In april 2017 werd Venzone, een dorpje in Friuli-Venezia Giulia, in één klap beroemd. De kijkers van het Italiaanse reisprogramma Alle falde del Kilimangiaro kozen in die maand namelijk il borgo più bello d’Italia, het mooiste dorpje van Italië – en de meeste stemmen waren voor Venzone. De Nederlandse Elbrich, die als gids in Friuli-Venezia Giulia werkt, neemt ons vandaag mee naar Venzone, voor een kennismaking met dit mooiste dorpje van Italië. Elbrich: ‘Het is een hele eer voor een klein dorp en voor Venzone was deze verkiezing nog eens extra eervol. Het gehucht van ongeveer tweeduizend inwoners werd namelijk …

Hoewel Italië veel bijzondere wijnen kent, steekt de Barolo er met kop en schouders bovenuit. Hij wordt niet voor niets ‘koning van de wijnen en wijn van koningen’ genoemd. Barolo wordt alleen gemaakt van de Nebbiolo-druif. Een Barolo moet iets langer dan drie jaar rijpen, waarvan anderhalf jaar in houten vaten, maar het komt de smaak alleen maar ten goede als de wijn ook in de fles nog lang op smaak kan komen. Neem ook bij het drinken de tijd voor een Barolo. Dankzij de grote hoeveelheid tannine moet je de wijn zeker een uur laten chambreren, anders is het zonde van die dure fles… Een Barolo mag volgens …

Op reis in Italië bezoeken we graag een van de borghi più belli d’Italia, de mooiste dorpjes van het land. In deze vaak van oorsprong middeleeuwse dorpjes lijkt het alsof je een paar generaties terug in de tijd stapt. Dat geldt zeker ook voor Ronciglione, een van de middeleeuwse pareltjes in Tuscia, de streek tussen Viterbo en Rome, vlak bij het Lago di Vico. Misschien ken je het wel als het geboortedorp van Marco Mengoni, de winnaar van het Festival di Sanremo en daarmee ook de Italiaanse deelnemer aan het Eurovisie Songfestival. Ronciglione werd dit jaar bovendien verkozen tot borgo …

In de Valdichiana (of Val di Chiana), de vallei in Toscane die zich uitstrekt over de provincies Arezzo en Siena, ligt het middeleeuwse dorpje Lucignano. Met zijn middeleeuwse muren, cirkelvormige stratenplan en de Albero dell’Amore (‘de boom der liefde’) is het met recht een van de borghi più belli d’Italia, de mooiste dorpjes van Italië. Bovendien wappert er een Bandiera Arancione, een keurmerk dat aan dorpjes wordt toegekend door de Touring Club Italiano, als een kwalificatie voor de gastvrijheid van deze bijzondere plaatsen. Als je ronddwaalt door de kleurrijke straatjes, snap je meteen waarom Lucignano ook wel de parel van …

Na het oversteken van de grens tussen de regio’s Emilia-Romagna en Le Marche is Gradara het eerste dorpje dat je tegenkomt. Het burchtdorpje prijkt op de lijst van de borghi più belli d’Italia, de mooiste dorpjes van Italië. Je ziet het al van ver aan de horizon opdoemen, met dank aan de indrukwekkende burcht die nog zo goed als volledig intact is gebleven. En dat terwijl dit kasteel er al eeuwenlang staat! Gradara in Dantes Divina Commedia Zelfs Dante noemde de burcht van Gradara al, in zijn La Divina Commedia – om precies te zijn in zijn Inferno, de hel. …

Hoewel San Leo maar een piepklein dorp is, prijkt het op de lijst van de borghi più belli d’Italia, de mooiste dorpjes van Italië. Ook wappert de Bandiera Arancione er, de oranje vlag die door Touring Club Italiano wordt toegekend aan gastvrije dorpjes. Umberto Eco noemde San Leo ‘la più bella città d’Italia’, de mooiste stad van Italië, en ook Dante Alighieri schreef over dit dorpje in zijn Divina Commedia. Genoeg redenen dus om een bezoek te brengen aan dit prachtige plaatsje in de regio Emilia-Romagna! Het mooiste militaire bouwwerk in Italië Ooit was San Leo, net als San Marino, …

Qua oppervlakte bestrijkt de regio Abruzzo, in het midden van Italië, ongeveer een derde van Nederland. Abruzzo telt echter slechts 1,3 miljoen inwoners, waardoor er veel ruimte is voor ongerepte natuur. Bijna de helft van de regio behoort dan ook tot een beschermd nationaal park of natuurreservaat, waar zeldzame diersoorten zoals de steenarend, de wolf en de bruine beer leven. Niet voor niets noemt men Abruzzo ook wel de groenste regio van Italië, met als symbool de gems, die tot voor kort met uitsterven werd bedreigd. De negentiende-eeuwse Italiaanse diplomaat en journalist Primo Levi (niet te verwarren met de schrijver …

Vanuit hun huis in Vibonati, in de Cilento, zien Marga en Hans in de verte de hoge toppen van Il Pollino, het grootste nationale park van Italië. Net als in het Parco Nazionale del Cilento kan er tot in mei nog sneeuw op de bergtoppen liggen. Beide nationale parken liggen dicht bij elkaar en zijn opvallend groen, iets wat je wellicht niet zou verwachten in het diepe zuiden van Italië. In het hart van het Parco Nazionale del Pollino ligt het dorpje Viggianello, waar Marga en Hans je graag mee naartoe nemen. Marga en Hans: ‘Viggianello is een van de …

Diano Castello is een van de borghi più belli d’Italia, de mooiste dorpjes van Italië. Je vindt er dan ook veel fotogenieke hoekjes: Het ligt vlak bij de kust van Ligurië, die tot in de elfde eeuw hevig werd geteisterd door piraten. De zeerovers hielden in bepaalde periodes zo bruut huis, dat het nodig was om de dorpjes direct aan zee te verlaten en hogerop een veiliger heenkomen te zoeken. Dat was makkelijker gezegd dan gedaan. Je kunt je voorstellen dat het bijvoorbeeld lastiger was om voedsel te verbouwen en vaak had men op deze plekken geen directe toegang tot …

Santa Fiora is een van de borghi più belli d’Italia, de mooiste dorpjes van Italië. Het ligt op de hellingen van de Monte Amiata, een uitgedoofde vulkaan in de Maremma, de streek in het zuiden van Toscane. Het dorpje is de trotse eigenaar van een Bandiera Arancione, de oranje vlag waarmee Touring Club Italiano de meest gastvrije dorpjes van Italië aanduidt. Hoewel Santa Fiora niet groot is, valt er genoeg te zien en te beleven. Zo ligt er in het hart van het dorp, net als in Bagno Vignoni, een enorm waterbassin. We delen een aantal plekken die je niet …

Benvenuti a Vipiteno, een van de borghi più belli in Trentino-Alto Adige. Dit plaatje van een plaatsje, dat in het Duits Sterzing wordt genoemd, ligt op bijna duizend meter hoogte, op het kruispunt van de Brennerpas, Jaufenpas en Penserjoch. Gedurende de Romeinse overheersing wordt voor het eerst melding gemaakt van de nederzetting Vipitenum. In 1180 komt het plaatsje onder de oud-Beierse naam Sterzengum voor het eerst in een oorkonde voor. Graaf Meinhard II van Tirol verleent Vipiteno in 1280 stadsrechten en handelsprivileges en zet daarmee de aanzet tot grote bloei. In de vijftiende eeuw wordt de zilverwinning een belangrijke bron …

Een groep monniken stichtte in de twaalfde eeuw de Abbazia di Morimondo, op de oever van de Ticino, op ongeveer dertig kilometer afstand van de Duomo van Milaan, ten zuidwesten van de stad. De abdij groeide uit tot een kleine borgo, die de naam Morimondo kreeg en die zich om de abdij heen schaart zoals kleine eendjes onder moeders vleugels kruipen. Het resultaat is een nog altijd bijzonder idyllische en bijna magische plek, een van de meest unieke plekken van alle borghi più belli d’Italia. De kerk van de abdij heeft een mooi houten koor, achter het grote altaar, en …

Net als in Saludecio, Orgosolo en Tinnura vind je in Dozza (een van de borghi più belli d’Italia, de mooiste dorpjes van Italië) kleurrijke muurschilderingen, die gemaakt zijn door kunstenaars uit de omgeving. Een wandeling door het dorpje is alsof je door een openluchtmuseum wandelt. Geniet van de verschillende afbeeldingen die je onderweg tegenkomt en fotografeer de kunstwerken die het dorpje extra cachet geven. We maken alvast een virtueel rondje: Bezoek in Dozza ook de Santa Maria Assunta in Piscina en neem de tijd voor een glas van de lokale wijn, de Albana, de allereerste witte wijn in heel Italië die …

Ter ere van het tienjarig jubileum van Ciao tutti neem ik je in deze Special mee naar de tien mooiste dorpjes en steden van Umbrië: het kleurrijke bloemenstadje Spello, het middeleeuwse Bevagna, de wijndorpjes Montefalco en Torgiano, het betoverende Castiglione del Lago aan het Lago Trasimeno, het pittoreske Piediluco aan het gelijknamige meer, het waterrijke Rasiglia, Monte Castello di Vibio met zijn piepkleine theater en magische beeldentuin, het sfeervolle Spoleto en tot slot het gracieuze Todi. Stuk voor stuk perfecte plaatsjes voor een dagje uit tijdens je vakantie in Umbrië, als afwisseling van de bekendere plaatsen als Assisi, Perugia, Orvieto en Gubbio. Op Ciaotutti.nl vind je voor deze en andere plaatsen in Umbrië natuurlijk ook volop tips – via deze link bekijk je bijvoorbeeld onze kaart van Umbrië met ál onze tips voor deze groene regio – maar op de volgende pagina’s dompel je je onder in mijn tien favoriete plaatsen in Umbrië. Buon viaggio! Saskia P.S. De Ciao tutti Special is een digitale uitgave. Na bestelling ontvang je zowel op de website als in je email, een link om de Ciao tutti Special te downloaden in PDF-formaat. Je kunt 'm vervolgens opslaan en op meerdere apparaten (je computer,  laptop, smartphone en/of tablet) van alle moois in deze Special genieten.

Nog helemaal onder de indruk van de prachtige tour door het Parco Nazionale dell’Aspromonte reizen we richting de oostkust van Calabrië. We komen even op adem bij Agriturismo Macrì, waarna we op verkenning gaan in Gerace, een van de mooiste dorpjes van Calabrië. Agriturismo Macrì Agriturismo Macrì maakt deel uit van Azienda Barone Macri, een boerderij aan de rand van het dorpje Gerace, die sinds 1991 in bedrijf is. Men werkt hier niet alleen honderd procent biologisch, maar ook volgens het zero chilometro-principe, hetgeen betekent dat ze uitsluitend eigen producten of producten uit de nabije omgeving aanbieden. Het landgoed is …

Sinds kort maakt Palazzuolo sul Senio deel uit van i borghi più belli d’Italia, de mooiste dorpjes van Italië. We laten je graag alle mooie plekken van deze borgo zien, van het Palazzo dei Capitani tot prachtig geplaveide straatjes waar slechts een Ape je eraan herinnert dat je niet in de middeleeuwen bent beland. Palazzuolo sul Senio is een charmant dorpje in de Alto Mugello, het noordelijke deel van de Mugello. Het ligt midden in de Apennijnen, tegen de grens van Toscane en Emilia-Romagna. De weg ernaartoe is al een feestje, zeker in de herfst. Na het verlaten van de …

In het groene hart van Italië, vlak bij de grens met de regio Toscane, ligt het op vier na grootste meer van Italië, het Lago Trasimeno, in Nederland ook wel bekend als het Trasimeense meer. Het meer is een heerlijke plek om vakantie te vieren. Zo loop je overdag heerlijk door een stad als Perugia om vervolgens aan het eind van de dag een frisse duik te nemen in het meer en te genieten van een schitterende zonsondergang. Een van de hoogtepunten van een verblijf aan het meer is een bezoek aan Castiglione del Lago. Dit dorpje mag het predicaat …

Locorotondo is een van de mooiste dorpjes in Puglia, met een heel ontspannen sfeer. Het heeft een heerlijk rustig centrum dat alleen voor voetgangers toegankelijk is (parkeren kan gratis op het Largo Mitrano en de Viale Olimpia, bij het stadion). Je wandelt er door smalle straatjes met stralend witte huizen en hier en daar felgekleurde bloemen of vrolijk wapperende was. Locorotondo is zo’n dorpje waar je eindeloos kunt dwalen en de tijd vergeten. Locorotondo dankt zijn naam aan het rond lopende stratenplan, locus rotundus in het Latijn. Maar niet alleen het stratenplan is bijzonder. Ook de smalle, rechthoekige huizen die …

Van alle Italiaanse regio’s trekt Veneto jaarlijks de meeste toeristen. Natuurlijk gaat het grootste deel daarvan naar Venetië en naar Verona, maar er is veel meer te zien en te doen in dit gebied, zeker als je de steden achter je laat en het groene platteland verkent, vol wijngaarden waar de druiven voor flessen vol bruisende prosecco groeien. Ciao tutti’s Tim huurde een Vespa bij Vespa Rent Dolomiti in Vittorio Veneto. Aan de hand van de routes en tips die eigenaar Paolo heeft uitgestippeld, ontdekt hij de mooiste dorpjes van de regio Veneto. Besneeuwde bergtoppen en prille proseccodruiven Tim: ‘Zo’n …

Scarperia behoort tot de borghi più belli d’Italia, de mooiste dorpjes van Italië. Het ligt ongeveer dertig kilometer ten noorden van Florence, in het groene landschap van de Mugello. Het dorpje dankt zijn naam aan zijn ligging: aan de voet, alla scarpa, van de Apennijnen. Vroeger vormde het een belangrijke stop langs de Via Bolognese, een handelsroute die je helemaal tot aan Bologna voert. Nog altijd loopt deze weg dwars door het centrum heen. Het kloppend hart van Scarperia is het Piazza dei Vicari, met daaraan onder meer het Palazzo dei Vicari, het voornaamste gebouw van Scarperia. Door verschillende restauraties …

Mondavio is een van de borghi più belli, de mooiste dorpjes, van Le Marche. In het wapen van het burchtstadje ontwaren we een duif. De naam van deze borgo is dan ook afgeleid van het Latijnse Mons Avium, ‘berg van de vogels’. Op de plek waar nu het dorpje ligt, op een heuveltop tweehonderdtachtig meter boven zeeniveau, zou vroeger een Franciscaner klooster hebben gestaan, op een stuk grond dat door de familie Ricci aan de heilige Franciscus zelf was geschonken. De heilige zou een bijzonder plekje in zijn hart hebben gehad voor deze berg, vanwege de mooie natuur en de talrijke vogels op de berg. We kunnen de …

Castiglione di Sicilia is een van de borghi più belli, mooiste dorpjes, van Sicilië. Het ligt op grote hoogte, op een rots boven de Alcantara-kloof. Ooit kon je hier zesendertig verschillende kerken bezoeken. Nu zijn er nog maar een paar over, waaronder de Sant’Antonio, de SS. Apostoli Pietro e Paolo en de Basilica della Madonna della Catena. Minstens zo mooi is het Castello di Ruggero di Lauria, dat een belangrijke rol speelde tijdens de Siciliaanse revolutie. Wijn proeven in en om deze Città del Vino Beloon jezelf na een wandeling met een glas Etna DOC bij La Dispensa dell’Etna. Castiglione …

Het Siciliaanse Cefalù was het decor voor verschillende scènes in de film Cinema Paradiso. Zowel locals als toeristen weten de weg naar Cefalù prima te vinden, niet alleen vanwege de gezellige sfeer maar ook vanwege de schitterende stranden in de nabijheid van het historische centrum, dat op de Werelderfgoedlijst van Unesco staat en dat nog altijd een middeleeuwse sfeer ademt. Dwaal door de smalle straatjes, bedekt met authentieke straatsteentjes, slenter langs de vele kerkjes, een oud badhuis en pittoreske huisjes. Het is dan ook niet voor niets een van de borghi più belli d’Italia. Vanaf veel plekken kijk je uit op witte …

Zo’n tweehonderdvijftig dorpjes in Italië mogen zich de trotse dragers van het keurmerk I borghi più belli d’Italia noemen. Het zijn daarmee officieel ‘de mooiste dorpjes van Italië’. Mooi zijn ze inderdaad, met hun sfeervolle straatjes, bijzondere pleinen en musea, fotogenieke doorkijkjes en hun lange, indrukwekkende historie. In onze vorige Specials zetten we de mooiste dorpjes in het noorden van Italië en de mooiste dorpjes in het midden van Italië al op een rijtje. Nu reizen we een stukje verder, naar het zuiden van de laars, met de regio’s Campanië, Calabrië, Basilicata, Puglia, Sicilië en Sardinië, met een bezoek aan alle …