Liberale da Verona en Girolamo da Cremona. Helaas zijn die wat moeilijk te fotograferen achter glas, maar dat is voor jullie een reden om ze met eigen ogen te gaan bewonderen!