Ciao tutti – ontdekkingsblog door Italië de beste tips voor Italië
Wachttorens, mijlpalen en tumuli: het zijn overblijfselen uit de tijd dat Nederland, België en Luxemburg tot het Romeinse rijk behoorden. Een bekend beeld is dat van Romeinse soldaten en hun verblijfplaatsen, maar hoe groots was hun geschiedenis in onze streken?
In het boek Romeinse sporen geeft Herman Clerinx ons antwoord op die vraag. In deze rijk geïllustreerde reisgids neemt hij ons mee naar precies 309 plekken waar de Romeinse geschiedenis nog altijd te vinden is. Clerinx brengt deze geschiedenis tot leven, maar geeft ook praktische routebeschrijvingen zodat iedereen een reis naar het verleden kan maken zonder te verdwalen.
Soldaat in kerktoren
Wij reizen vandaag naar Dodewaard. Clerinx: ‘Slaperig ligt de kerk van Dodewaard bij de Waal en de Betuwe, verscholen achter de dijk. Er valt niets bijzonders te zien, behalve de kerktoren. Daarin zit een grafsteen van bijna anderhalve meter gemetseld, waarmee een Romeinse soldaat werd herdacht.
Of liever: in de toren zit een kopie van de steen nadat in 1863 het origineel werd verwijderd. Dat bevindt zich in het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden.’
foto: Rijksmuseum van Oudheden Leiden
De grafsteen toont de overledene, liggend op een sofa. Voor hem staat een driepotig tafeltje waarop een schaaltje met voedsel staat en een drinkbeker. Op de grond staat een vierkante fles, terzijde een bediende. De overledene houdt in zijn linkerhand een servet vast. Boven het dodenmaal bevindt zich nog een fries waarop een sfinx is weergegeven, geflankeerd door leeuwen.
Clerinx: ‘Aangenomen wordt dat de steen al tijdens het bouwen van de kerk in de toren was aangebracht, vermoedelijk rond of niet te lang na 1100. Waarom weet niemand. Per slot van rekening ging het om een heidense gedenksteen, die je niet onmiddellijk in een christelijk gebouw zou verwachten.
Maar in de praktijk kwam zoiets vaker voor; om onduidelijke redenen werden ook in plaatsen als Millingen aan de Rijn, Kessel-Lith en Horn Romeinse grafstenen in de kerk verwerkt. Dienden ze als versiering? Wilde men aantonen dat het christendom het heidendom had overwonnen?
Of volgden de bouwmeesters de redenering van de Duitse keizer Frederik Barbarossa (1155-1190)? Die had in het nabije Nijmegen een burcht vol Romeinse elementen gebouwd, om te bewijzen dat hij de ware erfgenaam van het Romeinse Rijk was.’
Behalve naar Dodewaard neemt Clerinx ons mee naar Romeinse sporen in Antwerpen (met de mythe van Brabo die de reus verslaat), naar Aarlen (met een heuse dromedaris), naar Aardenburg en naar nog eens 305 Romeinse plekken in Nederland, België en Luxemburg. Wie in de voetsporen van de Romeinen wil treden, kan zijn hart ophalen en modern spoorzoeken, om even terug in de tijd te duiken.
Romeinse sporen | Herman Clerinx | ISBN 9789025303693 | € 31,99 | uitgeverij Athenaeum | bestel Romeinse sporen via deze link bij bol.com
