De Chiesa di Santo Spirito in Florence – kleurrijke ontwerpen voor een kale voorgevel

Florence kent naast de kale façade van de San Lorenzo, die ik jullie gisteren liet zien, nóg een kerk met een kale voorgevel. Daarvoor moeten we wel naar de wijk Oltrarno, aan de overkant van de Arno.

Daar vind je het gezellige Piazza di Santo Spirito, een plein dat wordt gedomineerd door de gele voorgevel van de Santo Spirito. Hoewel de kale voorgevel wellicht anders doet vermoeden, is deze kerk een van de mooiste van Florence. Michelangelo kwam er graag en Bernini zou zelfs ooit hebben gezegd dat hij deze kerk het mooiste godshuis ter wereld vond.

De kerk is gebouwd naar een ontwerp van Brunelleschi, net als de Duomo en de San Lorenzo. In eerste instantie wilde Brunelleschi de kerk met het gezicht naar de Arno aanleggen. De bewoners van de huizen op het stuk tussen het huidige plein en de rivier lagen echter lange tijd dwars, waardoor de plannen uiteindelijk werden gewijzigd.

In 1444 ging de bouw echt van start, maar twee jaar later overleed Brunelleschi plotseling en stokten de werkzaamheden, zoals ook bij de San Lorenzo het geval was. Hoewel de bouw in 1452 weer werd opgepakt, stokte de bouw al snel opnieuw, toen de kerk in maart 1471 werd verwoest door een grote brand.

De voormalige refter in het klooster links van de kerk, waar nu het museum Fondazione Salvatore Romano is gevestigd, is het enige deel van het originele ontwerp dat overeind is gebleven. Hier vind je prachtige fresco’s van Andrea Orcagna, met als onderwerp het laatste avondmaal en de kruisiging van Jezus, en werken van onder anderen Donatello en Ammannati. Het museum is vernoemd naar een Napolitaanse kunstliefhebber die zijn verzameling aan beelden aan het klooster schonk.

De kerk zelf herbergt een crucifix dat Michelangelo voor de abt van het klooster zou hebben gemaakt om hem te bedanken voor zijn verblijf aldaar. Volgens de overlevering zou Michelangelo van deze abt bovendien de mogelijkheid hebben gekregen de lijken van het bijbehorende hospitaal te bestuderen. Ook is er een prachtige Madonna met kind te zien van Filippino Lippi, die op de achtergrond de iets verderop gelegen Porta San Frediano heeft geschilderd.

Brunelleschi maakte ook een ontwerp voor de façade van de Santo Spirito, maar dit is nooit uitgevoerd. Na al die eeuwen is de voorgevel dus nog steeds heel kaal, net als die van de San Lorenzo. Hoewel deze simpele, gele voorgevel eigenlijk wel heel mooi staat, zeker in het zachte zonlicht, wordt er door de Florentijnen nog wel eens verlangend uitgekeken naar een nieuw ontwerp. In Caffè Ricchi, een koffiebarretje aan het Piazza di Santo Spirito, vind je een keur aan ontwerpen voor de gevel van de kerk, variërend van het logo van Gucci tot een fauteuil met een kat en een bord spaghetti. Kijk maar mee: