Rozenregen in het Pantheon – bijzonder ritueel met Pinksteren in de woorden van Rosita Steenbeek

We maken vandaag een uitstapje naar Rome, voor het jaarlijkse pinksterritueel in het Pantheon. De Romeinse brandweer laat tijdens de Pinkstermis rozenblaadjes door de oculus (het gat in de koepel) naar beneden dwarrelen, als symbool voor de vurige tongen die de Heilige Geest met Pinksteren op Maria en de Apostelen liet neerdalen. In Terug in Rome beschrijft Rosita Steenbeek dit feestelijke gebeuren:

‘Op Piazza della Rotonda staat een grote brandweerauto knalrood te glanzen in de zon. Daarachter klatert de fontein met de naam van paus Gregorius XIII erop, die deze fontein samen met achttien andere liet ontwerpen om te vieren dat het Aqua Virgo weer ging stromen.

Dat water, dat voor het eerst Rome binnen vloeide op 9 juni van het jaar 19 voor Christus en de baden van de Thermen van Agrippa vulde, werd stilgelegd toen de Goten de aquaducten verwoestten. Maar in 1572 kwam het water weer tot leven en nu kunnen we het ook zien bruisen in de Trevifontein en La Barcaccia op de Piazza di Spagna. Later werd deze fontein voor het Pantheon opgetuigd met maskers en dolfijnen, en de obelisk waarop Ramses II geprezen wordt, die ooit de Isistempel sierde hier vlakbij.

Op mijn stamterras zitten alleen een paar duiven.
Veel mensen verdringen zich voor de ingang van het Pantheon. De enorme bronzen deuren zijn ontsnapt aan de smeltlust van paus Urbanus VIII, die vele andere onderdelen van het Pantheon liet omvormen tot kanonnen en het baldakijn boven het altaar in de Sint-Pieter.

Naast de deuren zijn reliëfs te zien van bloemenguirlandes. Die waren niet aanstootgevend. Reliëfs met heidense voorstellingen zijn daarentegen vervangen door stenen met namen van pausen. In de nissen aan beide kanten van de poort stonden ooit beelden van Augustus en Agrippa. […]

Een paar mannen in mooie uniformen waarschuwen dat je als je naar binnen gaat er pas over twee uur weer uit mag. Veel mensen deinzen terug. Er klinkt gezang in de grote ronde ruimte waar een baan licht binnenvalt door het gat in de koepel. […]

Omdat de heilige Geest zichtbaar werd in de vorm van vlammetjes boven de hoofden van de apostelen, heeft de brandweer een speciale band met dit feest. Venit Creator Spiritus! Er wordt gezongen met heldere stemmen. Kom Schepper Geest! Op het juiste moment vliegt een duif binnen die wat lekkers brengt aan haar jonkies boven in de koepel. In de grote nis tegenover de ingang staan in het rood gehulde priesters rond het altaar. […] ‘Vruchten van de Heilige Geest zijn liefde, vreugde, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, geloof, zachtmoedigheid, zelfbeheersing.’

Ik kijk naar de koepel, dat wonder van bouwkunst. Een van de geheimen van de duurzaamheid is dat er steeds lichtere steen is gebruikt, steeds meer puimsteen werd gemengd, hoe verder de koepel naar de hemel reikte. Bovendien werd er lang geroerd in het cement totdat de laatste luchtbel eruit was en wordt de wand naar boven toe steeds dunner.

De mannen staan roerloos.‘Steek het vuur van uw liefde aan!’ Even later wordt plechtig de hostie binnengedragen en een grote rode mand met witte rozen, een cordon van mannen en vrouwen in lange capes eromheen. […] Er klinkt verstild Gregoriaans gezang. Dan draaien de brandweerlieden zich om en vormen een cirkel onder de opening. Ze doen de gelige schermen, waarmee ze zich gewoonlijk tegen de vlammen beschermen, voor hun gezicht. Ze vouwen hun handen.

Iedereen kijkt naar boven, vol spanning, naar de blauwe hemel achter het ronde gat. Fons vivus, ignis, caritas. Levende bron, vuur, liefde. Dan dwarrelen rode rozenblaadjes naar beneden. Ze blijven maar neerdalen, opvlammend in de baan licht. Ze dwarrelen neer op de marmeren vloer, op de hoofden, de armen, de boezems, in een kinderwagen, in de haren van de in het rood gehulde priesters, op de helmen van de brandweerlieden.

Een sterke rozengeur verspreidt zich door de ruimte. De marmeren vloer raakt volledig overdekt met een dikke laag blaadjes. Mensen zijn stil, sprakeloos. Het gaat maar door. Wel een kwartier.

In die mengeling van antieke geschiedenis, christelijke boodschap en beeldende kunst daalt de Heilige Geest in de vorm van die rode vlammetjes op ons neer. Iedereen is lange tijd stil en dan barst het gekwetter in alle talen los.’

© Rosita Steenbeek

Het volledige verhaal over de rozenregen in het Pantheon is te lezen in Rome, dat Terug in Rome, Thuis in Rome en Parels van Rome omvat. Belevenissen in het heden worden afgewisseld met gebeurtenissen in het antieke Rome.

Rosita Steenbeek eet ondergronds in een pizzeria, gebouwd tussen de muren van de Thermen van Agrippa, ze ontmoet kleurrijke personages , zoals Tiberschuimster Valentina, ze bezoekt de villa met de bunker van Mussolini en de sacristie van de paus. Wederom wordt duidelijk dat het gewone leven in Rome nooit gewoon is!

Rome | Rosita Steenbeek | ISBN 9789026337369 | € 23,99 | bestel Rome via deze link bij bol.com (ook verkrijgbaar als e-book)