Villa van Poppaea – Oplontis (Torre Annunziata)

Saskia: ‘Gisteren wilde ik eigenlijk de grote expositie over Nero in het Colosseum bezoeken met een vriendin die even een paar dagen in Rome was. Bij het zien van de lange rijen voor de ingang zakte de moed ons echter in de schoenen.

Niet vanwege de wachttijd, die is prima te omzeilen als je een kaartje koopt bij de ingang van de Palatijn, aan de overkant van het Colosseum (het kaartje is namelijk geldig voor het Colosseum, het Forum Romanum en de Palatijn), maar vanwege het enorme aantal Italiaanse scholieren.

De onderwijzers in Italië nemen zo’n schoolreis vaak zeer serieus en bekijken met hun klas vaak ook vitrine per vitrine bij een expositie, hetgeen het voor ons toch wel wat moeilijk zou maken om de expositie op ons gemak en in alle rust te bekijken.

We besloten eerst even koffie te gaan drinken om een alternatief plan te bedenken. Mijn vriendin, die al jarenlang in Italië gidst, vroeg of ik wel eens de villa van Poppaea had gezien, in de buurt van Napels. Op mijn ontkennende antwoord sprong ze enthousiast van haar stoel en trok ze mee de metro in.

Binnen no time zaten we in de trein naar Napels. Onderweg vertelt mijn persoonlijke gids me alles wat er te vertellen valt over de villa van Poppaea, Nero’s tweede vrouw, die ook wel bekend staat als Villa Oplontis.

Oplontis was een Romeinse plaats in de buurt van Napels, op de plek van het huidige Torre Annunziata. Bij de uitbarsting van de Vesuvius in het jaar 79 werd Oplontis, net als Pompeii, door as, puimsteen en modder bedekt. De naam Oplontis is overigens slechts bewaard gebleven dankzij de zogenaamde Tabula Peutingeriana, een Romeinse wegenkaart uit de derde eeuw na Christus. Veel archeologen vermoeden dat Oplontis geen zelfstandige gemeente was, maar een buitenwijk van Pompeii, waar de rijke inwoners een grote villa lieten bouwen.

Zo ook Nero, die er een villa heeft laten bouwen voor zijn tweede vrouw, Poppaea. Althans, zo gelooft een deel van de geschiedkundigen. Zoals Mary Beard schrijft in haar boek Pompeii – Het dagelijks leven in een Romeinse stad is ‘de verleiding om de resten van Poppaea’s plaatselijke woning te vinden te groot gebleken, zelfs voor moderne archeologen van het no-nonsensetype. De voornaamste kandidaat is de enorme villa in Oplontis. […]

Misschien was zij inderdaad de eigenaar ervan, want het is een bijzonder groot huis, van keizerlijke afmetingen. Maar hoewel het nu regelmatig de ‘Villa van Poppaea’ wordt genoemd, alsof het om een vaststaand feit gaat, is het bewijsmateriaal uitermate mager en bestaat het slechts uit een paar voor meerderlei uitleg vatbare graffiti, die niet per se iets te maken hebben met Poppaea of Nero.’

Archeologen hebben de villa namelijk aan Poppaea toegeschreven na het vinden van een inscriptie op een amfoor. Deze inscriptie luidt. Secundo Poppaea (voor Secundus, die van Poppaea is). Maar er kunnen natuurlijk honderdeneen andere verklaringen zijn voor het feit dat deze inscriptie op deze plek is teruggevonden…

Desondanks houden we voor het gemak – en voor de romantiek – vandaag vast aan het idee dat Nero deze villa voor zijn tweede vrouw heeft laten bouwen. De villa was ongekend groot, met niet alleen een thermengedeelte maar zelfs een heus openluchtzwembad. De villa is vooral beroemd om de kleurrijke, verrassend goed bewaard gebleven muurschilderingen.

Eenmaal in de villa ontsnappen ons dan ook regelmatig oh’s en ah’s vanwege de ontdekkingen die in elke kamer te zien zijn. Van taarten die net echt zijn en alleen even staan af te koelen (althans, zo lijkt het) tot schattige vogeltjes. In de zogenaamde tuinkamer waan je je inderdaad buiten, in een stille, schaduwrijke tuin met fonteintjes en kwetterende vogeltjes.

Als je de fresco’s in volle glorie wilt zien, is een reis naar het voormalige Oplontis zeker een aanrader. Persoonlijk vind ik Poppaea’s villa vele malen mooier dan de villa’s in Pompeï – en dankzij het handjevol bezoekers kun je hier ook heerlijk in alle rust rondkijken en de sfeer in je opnemen.

Daarna wel weer snel terug in de trein naar Rome of Napels, want in het dorpje zelf valt er weinig tot niets te beleven. Maar ach, dat geeft alle tijd om te mijmeren over het leven van Nero en Poppaea…